Του Στυλιανού Βογιατζή , Γ.Γ της Π.Ε.Ν.Α ,για το Agrocapital.gr
Ο κλάδος των τροφίμων έχει υποστεί τις αρνητικές συνέπειες της ύφεσης και της οικονομικής κρίσης που διατρέχουμε.Οι αρνητικές συνέπειες δεν είναι ισομερώς κατανεμημενες στους τρείς τομείς(πρωτογενής-δευτερογενής-τριτογενής τομέας).
A) Ο πρωτογενής τομέας,(θα αναφερθώ κυρίως στον κτηνοτροφικό τομέα με τον οποίο ασχολούμαι λόγω της ιδιότητας μου) έχει συρρικνωθεί σημαντικά.Αν ανατρέξετε σε στοιχεία του ΕΛΟΓΑΚ θα διαπιστώσετε την μείωση του αριθμού των κτηνοτροφικών εκμεταλεύσεων,την μείωση της παραγομενης ποσότητας γάλακτος,κρέατος,την έξοδο των εργαζομένων απο το κτηνοτροφικό επάγγελμα,την μείωση του κύκλου εργασιών των εταιριών που συνναλάσονται με τους κτηνοτρόφους κλπ.
Το κόστος παραγωγής είναι υψηλό λόγω :
α. Tης οικονομικής κατάστασης.
1) Αύξηση τιμής πετρελαίου.
2) Αύξημένα δημοτικά τέλη στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.
3) Αύξηση τιμής ρεύματος,ΦΠΑ
4) Αυξηση κόστους αγοράς χρήματος(υψηλά τραπεζικά
επιτόκια ,έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, πώληση των
προϊόντων τους σε χαμηλότερη τιμή).
β. Κλίματο-γεωφυσικής διαμόρφωσης
Το ζωϊκό κεφάλαιο απαιτεί μεγάλες πόσοτητες καρπών και χονδροειδών τροφών(καλαμπόκι ενσίρωμα,τριφύλλι ξηρό,λειμώνες για βοσκή κλπ).Οι τροφές αυτές για να παραχθούν απαιτούν εκτάσεις γεωργικής γής,ο αριθμός των οποίων είναι περιορισμένος,και μεγάλες ποσότητες νερού. Αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται το κόστος παραγωγής και το κόστος διατροφής των ζώων.
Β) Ο δευτερογενής τομέας έχει παρόμοια προβλήματα με αυτά του πρωτογενή τομέα για τους ίδίους λόγους.Τα μεγάλα ονόματα μεταποιητικών μονάδων αλλάζουν χέρια και καποιες απο αυτές σταματούν να λειτουργούν.
Στην τελευταία περίπτωση οι αρνητικές επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα είναι ακόμα πιο έντονες διότι παρατηρούνται κερδοσκοπικές τακτικές με χαμηλότερες τιμές αγοράς του νωπού γάλακτος απο τις μεταποιητικές μονάδες.
Γ) Ο τριτογενής τομεας ,και αναφέρομαι στις μεγάλες αλυσίδες supermarket που ελέχγουν τουλάχιστον το 80 % της ελληνικής αγοράς, είναι το μόνος τομέας που παρουσιάζει κέρδη και αυτό φαίνεται απο τους ισολογισμούς τους, από την διαφημιστική τους παρουσία καθώς και τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό καταστημάτων μέσα απο τα οποία πραγματοποιούν τις πωλήσεις τους.(Ακόμα και σε μικρά χωριά).
Είναι τυχαίο αυτό? ΟΧΙ ,γιατί είναι οι μόνοι στην αλυσίδα της παραγωγής-μεταποίησης-πωλησης που αγοράζουν με πίστωση εξάμηνη,οχτάμηνη μπορεί και 10 μήνες καθυστέρηση ενώ πωλούν της μετρητοίς.Μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτος κανιβαλισμός.
Το κόστος αυτό της μακροχρόνιας εξόφλησης των κτηνοτροφικών προϊόντων οι βιομηχανίες το μεταβιβάζουν στον τελικό καταναλωτή αλλα και στους κτηνοτρόφους(τα εύκολα θύματα).
Η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να προστατεύσει την ελεύθερη αγορά από τις ασύδοτες και τις αποικιοκρατικές τακτικές των ισχυρών,οι οποίοι συνεχώς απαιτούν να αυξησουν τον αριθμό των είδων που διακινούν απαιτώντας να μπουν και στην αγορά των φαρμάκων !Η κίνηση αυτή πριν γίνει πρέπει να μελετηθεί καλά και να παραλληλιστεί με αυτά που έκαναν στην αγορά των τρόφιμων . Όπως:
1) Aύξηση του χρόνου εξόφλησης των τιμολογίων πώλησης των μεταποιητικών μονάδων.
2)Μείωση της καθημερινής ρευστότητας των μεταποιητικών μονάδων .
3) Αύξηση των «επιστροφών »γάλακτος !
Αυτό μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει , τα απούλητα γάλατα από τα supermarket να επιστρέφονται στην βιομηχανία για να δοθούν σαν ζωοτροφή σε χοιροτροφικές μονάδες . ΝΤΡΟΠΗ ! Το κόστος των επιστρεφόμενων γαλάτων επιβαρύνουν τον τελικό καταναλωτή .Πριν από 4 έτη σε ημερίδα που διοργάνωσε ο ΕΦΕΤ, διευθύνων σύμβουλος Βορειοελλαδικής εταιρείας μεταποιήσης γάλακτος, ανέφερε ότι το κόστος των επιστροφών αποτελεί το 10% του κοστολογίου παραγωγής γάλακτος κοστολογώντας το σε 6 λεπτά περίπου ανά λίτρο .
4) Επιβολή υψηλού κόστους «προώθησης » των προϊόντων που παραδίδονται από τις μεταποιητικές μονάδες στις κεντρικές αποθήκες των supermarket . Και όταν αναφέρεται η λέξη «προώθηση » εννοείται η μεταφορά των προϊόντων με τα ίδια μέσα των αλυσίδων από τις κεντρικές τους αποθήκες στις επιμέρους αποθήκες των υποκαταστημάτων τους. Φημολογείται ότι το κόστος μεταφοράς «προώθησης » είναι γύρω στο 15% επί της τιμής αγοράς (κτησης )από την μεταποιητική μονάδα εκδίδοντας τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών προς τον προμηθευτή.
5) Έκδοση πιστωτικών τιμολογίων από τους προμηθευτές τροφίμων προς τις αλυσίδες στο τέλος του χρόνου για τους τζίρους που επιτυγχάνουν οι αλυσίδες . Και να φανταστεί κανείς τα τρόφιμα τα εκθέτουν προς πώληση στο πλέον απόμακρο σημείο του καταστήματος ,για να υποχρεώσουν τον καταναλωτή να διασχίσει όλο το κατάστημα ,ώστε να δελεασθούν από τις προσφορές των άλλων προϊόντων που δεν είναι είδη πρώτης ανάγκης .
6) Οι αλυσίδες «πωλούν» τα ράφια έκθεσης των προϊόντων τους που βρίσκονται στο ύψος του στήθους και της κεφαλής σε υψηλότερη τιμή στους προμηθευτές τους.
7) Οι προσφορές στα τρόφιμα έγιναν περισσότερες από τα απορρυπαντικά . Η υπερβολή αυτή θα πρέπει να σταματήσει βάζοντας κανόνες ουσιαστικούς που να βοηθούν την είσοδο στην αγορά νέων καινοτόμων προϊόντων κτλ.
8) Κυκλοφορία στην αγορά ειδών παστεριωμένου γάλακτος με την σήμανση γάλα από «επιλεγμέμες φάρμες». Οι προδιαγραφές του νωπού γάλακτος για παραγωγή προϊόντων προς πόσιν είναι οι ίδιες για το γάλα των «επιλεγμένων » μονάδων και των μη «επιλεγμένων » μονάδων . Φυσικά τα γάλατα από «επιλεγμένες» φάρμες πωλούνται σε αρκετά υψηλότερη τιμή από τα γάλατα που παράγονται σε «κοινές » φάρμες . Η εκμετάλλευση σε όλο το μεγαλείο!
9)Η κυκλοφορία στην αγορά γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων, με την ονομασία «Φάρμας τάδε» είναι παραπλανητική όταν για την παραγωγή των προϊόντων χρησιμοποιείται γάλα προερχόμενο από μεγάλο αριθμό κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων ή ακόμα και εισαγώγής.
10) Πώληση ειδών παστεριωμένου γάλακτος γίδινου σε τιμή πώλησης δύο με δυομιση φορές παραπάνω από το αγελαδινό , ενώ η τιμή του νωπού γίδινου γάλακτος είναι περίπου 12 με 15 λεπτά ακριβότερο του αγελαδινού ( τιμή αγελαδινού 0,45 λεπτα , τιμή γιδινού 0, 57 – 0,60 λεπτα ανα kg).
11) Επικαιροποίηση του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών για τα γαλακτοκομικά προϊόντα .Διότι κυκλοφορούν προίόντα γαλακτοκομικά στην αγορά με ιδιότητες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα π.χ κυκλοφορούν κατά κόρο και σε μεγάλες ποσότητες στραγγιστά γιαούρτια τα οποία δεν υφίστανται στράγγιση . Ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών χαρακτηρίζει τα γιαούρτια που υφίστανται στράγγιση ως «εστραγγισμένη γιαούρτη » . Οι βιομηχανίες σκεπτόμενες νομικίστικα τα ονομάζουν « στραγγιστά » εκμεταλλευόμενες την άγνοια των καταναλωτών . Τα γιαούρτια αυτά που αποκτούν χημική σύνθεση ίδια με την «εστραγγισμένη γιαούρτη », όχι με στράγγιση ,αλλά με την χρήση εισαγόμενου συμπυκνωμένου γάλακτος ή πρωτεϊνών γάλακτος.
Επέκταση της χρήσης του ορισμού «γιαούρτη-ι » και στα προϊόντα που παράγονται από γάλα συγκεκριμένου είδους ζώου με χαμηλότερα λιπαρά με την χρήση σκόνης γάλακτος ή πρωτείνών γάλακτος και σε ποσοστό τέτοιο ώστε να επιτευχθεί αύξηση του Στερεού Υπολείματος Ανευ Λίπους (ΣΥΑΛ) στο επιθυμητό τεχνολογικό σημείο (π.χ τουλάχιστον 10% που ορίζει ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών ). Με την τροποποίηση αυτή θα δοθεί η δυνατότητα και στις επιχειρήσεις μικρής ή μεγάλης εμβέλειας ,να παράγουν διάφορα είδη γιαουρτιού κάνοντας χρήση ελληνικού νωπού γάλακτος και σκόνης .
12) Η λέξη «φρέσκο » προσδίδει στα τρόφιμα , όχι σε όλα , κάποιες ιδιότητες ή χαρακτηριστικά τα οποία είναι μετρήσιμα ή εκτιμίσιμα π.χ Το φρέσκο ψάρι ,ο απλός πολίτης εννοεί το ψάρι πρόσφατης αλίευσης με χαρακτηριστικά διαυγή μάτια , κόκκινα βράγχια , νεκρική ακαμψία κτλ. Αν δώσουμε την λέξη φρέσκο στο γάλα ΄ τι εννοούμε φρέσκο?Το γάλα πρόσφατης αρμεγής , το γάλα πρόσφατης παστερίωσης .Και τι φρέσκο μπορεί να έχει ένα προϊόν δεκαήμερης διαρκειας ζωής ? Ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που θα κρίνει ή θα εκτιμήσει ο καταναλωτής ? Δεν υπάρχουν τέτοια χαρακτηιστικά άρα και ο επιθετικός προσδιορισμός φρέσκο είναι το λιγότερο άστοχος και παραπλανητικός για τον καταναλωτή.
13) Η επέκταση διάρκειας ζωής του παστεριωμένου γάλακτος είναι ένα πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να μελετηθεί σοβαρά , με στοιχεία που θα αποδεικνύουν την αναγκαιότητα αυτή , τον τρόπο που θα το επιτύχουν , εφόσον έχουν κοστολογηθούν και έχουν επιλυθεί οι προηγούμενες στρεβλώσεις της αγοράς .
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ- ΩΦΕΛΕΙΕΣ
- Καθορισμό μέγιστου χρόνου εξώφλησης (ρευστοποίησης)των τιμολογίων πώλησης γεωργικών προϊόντων στους δύο μήνες από την έκδοση τους .
Πλεονεκτήματα
α) Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά. Βελτίωση της οικονομικής θέσης των υγειών μεταποιητικών μονάδων, των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των επιχειρήσεων που συναλλάσονται με τους προαναφερθέντες.
β) Απομείωση του κόστους χρήμματος στην κοστολόγηση των προϊόντων των μεταποιητικών μονάδων και μείωση της τιμής των προϊόντων στον καταναλωτή .
γ) Μείωση του ρίσκου και του ύψους στα «φέσια» της αγοράς από την αποχώρηση ή πτώχευση αλυσίδων supermarket ή και μεταποιητικών επιχειρήσεων όπως συνέβησαν .
δ) Βελτίωση της αγοραστικής δύναμης των αγροκτηνοτρόφων δίνοντας την δυνατότητας μείωσης του κόστους αγοράς πρώτων υλών ( ζωοτροφές , λιπάσματα, φάρμακα κτλ.)
ε) Βελτίωση της οικονομικής θέσης των επιχειρήσεων που συνεργάζονται με τις μεταποιητικές και αγροκτηνοτρο-φικες εκμεταλλεύσεις .
- Να ελαττωθούν στο ελάχιστο ή και κατα περίπτωση να εξαληφθούν τα κόστη των στρεβλώσεων που επιβαρύνουν τα προίόντα και τους καταναλωτές .
α)Πραγματικός έλεγχος των κοστολογίων των εταιριών τροφίμων όπως
- «Επιστροφές » γάλακτος
- «Προώθησης» - μεταφοράς των γαλακτομικών προϊόντων ,πιστωτικων τιμολογίων στο τελος κάθε έτους.
-Του «ψηλού ενοικίου» των ραφιών των supermarket που χρεώνουν τους προμηθευτές τους.
3) Καθορισμό κανόνων στις προσφορές των τροφίμων
όπως τον χρόνο,τον τόπο ,την διάρκεια ,την
επαναλληψιμότητα. κλπ.
4)Μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα ,μείωση φόρου
καυσίμων.
5)Αυστηρή χρήση του όρου προϊόντων «φάρμας» μόνο από καθετοποιημένους γεωργοκτηνοτρόφους-αλιείς ή απο ομάδες και όχι συνεταιρισμούς αυτών.
6) Ανανέωση του κώδικα τροφίμων και ποτών σχετικά με τα γαλακτομικά προϊόντα όπως τα γιαουρτια, τα τυροκομικά που καλύπτουν τις καταναλωτικές συνήθειες των ομογεννών μας που ήρθαν από τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.
7) Απαγόρευση κυκλοφορίας γάλακτος στις βιομηχανίεςς από ΄δηθεν επιλεγμένες φάρμες.
8)Διατήρησης της υφιστάμενης διάρκειας ζωής του παστεριωμένου γάλακτος.
Η διάρκεια ζωης του παστεριωμένου γάλακτος εξαρτάται απο μια σειρα παραγόντων η΄συνθηκών που πρέπει να υπάρχουν ή να συνυπάρχουν ή και να τηρούνται τα όρια αυτών στις διάφορες φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας μέχρι και την τελευταια μέρα της κατανάλωσης του.Ολοι αυτοί οι παράγοντες αναφέρονταί με κάθε λεπτομέρεια στην Ελληνική νομοθεσία (Π.Δ 56/95-κανονισμοι 852-853-854 , Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
Ενδεικτικά σας αναφέρω :
1) Την μικροβιολογική εικόνα ,το είδος της μικροβιακής
χλωριδας του νωπού γάλακτος σε επίπεδο
κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.
2) Την θερμοκρασία συντήρησης στον στάβλο.
3) Την καθαριότητα του χρησιμοποιημένου εξοπλισμού στο
στάβλο.
4)Την θερμοκρασία συντήρησης κατά την διάρκεια της
μεταφοράς απο το στάβλο στην μονάδα μεταποίησης.
5) Την θερμοκρασία και ο χρόνος συντήρησης στην
μοναδα μεταποίησης μέχρι να υποστεί θερμική
επεξεργασία (κάτω απο 6 βαθμούς κελσίου)
6)Την ποιότητα του εξοπλισμού της θερμικής
επεξεργασίας, συσκευασίας,καθαρισμού-εξυγίανσης
των δικτύων γάλακτος.
7) Την θερμοκρασία διανομής του παστιριωμένου
γάλακτος (κάτω απο 6 βαθμούς κελσίου).
8) Την θερμοκρασία συντήρησης στα ψυγεία των supermarket(κάτω απο 6 βαθμούς κελσίου). Το σημείο αυτό είναι ένα απο τα σημεία που πρέπει να διασφαλιστεί 100%. Οι μεταποιητικές μονάδες προτείνουν και αναγράφουν στης συσκευασίες του οτι η θερμοκρασία συντήρηρησης για να διατηρεί το γάλα τα φυσικά του χαρακτηριστικά είναι απο 0 εώς 4 βαθμούς κελσίου.
Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι πρέπει να διερευνηθεί διεξοδικά η προτάση της αύξησης της διάρκειας ζωής του γάλακτος θα μειώσει την λιανική τιμή.
Πως θα επιτευχθεί η μείωση της τιμής?
α)Με την μείωση του κοστους μεταφοράς?
- Κάθε πότε θα παραλαμβάνουν το γάλα απο τις σταβλικές εγκαταστάσεις?Κάθε μία ή δύο μέρες που εφαρμόζεται τώρα .Μήπως κάθε τρείς μπορεί και τέσσερες μέρες (οπου θα πρέπει να διασφαλίζεται η μικροβιολογική κατάσταση του γάλακτος διότι η άυξηση της μικροβιολογικής χλωρίδας αυτού υποβαθμίζει την ποιότητα του).
- Άρα μείωση των ημερών διανομής?
Τι επίπτωσεις θα έχει στις θέσεις εργασίας?
β) Με την δυνατότητα διανομής παστεριωμένου γάλακτος στα νησιά?
Όταν υπάρχουν τόσα είδη εγχώριου γάλακτος, υψηλής παστερίωσης, UHT και αποστειρωμένου ?
Γιατί τόση πίεση για τα νησια?
Και για πιο λόγο να μήν αναπτυχθεί αγελοδοτροφία και στα μεγάλα νησιά(Κρήτη) με την ταυτόχρονη καθετοποίησή της ?
Έτσι θα δημιουργήσουμε και νέες θέσεις εργασίας ,θα κρατήσουμε την ύπαιθρο ζωντανή ,θα δημιουργήσουμε νέα τοπικά προϊόντα ,που ο έλληνας καταναλωτής τα προτιμά.
Τι φρεσκάδα μπορεί να έχει ένα γάλα που παράγεται σήμερα σε στάβλο στο Έβρο ,μεταποιείται μετα απο 86 ώρες στην Αθήνα και καταναλώνεται 10 μετά στην Καστορία( 4 μέρες μέχρι να παστεριωθεί και 10 μέρες διάθεσης)?
Ας αφήσουμε να δημιουργηθεί κάτι νέο.Ας περιορίσουμε την βουλιμία των αλυσίδων και των μεγάλων μεταποιητών μονάδων που αντί να λυσουν τις αδυναμίες τους όπως ανέφερα προηγουμενως , επιδιώκουν να απαξιώσουν και την ελληνική κτηνοτροφία.Η δε πολιτεία πρέπει να ασχοληθεί και με τον έλενχο αυτών .
Παρεπιπτόντως σας αναφέρω ότι το κόστος παραγωγής του κρεάτος των αρνιών ή κατσικιών είναι υψηλο λόγω του οτι οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούν το γάλα των μητέρων τους. Το αποτέλεσμα είναι να πωλούν τα σφάγια των αρνιών η τα κατσικιών με ζημια απο 5 εώς 25 €. Αυτό οφείλεται στο ότι για να γίνει ένα σφάγιο αρνιού 10 κιλών χρειάζονται :
-60 κιλά πρόβειου γάλακτος(60×1 €=60 €) και αν η τιμή πώλησης είναι 4 € το κιλό τότε μόνο για το γάλα ξοδεύει 20 € επιπλέον.
Για ένα σφάγιο κατσικιού 10 κιλών χρειάζεται :
- 100 κιλά γίδινου γάλακτος(100×0,60€=60€) και αν η τιμή πώλησης είναι 4€ κιλό τότε για το γάλα ξοδεύει 20 € επιπλέον .Στην αλυσίδα πώλησης των σφαγίων ο κτηνοτρόφος είναι ο μόνος που πουλάει με ζημία.
Προτείνεται η χρήση τεχνητού θηλασμού για την ανάπτυξη των αρνιών ή των κατσικιών διότι έτσι οι κτηνοτρόφοι επωφελούνται απο την πώληση του γάλακτος και την μείωση του κόστους ανάπτυξης.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις