Χρήση της γης από την κτηνοτροφία

Τοποθέτηση της Παναγιώτας Βραντζά σε ημερίδα του  ΓΕΩΤΕΕ για την αγροτική γη.

Το θέμα των χρήσεων της γης, ο καθορισμός τους και η συμβολή τους στην παραγωγική διαδικασία, εκτός από εξόχως σημαντικό είναι και εξαιρετικά επείγον. Πολύ σωστά, έστω και τώρα, ανοίγει η συζήτηση που αφορά την αξιοποίηση και τη διαχείριση της αγροτικής γης στη χώρα  μας.

Κατά τη γνώμη μου ο καθορισμός των  χρήσεων της γης και τα ειδικά χωρικά σχέδια πρέπει να γίνουν παράλληλα με το σχεδιασμό για τον πρωτογενή τομέα,και σίγουρα απαιτείται η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Η παρέμβασή μου, λόγω ειδικότητας, και επαγγελματικής ενασχόλησης, θα αφορά στη χρήση της γης από την κτηνοτροφία.

Διαχρονικά, ο βοσκότοπος ως φυσικός πόρος και σημαντική παράμετρος για τον πρωτογενή τομέα, δεν μπήκε στη συζήτηση των χρήσεων της γης. Για την ακρίβεια δεν υπήρξε αναφορά ούτε στην αξιοποίηση των βοσκοτόπων ούτε και στον καθορισμό της βοσκοϊκανότητας σε κανενός είδους συζήτηση σχετικά με την παραγωγική διαδικασία.

Η πρώτη και μοναδική φορά που τέθηκε σοβαρά το θέμα, ήταν το 2015 με το νόμο 4351 της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ  για τις βοσκήσιμες γαίες. Η κορωνίδα αυτού το νόμου βέβαια, είναι τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης, η προθεσμία για την εκπόνηση των οποίων εξέπνευσε χωρίς πρόοδο στο τέλος του 2019 και τώρα διανύουμε την παράταση μέχρι το τέλος του 2021.Από τη μέχρι τώρα πορεία, φαίνεται να μην υπάρχει διάθεση για ουσιαστική, επιστημονική προσέγγιση του θέματος και φοβάμαι ότι θα οδηγηθούμε για μία ακόμη φορά στη γνωστή, θεωρητική, πρόχειρη και επιφανειακή αντιμετώπιση του ζητήματος.

Βεβαίως, η ουσιαστική τροχοπέδη για την αξιοποίηση των βοσκοτόπων είναι η υφιστάμενη δασική νομοθεσία. Ο κορμός του θεσμικού πλαισίου, ο δασικός κώδικας, μετράει πάνω από μισό αιώνα εφαρμογής και ο βασικός δασικός νόμος (998/79) ξεπέρασε τα 40 χρόνια.

Ενώ λοιπόν οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην παραγωγική διαδικασία, στον τρόπο ζωής και στην κοινωνία τα τελευταία 50 χρόνια μπορούν να χαρακτηριστούν κοσμογονικές, το Ελληνικό κράτος συνεχίζει να πορεύεται με θεσμικά εργαλεία παρωχημένα, ανεπίκαιρα, και απολύτως αντιπαραγωγικά.

Η έλλειψη διαχειριστικών σχεδίων είχε σαν αποτέλεσμα οι αξιοποιήσιμοι ορεινοί και ημιορεινοί βοσκότοποι της χώρας να μειώθουν,σύμφωνα με εκτιμήσεις, σε ποσοστό πάνω από το 50% τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, με κύρια αιτία τη δάσωση.

Ο βοσκότοπος και η χρήση του αποτελεί το βασικό και αναντικατάστατο εργαλείο της εκτατικής κτηνοτροφίας.Βεβαίως το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι εάν θέλουμε στη χώρα μας εκτατική κτηνοτροφία και εάν η απάντηση είναι θετική, που κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι θετική, τότε οφείλουμε να πάρουμε αποφάσεις και να λάβουμε συγκεκριμένα μέτρα.

Το σύστημα αυτό εκτροφής παρουσιάζει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα.Έχει χαμηλές εισροές, αφού μεγάλο μέρος της διατροφής παρέχεται σχεδόν δωρεάν από τη φύση, αλλά και οι απαιτήσεις για κτηνιατρική και ζωοτεχνική φροντίδα των ζώων που βόσκουν ελεύθερα, είναι σημαντικά μικρότερες από αυτές των ενσταβλισμένων εκτροφών.

Το χαμηλό παραγωγικό κόστος, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων υψηλής ποιοτικής και διατροφικής αξίας, από τα οποία ο παραγωγός μπορεί να καρπωθεί μέρος της υπεραξίας, καθιστά αναμφισβήτητα την εκτατική κτηνοτροφία και κατά συνέπεια το βοσκότοπο εξαιρετικά σημαντικά.Στα θετικά συγκαταλέγονται και η επιστροφή των κατοίκων στην ύπαιθρο, οι θέσεις εργασίας αλλά και ο φιλικός, περιβαλλοντικά τρόπος παραγωγής.

Εκτιμώ λοιπόν, ότι στη συζήτηση για τις χρήσεις της γης δεν μπορεί και δεν πρέπει να απουσιάζει η χρήση των βοσκήσιμων γαιών και η αποδοτική διαχείρισή τους.

Τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης πρέπει να εκπονηθούν άμεσα, με βάση επιστημονικές έρευνες πεδίου, και μην γίνουν κυριολεκτικά μια «άσκηση επί χάρτου».

Παράλληλα η δασική νομοθεσία πρέπει να αναθεωρηθεί. Η  κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε τη συζήτηση στη βουλή την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Η συζήτηση πρέπει να συνεχιστεί και να καταλήξουμε σε ένα θεσμικό πλαίσιο σύγχρονο, που θα  λαμβάνει υπόψη τις τρέχουσες συνθήκες και τις  ανάγκες για αειφόρα και φιλοπεριβαλλοντική  ανάπτυξη, και θα εντάσσεται  στογενικότερο σχεδιασμό για την αναγκαία για τη χώρα παραγωγική ανασυγκρότηση.