Το τυρί που διχάζει τον κόσμο και η μάχη για την αυθεντικότητα
Η πρόσφατη απόφαση δικαστηρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία επιτρέπει την πώληση τυριού με την ονομασία «γραβιέρα» ανεξαρτήτως προέλευσης από την περιοχή Gruyère της Ελβετίας, πυροδοτεί έντονες συζητήσεις για τη διεθνή προστασία των προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις.
Η υπόθεση που άνοιξε τον «Ασκό του Αιόλου»
Μια κοινοπραξία Ελβετών και Γάλλων τυροκόμων από την ιστορική περιοχή Gruyères, στην οποία το ομώνυμο τυρί παράγεται εδώ και αιώνες σύμφωνα με αυστηρές προδιαγραφές, επιχείρησε να κατοχυρώσει την ονομασία «γραβιέρα» ως εμπορικό σήμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, η προσπάθειά τους συνάντησε αντίσταση από το Συμβούλιο Εξαγωγών Γαλακτοκομικών των ΗΠΑ και άλλες ομάδες, που υποστήριξαν ότι η ονομασία έχει καταστεί γενική και αναφέρεται πλέον σε ένα στυλ τυριού, ανεξαρτήτως τόπου παραγωγής.
Το δικαστήριο στη Βιρτζίνια αποφάσισε κατά της ελβετικής κοινοπραξίας, σημειώνοντας ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές δεν συνδέουν τη γραβιέρα αποκλειστικά με την περιοχή Gruyère. Αντίθετα, η δεκαετής χρήση της ονομασίας για τυριά από άλλες περιοχές έχει «διαβρώσει» την έννοια του όρου, καθιστώντας τον γενικό.
Οι συνέπειες της απόφασης
Η απόφαση αυτή αποτελεί πλήγμα για την Ευρώπη, που επιδιώκει να προστατεύσει τα προϊόντα της μέσω γεωγραφικών ενδείξεων. Τυριά όπως το Roquefort και το Gorgonzola, καθώς και άλλα προϊόντα όπως το κονιάκ, έχουν αποκτήσει διεθνή νομική προστασία, ενισχύοντας την εμπορική τους αξία και τη φήμη τους. Ωστόσο, η γραβιέρα φαίνεται να μην απολαμβάνει την ίδια μεταχείριση.
Η κοινοπραξία Ελβετών και Γάλλων παραγωγών δήλωσε ότι θα ασκήσει έφεση, ενώ η υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια έναν ευρύτερο διατλαντικό «πόλεμο» για την προστασία των ευρωπαϊκών προϊόντων ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης).
Πού βρίσκεται η Ελλάδα;
Η απόφαση για τη γραβιέρα εγείρει ερωτήματα για το μέλλον άλλων ευρωπαϊκών προϊόντων που διεκδικούν προστασία στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως το gorgonzola, το asiago, και - ίσως το πιο κρίσιμο για τη χώρα μας - η φέτα.
Η φέτα, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας, βρίσκεται εδώ και χρόνια στο επίκεντρο παρόμοιων διαμάχων. Η εμπορική της χρήση εκτός Ευρώπης συχνά παραποιείται, ενώ η απουσία διεθνούς προστασίας υπονομεύει τόσο τους Έλληνες παραγωγούς όσο και την ταυτότητα του ίδιου του προϊόντος.
Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς: Πώς προετοιμάζεται η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις; Υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο από τους αρμόδιους φορείς για τη διασφάλιση της φέτας, του ελαιόλαδου και άλλων προϊόντων ΠΟΠ της χώρας μας; Ή μήπως κινδυνεύουμε να βρεθούμε στη θέση της γραβιέρας, με την ονομασία των εμβληματικών μας προϊόντων να χάνει την ταυτότητά της;
Η ανάγκη στρατηγικής προσέγγισης
Η απόφαση αυτή αποτελεί υπενθύμιση για την αναγκαιότητα μιας στρατηγικής προσέγγισης που θα διασφαλίζει τα συμφέροντα των Ελλήνων παραγωγών στις διεθνείς αγορές. Η φέτα, το ελαιόλαδο, τα κρασιά ΠΟΠ και άλλα προϊόντα που συνδέονται άρρηκτα με την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, πρέπει να προστατευθούν με κάθε μέσο.
Η συζήτηση για τη γραβιέρα δεν αφορά μόνο την Ελβετία, αλλά και την Ελλάδα. Το ερώτημα είναι: Θα αφήσουμε τα προϊόντα μας να χάσουν την ταυτότητά τους ή θα αναλάβουμε δράση πριν είναι αργά;