«Ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή με κατεπείγουσες διαδικασίες το ν/σ που αφορά τη Διαχείριση, τον Έλεγχο και την Εφαρμογή Αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο του 2014-2020.
Οφείλαμε όμως ως Βουλή, πριν συζητήσουμε τον τρόπο διαχείρισής του πιο σημαντικού εργαλείου που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή, του νέου πακέτου (ΣΕΣ) να κωδικοποιήσουμε μερικά συμπεράσματα από τη πορεία των προηγούμενων .
Όχι μόνο δεν το κάναμε, αλλά ούτε καν καλέσαμε τους εμπλεκόμενους φορείς όπως για παράδειγμα τη Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.
Ο βασικός στόχος των πακέτων αυτών, που ήταν η σύγκλιση των αναπτυξιακών μεγεθών των Ελληνικών περιφερειών με τους μέσους όρους των Ευρωπαϊκών Περιφερειών, δεν επετεύχθη, απεναντίας οδηγηθήκαμε σε μια πρωτοφανή κρίση .
Η απόκλιση από την υλοποίηση ήταν περισσότερο από εμφανής,
με το τελικό αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται από μια καθολική μεταφορά των πόρων στα τεχνικά έργα εις βάρος των άυλων επενδύσεων, χωρίς όμως οι βασικές μας υποδομές να έχουν ολοκληρωθεί ή να ολοκληρώνονται με συμβάσεις παραχώρησης στον ιδιωτικό τομέα με δυσβάστακτο μελλοντικό διαχρονικό κόστος για τους πολίτες, όπως είναι τα διόδια.
Η διαχείριση - αν και σαν δυνατότητα θα έπρεπε να ήταν κεκτημένο, σήμερα ξανά τοποθετείται ως ζήτημα, με τη ενίσχυση των «νέων ανεξάρτητων διαχειριστικών αρχών» για να εξασφαλιστεί η έντιμη διαχείριση, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα, το ζήτημα των διαρθρωτικών παρεμβάσεων και πολύ περισσότερο το ζήτημα της μεθόδου και του μοντέλου ανάπτυξης.
Το σύνθημα είναι η απορρόφηση των πόρων και όχι το αποτέλεσμα των έργων και των προγραμμάτων.
Έτσι μπορεί να δίνεται απάντηση στο αίτημα για απορροφητικότητα αλλά δεν ικανοποιείται το αίτημα της σκοπιμότητας, της αναγκαιότητας, της κοινωνικής ωφέλειας ενός έργου.
Στις σημερινές συνθήκες κρίσης με τις μνημονιακές πολιτικές να έχουν τραγικά αποτελέσματα στην οικονομία και την κοινωνική συνοχή, η Βουλή δεν έρχεται να συζητήσει τα προγράμματα αυτά καθαυτά και να αποφασίσει με ποιόν τρόπο θα συμβάλλουν στην ανόρθωση της οικονομίας και την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, αλλά αντιθέτως γι άλλη μια φορά καλείται να συζητήσει το αιώνιο πρόβλημα της διαχείρισης, αναπαράγοντάς το ξανά ως το μείζον ιδεολογικό και πολιτικό ζήτημα της κοινωνίας
Το πρόβλημα λοιπόν που έχουμε να αντιμετωπίσουμε εντοπίζεται όχι όσο στην διαχείριση του ΣΕΣ αλλά στον ορισμό της Περιφερειακής Πολιτικής σε συνθήκες κρίσης και ο σχεδιασμός των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΣΕΣ με βασικό και άμεσο στόχο την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την διέξοδο από την κρίση με έναν δημοκρατικό, βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Η κατάρτιση του νέου ΕΣΠΑ έγινε χωρίς ουσιαστική διαβούλευση. Ακολουθήθηκαν τυπικές διαδικασίες συλλογής θέσεων και απόψεων φορέων, ενώ οι κεντρικές επιλογές -και όχι μόνον- διαμορφώθηκαν σε επεξεργασίες των Βρυξελλών.
Οι αρχές του δημοκρατικού προγραμματισμού έχουν καταφανώς καταπατηθεί, παρότι στο θεσμικό επίπεδο εξακολουθούν να υφίστανται και θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν αν είχε υπάρξει η σχετική βούληση από την πολιτική εξουσία.
Η συγκέντρωση των προγραμμάτων στο Υπουργείο Ανάπτυξης αποδυναμώνει τα υπόλοιπα υπουργεία από μια συσσωρευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία για τη διαχείριση ,
δημιουργώντας ερωτηματικά για τη σχέση του προγραμματισμού και της εξειδίκευσης των πολιτικών με τη διαχείριση και ένταξη των έργων.
Η συγκέντρωση στο αυτή δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά όπως άλλωστε έδειξε και η εμπειρία της Κεντρικής Διαχείρισης των ΠΕΠ.
Το σύστημα θα οδηγηθεί εκ νέου σε εκχωρήσεις των αρμοδιοτήτων διαχείρισης από το Ανάπτυξης σε διάφορα Υπουργεία. Ενδεικτική άλλωστε είναι η τροπολογία του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που διατηρεί το δικαίωμα να προκηρύσσει και να θέτει τις προϋποθέσεις διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου για συγκεκριμένες κατηγορίες συγχρηματοδοτούμενων δράσεων.
Γίνεται μόνο και μόνο για να αποκτήσει πολιτική υπερδύναμη ο Υπουργός Ανάπτυξης επί όλων των άλλων Υπουργείων (πλην του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων) ,δεν προσφέρει τίποτε όμως επί της ουσίας.
Αντίθετα είναι επικίνδυνη και μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις.
Στο προτεινόμενο από την Κυβέρνηση νέο ΕΣΠΑ προβλέπεται στα Υπουργεία να δημιουργηθούν Επιτελικές Μονάδες ΕΣΠΑ (εφόσον ζητηθεί εννοείται από το ΥΠΑΑΝ) οι οποίες θα προγραμματίζουν τα έργα ΕΣΠΑ και θα αποτελούν το σύνδεσμο μεταξύ των Υπουργείων και των Διαχειριστικών Αρχών (που θα ανήκουν στο ΥΠΑΑΝ ή τις Περιφέρειες) και θα χρηματοδοτούν τα έργα τους.
Οι Μονάδες αυτές θα επιλαμβάνονται επίσης της υποστήριξης αδύναμων φορέων υλοποίησης των Υπουργείων τους .
Αυτό το περίπλοκο σχήμα αποτελεί ένα επί πλέον σκαλοπάτι-επίπεδο στην ήδη επιβαρυμένη διαχείριση του τρέχοντος ΕΣΠΑ και θα επιφέρει ακόμη ένα ακόμα μπάχαλο στην δημόσια διοίκηση.
Ενώ υποτίθεται ότι όλη η αναδιοργάνωση των Υπουργείων από τον ΟΟΣΑ γίνεται για την ενδυνάμωση των Διευθύνσεων Προγραμματισμού και χάραξης πολιτικής των Υπουργείων με αυτήν την πρόταση συστήνεται μια άλλη διεύθυνση που κάνει κάτι παρόμοιο ενώ το σωστό είναι το ΕΣΠΑ να είναι ένα υποσύνολο του συνολικού προγραμματισμού της χώρας.
Το κάθε Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου για να είναι αποτελεσματικό πρέπει
να αποτελείται και να περιγράφει διαδικασίες οι οποίες είναι σύννομες, εφαρμόσιμες, και καθορισμένες πριν από την έναρξη λειτουργίας του
να υλοποιείται από φορείς οι οποίοι, έχοντας λάβει υπόψη τους τις διαδικασίες αυτές, μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν την δυνατότητα να τις ακολουθούν
και να στοχεύει στη βελτιστοποίηση των σχετικών δομών (δηλαδή των Τελικών Δικαιούχων ή Φορέων Υλοποίησης)
ώστε αυτά να μπορούν να παραμείνουν ως βασικές δομές και πρακτικές μετά το πέρας των Κοινοτικών Προγραμμάτων.
- Η στελέχωση των Διαχειριστικών Αρχών να γίνεται μετά από διαφανή διαδικασία και ανοιχτή πρόσκληση προς τους ενδιαφερόμενους που έχουν τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Κάθε απευθείας ανάθεση θέσης ευθύνης είναι αδιαφανής και θα πρέπει να σταματήσει.
- Η Δημόσια Διοίκηση , στα μεν Υπουργεία να χαράζει πολιτικές, να νομοθετεί, να παρακολουθεί την υλοποίηση και να αξιολογεί τα αποτελέσματα η δε εφαρμογή να γίνεται από τις αποκεντρωμένες Υπηρεσίες της χώρας. Και
- Η συνολική διαχείριση των πράξεων των ΠΕΠ να είναι αντικείμενο αποκλειστικά των Διαχειριστικών Αρχών των Περιφερειών και να μην εκχωρούνται στη συνέχεια στα Υπουργεία .
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά, οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες όμως που επέλεξαν μας εμπόδισαν.»
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις