Τρίκαλα: Η λίμνη Κάρλα από την αρχαιότητα έως σήμερα

«Για την περιοχή της λίμνης Κάρλας, η οποία αποτελεί και την καρδιά της αγροτικής παραγωγής σε επίπεδο Περιφέρειας Θεσσαλίας, είναι ανάγκη να αναδείξουμε ένα τοπικό μοντέλο οικοτουρισμού-αγροτουρισμού, που θα προκύψει μέσα από μια εξειδικευμένη μελέτη και καταγραφή. Καλλιεργούμε τον μύθο του χωριού μας που τόσο έχουμε ανάγκη, την επιστροφή στις ρίζες και την πολιτιστική κληρονομιά μας, την επαφή με το σημείο αναφοράς μας». Αυτά αναφέρει στο πλαίσιο σχετικής εργασίας, η Γεωργία Τρακάλα υποψήφια διδάκτορας του τμήματος Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου, για τη λίμνη Κάρλα από την αρχαιότητα έως σήμερα και τη συμβολή της στη μελλοντική βιώσιμη ανάπτυξη της Θεσσαλίας, που παρουσίασε στο 20ο πανελλήνιο δασολογικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στα Τρίκαλα. Σαράντα χρόνια μετά, προσθέτει η ίδια, η ανασύσταση της λίμνης Κάρλας παίρνει σάρκα και οστά και η Περιφέρεια Θεσσαλίας με πρωτοστάτη τον περιφερειάρχη κ. Κ. Αγοραστό, φιλοδοξεί να καταστήσει την λίμνη Κάρλα έναν πόλο βιώσιμης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή.

Η ίδια θεωρεί ότι το έργο αποκατάστασης της λίμνης Κάρλας, παίζει πρωτεύοντα ρόλο στο ζητούμενο που αποκαλείται «βιώσιμη ανάπτυξη». Προσωπική μου πεποίθηση, αλλά συνάμα και ισχυρή θέληση, ως κάτοικος της ευρύτερης περιοχής της λίμνης Κάρλας θεωρώ, σύμφωνα με όσα τονίζει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδησεων, ότι, η ανάδειξη του φυσικού πλούτου και της προστασίας του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς (αρχαιολογία, λαογραφία, παράδοση κλπ.) μέσω της διατήρησης και προβολής των σπουδαιότερων πολιτιστικών στοιχείων (μνημεία, αρχιτεκτονικά σύνολα, τόποι) που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή, πρέπει να αποτελέσει βασική επιδίωξή μας. Και εξηγεί η υποψήφια διδάκτορας του τμήματος Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου:

«Η γεωγραφική θέση της Λίμνης Κάρλας, στα όρια του νομού Λάρισας και Μαγνησίας σε συνδυασμό με τα γειτονικά ορεινά οικοσυστήματα του Κισσάβου-Μαυροβουνίου-Πηλίου, καθιστούν τη Λίμνη Κάρλα ως Μητροπολιτικό κόμβο βιώσιμης οικοτουριστικής - αγροτουριστικής ανάπτυξης, τόσο για την τοπική κοινωνία, όσο και για την Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Οι πολλαπλές δυνατότητας αναψυχής, και θέσεων φυσικού κάλλους, καθώς και η πρότασή μας για πιστοποιημένα περιπατητικά μονοπάτια – διαδρομές με τα γειτονικά με τη λίμνη οικοσυτήματα του Κισσάβου- Μαυροβουνίου και Πηλίου, θα προσδώσουν προστιθέμενη αξία στην περιοχή.

Επιπλέον, η αξιοποίηση της χλωρίδας, της ορνιθοπανίδας και ιχθυοπανίδας, θα καταστεί πόλος έλξης και πολλαπλή θεματολογία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση, αλλά και τον εναλλακτικό τουρισμό, ο οποίος έχει αναγνωριστεί ευρέως ως ένα βασικό εργαλείο για την περιφερειακή αειφόρο ανάπτυξη».

Η Γεωργία Τρακάλα παραθέτει ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για τη λίμνη Κάρλα. Η τ. λίμνη «Κάρλα» (νεοελληνική ονομασία) ή «Βοιβηίς» (κατά την αρχαιότητα), περιοχή σημαντικής δραστηριότητας σε προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους, αποτελούσε έναν από τους οικολογικά σπουδαιότερους υγροτόπους της Ελλάδας. Η λίμνη Κάρλα ήταν ένας από τους σπουδαιότερους υγροτόπους για υδρόβια πουλιά στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια και μάλιστα όλες τις εποχές του έτους. Είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 143 είδη πουλιών πολλά ως αναπαραγόμενα και άλλα ως μεταναστευτικά και διαχειμάζοντα (Σταυροθεοδώρου 2010).

Η λίµνη, µε την πλούσια ιχθυοπαραγωγή, υπήρξε χώρος πολιτιστικής εξέλιξης και ανάπτυξης ενός µοναδικού τρόπου ζωής των ανθρώπων που ασχολούνταν µε την αλιεία. Παραπάνω από 1000 οικογένειες των παρακάρλιων χωριών είχαν ως αποκλειστική τους ενασχόληση την αλιεία, με τα πασίγνωστα καρλιώτικα (γριβάδια), που κατέκλυζαν τις ψαραγορές της Ελλάδας.

Όμως, η ολική αποξήρανση της τ. λίμνης Κάρλας κατά το έτος 1962, έμελλε να γράψει και το τέλος της μεγάλης αυτής πολιτισμικής ιστορίας της περιοχής.

Δυστυχώς, οι προσδοκίες των παρακαρλίων κατοίκων, για απόκτηση γεωργικού κλήρου μέχρι και σήμερα δεν ευοδώθηκαν, ενώ αντίθετα προέκυψε ένα πλήθος προβλημάτων που ταλανίζει την περιοχή. Η οικολογική και πολιτιστική ταυτότητα του λιμναίου οικοσυστήματος χάθηκε, οι κλιματικές συνθήκες μεταβλήθηκαν, η βιοποικιλότητα στη χλωρίδα και την πανίδα κινδυνεύει απειλητικά, ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας ταπεινώθηκε σημαντικά (γεωτρήσεις 400 m βάθους για άρδευση), προβλήματα υφαλμύρωσης εμφανίστηκαν και επίσης σημαντικό γεγονός για την περιοχή, υπήρξε η εμφάνιση βαθέων και επιμήκων ρηγμάτων που ανάγκασαν τους παρακάρλιους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Για να καταλήξει τονίζοντας:

«Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός όταν λειτουργήσει συνδυαστικά μαζί με τις υπόλοιπες μορφές εναλλακτικού τουρισμού και σύμφωνα με τις δυνατότητες της φέρουσας ικανότητας της περιοχής και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, είναι σε θέση να παρέχει ένα τουριστικό προϊόν το οποίο είναι ενταγμένο στο περιβάλλον, στη φύση, στους ανθρώπους του τόπου και στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

Ευελπιστούμε πως όλοι οι παρακάρλιοι κάτοικοι θα λειτουργήσουν υπεύθυνα και η συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τους τοπικούς Δήμους, τον Φορέα Διαχείρισης Κάρλας και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις θα συμβάλλουν στο όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής».