Ισχυρότερη δέσμευση της ΕΕ για μία πιο πράσινη, ειρηνική και ευημερούσα Αρκτική

Σήμερα, ο ύπατος εκπρόσωπος και η Επιτροπή παρουσίασαν την προσέγγισή τους για ισχυρότερη δέσμευση της ΕΕ για μία ειρηνική, βιώσιμη και ευημερούσα Αρκτική. Η περιοχή της Αρκτικής έχει καίρια στρατηγική σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω της κλιματικής αλλαγής, των πρώτων υλών, καθώς και της γεωστρατηγικής επιρροής. Η ανακοίνωση αποτελεί απάντηση σε αυτές τις γεωπολιτικές, περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις καθώς και στα θέματα ασφάλειας, και αναφέρεται στις σχετικές ευκαιρίες. Επιδιώκει να ενισχύσει τη συνεργασία με τους εταίρους όσον αφορά βιώσιμες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.

Η ΕΕ θα συστήσει γραφείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γροιλανδία, το οποίο θα ενισχύσει την προβολή των ζητημάτων της Αρκτικής στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Η χρηματοδότηση της ΕΕ θα διοχετευτεί επίσης στην προώθηση της πράσινης μετάβασης στην Αρκτική, προς όφελος των πληθυσμών της περιοχής.

Ενόψει της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26)(link is external) και προς υποστήριξη της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα, η ανακοίνωση απευθύνει έκκληση ώστε το πετρέλαιο, ο γαιάνθρακας και το φυσικό αέριο να παραμείνουν στο έδαφος.

Ο κ. Τζουζέπ Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και αντιπρόεδρος της Επιτροπής, δήλωσε τα εξής: «Η Αρκτική αλλάζει ραγδαία εξαιτίας των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη, του αυξημένου ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους και των γεωπολιτικών αντιπαλοτήτων. Οι εξελίξεις αυτές καταδεικνύουν ότι η Ευρώπη πρέπει να ορίσει με ευρύτερο τρόπο τα γεωπολιτικά της συμφέροντα προκειμένου να προωθήσει τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ειρηνική συνεργασία στην Αρκτική.»

Ο κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, δήλωσε: «Η θερμοκρασία στην Αρκτική αυξάνεται έως και τρεις φορές ταχύτερα απ' ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη. Η τήξη του πάγου και η απόψυξη του περμαφρόστ στην Αρκτική επιταχύνουν περαιτέρω την κλιματική αλλαγή και έχουν τεράστιες παράπλευρες επιπτώσεις. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να καταστήσει την Αρκτική ασφαλή, σταθερή, βιώσιμη και ευημερούσα. Ασφαλή και σταθερή μέσω ενισχυμένης διεθνούς συνεργασίας· βιώσιμη και ευημερούσα με τη διασφάλιση ισχυρής σύνδεσης μεταξύ της δέσμευσης της ΕΕ για την Αρκτική και της πολιτικής μας για το κλίμα, της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της διάστασης της γαλάζιας οικονομίας».

Μια ασφαλής, σταθερή, βιώσιμη, ειρηνική και ευημερούσα Αρκτική

Ως σημαντικός οικονομικός παράγοντας, η ΕΕ είναι συνυπεύθυνη για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων και στην περιοχή της Αρκτικής, και για τα μέσα βιοπορισμού των κατοίκων της, συμπεριλαμβανομένων των αυτοχθόνων πληθυσμών. Η ΕΕ έχει σημαντικό αντίκτυπο στην Αρκτική λόγω του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος και της ζήτησης για πόρους και προϊόντα.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η Αρκτική. Έχει φτάσει σε ένα άνευ προηγουμένου σημείο κρίσης. Η ΕΕ κατέχει ηγετική θέση σ' αυτόν τον αγώνα και είναι έτοιμη να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο της καθώς και να αναλάβει τις παγκόσμιες ευθύνες της: αυτό αποδεικνύεται από τη δεδηλωμένη φιλοδοξία της να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55 % έως το 2030, όπως ορίζεται στον νέο νόμο για το κλίμα και στη δέσμη προτάσεων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ενόψει της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP26(link is external). Η αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής έχει τεράστιες επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο, γεγονός που απαιτεί επείγουσα δράση για το κλίμα.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η δέσμη νομοθετικών προτάσεών της, από κοινού με τη νέα προσέγγιση της ΕΕ για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία, θα βρίσκονται στο επίκεντρο της δραστηριοποίησης της ΕΕ στην Αρκτική, η οποία θα υποστηρίζεται μέσω της επιστήμης, της καινοτομίας και των περιφερειακών επενδύσεων.

Η ΕΕ θα ενισχύσει περαιτέρω τη δέσμευσή της για την Αρκτική με τους ακόλουθους βασικούς στόχους:

• συμβολή σ' έναν ειρηνικό και εποικοδομητικό διάλογο και στη διεθνή συνεργασία, με στόχο τη διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας της Αρκτικής, μέσω της ανάδειξης ζητημάτων της Αρκτικής στις εξωτερικές της επαφές, της εντατικοποίησης της περιφερειακής συνεργασίας και της παρακολούθησης και πρόβλεψης των αναδυόμενων προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας·
• ανάληψη ισχυρής δράσης για την αντιμετώπιση των οικολογικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, ώστε να καταστήσει την Αρκτική πιο ανθεκτική, μέσω περιβαλλοντικής νομοθεσίας και συντονισμένης δράσης κατά της αιθάλης και της τήξης του περμαφρόστ, καθώς και ασκώντας πιέσεις ώστε το πετρέλαιο, ο άνθρακας και το φυσικό αέριο να παραμείνουν στο έδαφος, μεταξύ άλλων και στις περιοχές της Αρκτικής·
• στήριξη μιας συνολικής, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης των αρκτικών περιοχών προς όφελος των σημερινών κατοίκων και των μελλοντικών γενεών, με ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες των αυτοχθόνων πληθυσμών, των γυναικών και των νέων, και μέσω επενδύσεων σε θέσεις εργασίας προσανατολισμένες στο μέλλον, μεταξύ άλλων και στη γαλάζια οικονομία.

Η ΕΕ έχει θεμελιώδες συμφέρον να στηρίξει την πολυμερή συνεργασία στην Αρκτική. Με βάση τις αξίες και τις αρχές της, η ΕΕ θα συνεργαστεί με όλους τους βασικούς εταίρους και τα ενδιαφερόμενα μέρη στην Αρκτική και πέραν αυτής, λαμβάνοντας υπόψη την κοινή ευθύνη να εργαστεί για μια ασφαλή, βιώσιμη, ευημερούσα και ειρηνική περιοχή. Αυτό είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρου του κόσμου.

Ιστορικό

Η παρούσα ανακοίνωση θα αντικαταστήσει την κοινή ανακοίνωση με τίτλο «Μια ολοκληρωμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αρκτική», που εγκρίθηκε στις 27 Απριλίου 2016. Η πολιτική της ΕΕ για την Αρκτική παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2008 και έκτοτε επικαιροποιείται τακτικά. Τον Δεκέμβριο του 2019, τα κράτη μέλη κάλεσαν, μέσω των συμπερασμάτων του Συμβουλίου, την Επιτροπή και τον ύπατο εκπρόσωπο να συνεχίσουν να εφαρμόζουν την πολιτική της ΕΕ για την Αρκτική και να δρομολογήσουν διαδικασία επικαιροποίησης της πολιτικής αυτής.