«Ανάγκη αεροπορικής αντιχαλαζικής προστασίας στον θεσσαλικό κάμπο»

Σχετικά με στην Ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Κ. Βελόπουλος, σας ενημερώνουμε τα εξής:

Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (ΕΠΧΠ) με Εναέρια μέσα έχει φορέα εφαρμογής τον ΕΛΓΑ και εφαρμόζεται στην Κεντρική Μακεδονία, σε τμήματα των Περιφερειακών Ενοτήτων Πέλλας, Ημαθίας, Κιλκίς, Θεσσαλονίκης και Πιερίας, και στην Κεντρική Ελλάδα σε τμήματα των Περιφερειακών Ενοτήτων Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων και Φθιώτιδας σε 5.200.000 στρέμματα. Συγκεκριμένα στην ΠΕ Λάρισας περιοχές προστασίας είναι η περιοχή του δήμου Τυρνάβου και οι Δ.Ε. Γιαννούλη, Ενιππέα, Κράνονα και Τ.Κ. Κυπαρισσού.

Η επιλογή των γεωργικών περιοχών εφαρμογής του Προγράμματος έγινε με απόφαση του Δ.Σ. ΕΛΓΑ, κατόπιν εισήγησης συσταθείσας Ομάδας Εργασίας, που τις προσδιόρισε λαμβάνοντας υπόψη καλλιεργητικά, κλιματικά και οικονομικά κριτήρια, σχηματίζοντας ενιαία σύνολα εκτάσεων ικανού μεγέθους, οι οποίες βρίσκονται στη δόκιμη επιχειρησιακή δυνατότητα και εμβέλεια των μετεωρολογικών ραντάρ και των αεροπλάνων.

Τα μέσα εφαρμογής του Προγράμματος επαρκούν οριακά για την εφαρμογή του στις ήδη οριοθετημένες περιοχές προστασίας, και οποιαδήποτε γεωγραφική επέκταση απαιτεί επιπλέον μέσα και κατά συνέπεια επιπλέον κόστος. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή στην παρούσα φάση η επέκταση του Προγράμματος με τα Εναέρια μέσα.

Ωστόσο, δεδομένου ότι είμαστε αποδέκτες αιτημάτων των αγροτών και των φορέων τους για την επέκταση και σε άλλες περιοχές της εφαρμογής του Προγράμματος, το οποίο αξιολογούμε ως ιδιαίτερα χρήσιμο και επωφελές, μελετάται η εξεύρεση πόρων χρηματοδότησης της επέκτασής του καθώς και εναλλακτικές λύσεις.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020) παρέχεται η δυνατότητα χρηματοδοτικής ενίσχυσης επενδύσεων σε προληπτικά μέτρα που σκοπεύουν στη μείωση των δυσμενών επιπτώσεων φυσικών φαινομένων, καιρικών συνθηκών και καταστροφικών συμβάντων, μέσα από το σχετικό Μέτρο 5.1, του οποίου Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης έχει ορισθεί ο ΕΛΓΑ. Η μέγιστη ένταση ενίσχυσης για επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις φυσικών ή νομικών προσώπων ανέρχεται στο 80% και των Συλλογικών Σχημάτων Γεωργών στο 100%.

Οι δράσεις πρόληψης αφορούν κυρίως σε ενεργητική προστασία φυτικού κεφαλαίου από παγετό, προστασία από τις καταιγίδες, το χαλάζι, τη βροχή, την ξηρασία, τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές, καθώς και σε προστασία ζωικού κεφαλαίου από μεταδοτικές ασθένειες και φυσικές καταστροφές.

Στο πλαίσιο του Μέτρου 5.1 έχουν πραγματοποιηθεί δύο προσκλήσεις για ιδιωτικές επενδύσεις πρόληψης (π.χ. αντιχαλαζικά δίκτυα, ανεμομίκτες κ.λπ.), με δικαιούχους μεμονωμένους παραγωγούς, καθώς και συλλογικά σχήματα (ομάδες και οργανώσεις παραγωγών, συνεταιρισμοί κ.λπ.), με το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε να ανέρχεται συνολικά σε 40 εκατ. ευρώ περίπου δημόσια δαπάνη.

Ειδικά στο πλαίσιο της 1ης Πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, εντάχθηκαν 422 αιτήσεις, συνολικού ποσού δημόσιας δαπάνης 5.961.797,26 €.

Στο πλαίσιο της 2ης πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, υποβλήθηκαν συνολικά 1.225 αιτήσεις στήριξης, που τη δεδομένη στιγμή είναι στο στάδιο της αξιολόγησης. Παρατηρείται επομένως ότι διπλασιάστηκαν οι αιτήσεις ενδιαφέροντος εκ μέρους των παραγωγών για το Μέτρο, γεγονός που καταδεικνύει την απήχηση του Μέτρου στους παραγωγούς όπως εφαρμόζεται.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της μεταβατικής περιόδου 2021-2022 έχει προβλεφθεί η ενεργοποίηση:

• του Μέτρου 5.2 «Επενδύσεις αποκατάστασης των ζημιών που προκαλούνται στο γεωργικό κεφάλαιο (φυτικό, ζωικό, και πάγιο) από φυσικά φαινόμενα, δυσμενείς καιρικές συνθήκες και καταστροφικά γεγονότα»
• του σκέλους των δημοσίων επενδύσεων πρόληψης του Μέτρου 5.1, οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση των επιπτώσεων στο φυτικό κεφάλαιο από δυσμενή φυσικά φαινόμενα και ειδικότερα στη συλλογική, ενεργητική προστασία από χαλάζι με επίγεια μέσα.

Επιπλέον, στην πρόταση του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027, η οποία κατατέθηκε προς έγκριση στην Ε.Ε. στο τέλος του 2021, προβλέπονται δαπάνες αγοράς εξοπλισμού για δίκτυο μετεωρολογικών προειδοποιήσεων στην παρέμβαση «Επενδύσεις σε υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία, έρευνα και πειραματικές και καινοτόμες μεθόδους παραγωγής στα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανώσεων Παραγωγών Οπωροκηπευτικών».

Σημειώνεται τέλος, ότι από την έναρξη του προγράμματος στις 20 Μαρτίου 2022 μέχρι σήμερα (Η περίοδος εφαρμογής του Προγράμματος είναι από 20 Μαρτίου έως 30 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους), εκδηλώθηκαν χαλαζοπτώσεις κατά της ημερομηνίες 14,16,17,18,22,23,29,31 Μαΐου 2022 και 6,8,16 Ιουνίου 2022 , ο οποίες επηρέασαν την Περιοχή προστασίας της Π.Ε. Λάρισας στην οποία πραγματοποιήθηκαν οι ανάλογες πτητικές επιχειρήσεις, από το αεροδρόμιο Μακεδονία και συγκεκριμένα συνολικά 11.Σε όλες τις περιπτώσεις το σύστημα χαλαζικής προστασίας κινητοποιήθηκε έγκαιρα και οι επιχειρήσεις έγιναν στους ενδεδειγμένους χρόνους.

Για τις ζημιές που προκλήθηκαν από χαλαζοπτώσεις και βροχοπτώσεις τους μήνες Μάιο και Ιούνιο 2022 σε διάφορες καλλιέργειες (όπως σιτηρών, κριθαριών, βαμβακιών, βιομηχανικής τομάτας, ψυχανθών, δενδρωδών κ.λ.π) στην Π.Ε Λάρισας, διενεργήθηκαν από τις υπηρεσίες του ΕΛ.Γ.Α. οι απαραίτητες επισημάνσεις για την τεκμηρίωση των ζημιών σύμφωνα με τον Κανονισμό Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής, έγιναν 111 αναγγελίες και υποβλήθηκαν 2.800 δηλώσεις ζημίας.

Το έργο των εκτιμήσεων ξεκίνησε, με προτεραιότητα στις καλλιέργειες στο στάδιο της συγκομιδής, και αναμένεται να ολοκληρωθεί ως τον Οκτώβριο 2022. Θα ακολουθήσει, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, η κοινοποίηση των πορισμάτων και η καταβολή των αποζημιώσεων στους ασφαλιστικά ενήμερους παραγωγούς.

Σημειώνεται ότι για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου των εκτιμήσεων το αρμόδιο υποκατάστημα ΕΛΓΑ ενισχύθηκε με επιπλέον προσωπικό, εποχικό και μόνιμο με μετακίνηση από άλλα υποκαταστήματα.

Τονίζεται δε το γεγονός ότι πλέον η καταβολή των αποζημιώσεων ξεκινά την ίδια χρονιά που συμβαίνει το ζημιογόνο αίτιο και ολοκληρώνεται το αργότερο αρχές της επόμενης, σε αντίθεση με την πρακτική προηγούμενων ετών που η καταβολή ολοκληρωνόταν στο τέλος του επομένου έτους,