Το νέο θεματολόγιο βασίζεται στην πεποίθηση ότι η συνεργασία και το πνεύμα εταιρικής σχέσης έναντι των κοινών προκλήσεων μπορεί να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες προς το κοινό συμφέρον της ΕΕ .
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση με την οποία προτείνεται νέο φιλόδοξο και καινοτόμο θεματολόγιο για τη Μεσόγειο με σκοπό την επανεκκίνηση και την ενίσχυση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εταίρων της Νότιας Γειτονίας.
Το νέο θεματολόγιο βασίζεται στην πεποίθηση ότι η συνεργασία και το πνεύμα εταιρικής σχέσης έναντι των κοινών προκλήσεων μπορεί να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες προς το κοινό συμφέρον της ΕΕ και των χωρών της Νότιας Γειτονίας. Περιλαμβάνει ειδικό οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για την προώθηση της μακροπρόθεσμης κοινωνικοοικονομικής ανάκαμψης στις χώρες της Νότιας Γειτονίας. Στο πλαίσιο του νέου Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (ΜΓΑΔΣ) της ΕΕ, θα διατεθούν έως και 7 δισ. ευρώ για την εφαρμογή του ειδικού οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου για την περίοδο 2021-2027, μέσω του οποίου θα μπορέσουν να κινητοποιηθούν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους έως και 30 δισ. ευρώ στην περιοχή κατά την επόμενη δεκαετία.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος/Αντιπρόεδρος κ. Τζουζέπ Μπορέλ δήλωσε τα εξής: «Η παρούσα ανακοίνωση στέλνει σημαντικό μήνυμα σχετικά με τη σημασία που αποδίδουμε στη Νότια Γειτονία μας. Η ενισχυμένη μεσογειακή εταιρική σχέση παραμένει στρατηγική επιταγή για την Ευρωπαϊκή Ένωση. «25 χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Βαρκελώνης και 10 χρόνια μετά την Αραβική Άνοιξη, οι προκλήσεις στη Μεσόγειο—πολλές από τις οποίες προκύπτουν από παγκόσμιες τάσεις—παραμένουν σημαντικές. Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να ανανεώσουμε τις αμοιβαίες προσπάθειές μας και να ενεργήσουμε στενά ως εταίροι, προς το συμφέρον όλων μας. Το νέο θεματολόγιο αποσκοπεί ακριβώς σε αυτό. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεργαστούμε με τους Νότιους Εταίρους μας για ένα νέο θεματολόγιο που θα εστιάζει στους ανθρώπους, ιδίως τις γυναίκες και τους νέους, και θα τους βοηθά να κάνουν πραγματικότητα τα όνειρά τους για το μέλλον, να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους και να οικοδομήσουν μια ειρηνική, ασφαλή, πιο δημοκρατική, πιο πράσινη, ευημερούσα και χωρίς αποκλεισμούς Νότια Γειτονία.»
Ο αρμόδιος Επίτροπος για τη γειτονία και τη διεύρυνση, Όλιβερ Βάρχεϊ, πρόσθεσε: «Με την ανανεωμένη εταιρική σχέση με τις χώρες της Νότιας Γειτονίας, σηματοδοτείται μια νέα αρχή στις σχέσεις μας με τους νότιους εταίρους μας. Αυτή η νέα αρχή βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και κοινές προκλήσεις και αναπτύχθηκε από κοινού με τους γείτονές μας. Είναι ενδεικτική της επιθυμίας της Ευρώπης να συμβάλει άμεσα σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα για την ευημερία και τη σταθερότητα της περιοχής, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία της COVID-19. Σε στενό διάλογο με τους εταίρους μας, εντοπίσαμε σειρά τομέων προτεραιότητας, στους οποίους συγκαταλέγονται η επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και η χρηστή διακυβέρνηση. Θεωρούμε ότι η μετανάστευση αποτελεί κοινή πρόκληση, γι' αυτό και είμαστε έτοιμοι και έτοιμες να συνεργαστούμε με τους εταίρους μας για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και των διακινητών, καθώς αποτελούν κίνδυνο για όλους μας. Θα συνεργαστούμε για να φέρουμε πραγματικές αλλαγές στην περιοχή τόσο προς όφελος των γειτόνων μας όσο και της Ευρώπης!»
Το νέο θεματολόγιο βασίζεται σε ολόκληρη την εργαλειοθήκη της ΕΕ και προτείνει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, για την επιτάχυνση της διττής πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης και την αξιοποίηση του δυναμικού τους, να ανανεώσουμε τη δέσμευσή μας υπέρ των κοινών μας αξιών, να αντιμετωπίσουμε από κοινού τις αναγκαστικές εκτοπίσεις και τη μετανάστευση και να ενισχύσουμε την ενότητα και την αποφασιστικότητα της ΕΕ, των κρατών μελών της και των εταίρων της Νότιας Γειτονίας για την προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή της Μεσογείου. Το νέο θεματολόγιο επικεντρώνεται σε πέντε τομείς πολιτικής:
- Ανθρώπινη ανάπτυξη, χρηστή διακυβέρνηση και κράτος δικαίου: Ανανέωση της κοινής μας δέσμευσης υπέρ της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της υπεύθυνης διακυβέρνησης·
- Ανθεκτικότητα, ευημερία και ψηφιακή μετάβαση: Στήριξη ανθεκτικών, χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμων και συνδεδεμένων οικονομιών που δημιουργούν ευκαιρίες για όλους, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους·
- Ειρήνη και ασφάλεια: Παροχή στήριξης σε χώρες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας και για την εξεύρεση λύσεων σε συνεχιζόμενες συγκρούσεις,
- Μετανάστευση και κινητικότητα: Από κοινού αντιμετώπιση των προκλήσεων των αναγκαστικών εκτοπίσεων και της παράτυπης μετανάστευσης και διευκόλυνση της δημιουργίας ασφαλών νόμιμων οδών μετανάστευσης και κινητικότητας,
- ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, ενέργεια και περιβάλλον: Αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει ένα μέλλον με χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές άνθρακα, προστασία των φυσικών πόρων της περιοχής και δημιουργία πράσινης ανάπτυξης.
Το ειδικό οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τις χώρες της Νότιας Γειτονίας έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι η ποιότητα ζωής των πολιτών της περιοχής θα βελτιωθεί και ότι η οικονομική ανάκαμψη, και μετά την πανδημία της νόσου COVID-19, δεν θα αφήσει κανέναν και καμία στο περιθώριο. Το σχέδιο περιλαμβάνει προκαταρκτικές εμβληματικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την οικοδόμηση της ευημερίας και την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών και των επενδύσεων, ώστε να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα και η χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εταιρικής μας σχέσης και είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς.
Ιστορικό
Το 1995, η Διακήρυξη της Βαρκελώνης δρομολόγησε την ευρωμεσογειακή εταιρική σχέση με στόχο τη δημιουργία ενός χώρου ειρήνης, κοινής ευημερίας και ανταλλαγών σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και πολιτισμού. Η τελευταία αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας πραγματοποιήθηκε το 2015.
25 χρόνια μετά, η περιοχή της Μεσογείου αντιμετωπίζει σειρά προκλήσεων που αφορούν τη διακυβέρνηση, το κοινωνικοοικονομικό κλίμα, το περιβάλλον και την ασφάλεια, οι οποίες εντείνονται λόγω της πανδημίας της COVID-19. Τον Δεκέμβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε την ανάγκη ανάπτυξης νέου θεματολογίου για την Νότια Γειτονία και ζήτησε να εκδοθεί σύντομα κοινή ανακοίνωση.
Το νέο θεματολόγιο για τη Μεσόγειο θα κατευθύνει την πολιτική της ΕΕ όσον αφορά την περιοχή και τον πολυετή προγραμματισμό στο πλαίσιο του νέου Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (ΜΓΑΔΣ) της ΕΕ σε περιφερειακό και διμερές επίπεδο. Η ΕΕ θα προβεί σε ενδιάμεση επανεξέταση της κοινής ανακοίνωσης έως το 2024.