Το «Farm to Fork» είναι μια ουτοπική πολιτική

Γράφει ο Bill Wirtz, εργάζεται ως αναλυτής πολιτικής για το Consumer Choice Center.

Μέχρι το 2030, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να επιτύχει ένα ευρύ φάσμα στόχων, σύμφωνα με τη στρατηγική «Farm to Fork» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από πολιτική άποψη, το έγγραφο αποτελεί την επιβεβαίωση μιας τάσης: οι πράσινες ιδέες αποκτούν σημασία στην καθημερινή πολιτική των Βρυξελλών και επιτυγχάνουν πολλούς από τους στόχους τους με αυτόν τον χάρτη πορείας.

Σύμφωνα με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, η οποία παρουσιάστηκε ταυτόχρονα με τη στρατηγική «Farm to Fork», η Επιτροπή Von der Leyen φαίνεται να είναι πιο πράσινη από τους προκατόχους της. Αλλά αυτό είναι επίσης καλό για τους αγρότες και τους καταναλωτές;

Στην καρδιά του «Farm to Fork» βρίσκεται το μισό των φυτοφαρμάκων έως το 2030, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν βρεθεί ασφαλή από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Αυτό θα πρέπει να θέσει ερωτήσεις εκ πρώτης όψεως: εάν αυτά τα προϊόντα ήταν ασφαλή μέχρι τώρα, γιατί πρέπει να μειωθούν; Αν δεν έχουν βρεθεί ασφαλείς μέχρι τώρα, γιατί δεν έχουν απαγορευτεί νωρίτερα;

Ο στόχος της διχοτόμησης είναι ακατανόητος υπό αυτήν την έννοια. Εάν τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι θεμελιωδώς επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, τότε το υπόλοιπο 50% είναι εξίσου κακοήθη με αυτά που θα καταργηθούν.

Η αλήθεια είναι δύσκολη. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της επιστημονικής και της πολιτικής ρητορικής. Τα περισσότερα καθιερωμένα προϊόντα προστασίας των φυτών έχουν από καιρό χαρακτηριστεί ως ασφαλή, τόσο από ανεξάρτητες μελέτες όσο και από διάφορους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς.

Αυτό δεν εμπόδισε πολλούς να τις αμφισβητήσουν ούτως ή άλλως, και δικαίως. Οι επιστημονικές γνώσεις αλλάζουν: όσοι έχουν νέα στοιχεία υποχρεούνται να το παρουσιάσουν προς το συμφέρον της ασφάλειας των τροφίμων. Η επιστήμη δεν είναι ένα στατικό κατασκεύασμα που τίθεται σε πέτρα ως μοναδική και απόλυτη αλήθεια.

Για τους αντιπάλους αυτών των μέσων, δεν πρόκειται για επιστημονική συζήτηση, αλλά για ιδεολογικό ζήτημα αρχής. Οι παρεμβάσεις στη φύση αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό, ανεξάρτητα από το πόσο σημαντικές είναι για την επισιτιστική ασφάλεια.

Αυτοί οι ακτιβιστές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι όλα τα φυσικά που πρέπει να είναι υγιή: για παράδειγμα, τα φυσικά καλούπια φέρουν αφλατοξίνες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για ένα μεγάλο μέρος των περιπτώσεων καρκίνου του ήπατος στον κόσμο. Στην Αφρική, το 40% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του ήπατος αποδίδεται σε αφλατοξίνες.

Αυτά έχουν καταπολεμηθεί με μυκητοκτόνα για πολλά χρόνια, αλλά όλο και περισσότερα από αυτά τα προϊόντα πρέπει τώρα να απαγορευτούν.

Συχνά αρκεί να συνομιλείς με έναν αγρότη. Προς το παρόν, οι περισσότεροι παραπονούνται για έλλειψη βροχής, αλλά μακροπρόθεσμα, ο συρρικνωμένος κατάλογος των επιτρεπόμενων φυτοφαρμάκων είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Τα έντομα καταναλώνουν αποθέματα, ανεξάρτητα από το τι λέει ή ρυθμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτό οδηγεί σε υψηλότερες τιμές στο σούπερ μάρκετ, το οποίο είναι καταστροφικό για πολλούς χαμηλού εισοδήματος άτομα, ιδίως ενόψει της τρέχουσας οικονομικής ανισορροπίας. Αυτό δεν αποτελεί πρωταρχικό πρόβλημα για τον Ολλανδό Επίτροπο για την Πράσινη Αλλαγή Frans Timmermans.

Σε ομιλία του στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 7 Μαΐου, είπε ότι έχουμε συνηθίσει για φτηνά τρόφιμα για πολύ καιρό και ότι χρειαζόμαστε μια αλλαγή παραδείγματος όσον αφορά τη βιώσιμη γεωργία.

Εάν οι καταναλωτές φέρουν τις συνέπειες τέτοιων πειραμάτων, και οι αγρότες δεν έχουν άλλη εναλλακτική λύση αλλά να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια των φυσικών προβλημάτων, δεν είναι καιρός να επανεξετάσουμε τη γεωργική μας πολιτική;