Πρωτογενής παραγωγή ώρα μηδέν

Του Αναγνωστόπουλου Β. Δημήτρη, Αγρότης Γεωπόνος

MSc Γεωργική Μηχανική και Διαχείριση Φυσικών Πόρων

MSc Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας

Μέλος ΕΔΥΘΕ, Μέλος ΕΠΑΚΣ

Έχουν περάσει τρείς μήνες από την επέλαση της θεομηνίας Daniel στην Θεσσαλία και το αποτύπωμά της είναι απόλυτα ορατό. Η αντίδραση της κεντρικής εξουσίας είναι επιπόλαιη και πρόχειρη και όσο παραμένει έτσι τα προβλήματα θα διογκώνονται. Αρχικά,  είναι λυπηρό ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που έχασαν τα πάντα και δεν έχει μεριμνήσει κάποιος για αυτούς να βρούνε στέγη. Το μόνο που κρατάει όρθιους αυτούς τους συνανθρώπους μας είναι η αξιοπρέπεια τους και εθελοντικές πρωτοβουλίες. Ενδεχομένως το πρόβλημα να μην είναι δικό μας αλλά σύντομα θα φτάσει και στην πόρτα μας γι’ αυτό είναι υποχρέωσή μας στα πλαίσια της αλληλεγγύης να διεκδικήσουμε για αυτούς τους ανθρώπους ένα καλύτερο μέλλον.

Εν συνεχεία όλος ο αγροτικός κόσμος μετράει τις πληγές του μετά το πέρασμα των φυσικών καταστροφών. Οι αποζημιώσεις που εξαγγέλλουν δεν αρκούν γιατί ο κανονισμός του ασφαλιστικού φορέα δεν συμβαδίζει με το πραγματικό κόστος παραγωγής των καλλιεργειών.

Επιπλέον υπάρχουν φερτά υλικά και καθιζήσεις σε αργούς που χρειάζονται άμεση αποκατάσταση. Ακόμη, μπορεί  επιστήμονες κρατικών φορέων να μας διαβεβαιώνουν ότι τα ιζήματα στα εδάφη δεν αλλοιώνουν τις φυσικές τους ιδιότητες σε τέτοιο βαθμό ώστε να παραμείνουν μη καλλιεργήσιμα, αρκεί να τα διαχειριστούμε σωστά (άροση 25 cm). Ωστόσο τα προβλήματα δεν προσδιορίζονται με στατικές μετρήσεις και δειγματοληψίες αλλά στην πράξη. Το ίζημα που έχει εναποτεθεί  καθιστά τους αγρούς απροσπέλαστους για να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης των αγροτεμαχίων.

Επιπλέον υπάρχουν ακόμα και σήμερα χωράφια με πλεονάζοντα νερά ενώ στην πλειονότητα τους οι αγροί με την παραμικρή κατακρήμνιση παρουσιάζουν συγκράτηση υδάτων καθώς η υγρασία των εδαφών επέρχεται ευκολά πλέον σε κορεσμό. Για να μην πλατειάσουμε με τεχνικές λεπτομέρειες όταν το πορώδες του εδάφους είναι διαρκώς υπερπληρωμένο με νερό τότε η γη ασθενεί με ότι αυτό συνεπάγεται στην αγροτική παραγωγή.

Εν κατακλείδι χρειάζεται άμεση και σε βάθος ανάλυση καταγραφή των ζημιών και ρεαλιστική αποζημίωση τους. Ωστόσο, οι αποζημιώσεις από μόνες τους αποτελούν μια εφήμερη βοήθεια και όχι λύση στο πρόβλημα. Διαχρονικά οι ομοσπονδίες των αγροτών και άλλοι φορείς (ΕΔΥΘΕ κ.α.) τόνιζαν την ανάγκη αντιπλημμυρικών έργων. Επομένως χωρίς την άμεση αποκατάσταση των ζημιών και την δρομολόγηση των απαραίτητων αντιπλημμυρικών θα είμαστε στο ίδιο έργο θεατές.  Χαρακτηριστικά τα δίκτυα άρδευσης της περιοχής είναι κατεστραμμένα και είναι αβέβαιο το μέλλον των δυναμικών ποτιστικών καλλιεργειών.

Επιπλέον αντιπλημμυρικά έργα δεν έχουν μόνο ρόλο θωράκισης αλλά μπορούν να δώσουν και λύσεις άρδευσης. Άλλωστε η κλιματική αλλαγή δεν εκφράζεται μόνο από έντονους τυφώνες αλλά και από παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας άρα έργα υποδομών με πολλαπλό όφελος είναι απαραίτητα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα  της Λίμνης Σμοκόβου όπου μετρίασε τα πλημμυρικά φαινόμενα αλλά έχει και αρδευτικό χαρακτήρα τους θερινούς μήνες. Έτσι είναι απαραίτητό να δρομολογηθούν έργα όπως ο Αχελώος αλλά και μικρότεροι ταμιευτήρες.

Τέλος, μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο αποδιοργάνωσης μας υπενθυμίζουν τις δεσμεύσεις μας απέναντι στην ΚΑΠ 2023-2027. Είναι εκτός τόπου και χρόνου να ζητάς δεσμεύσεις αιρεσιμότητας την ώρα που προτείνεις αρόσεις για τον περιορισμό της υποβάθμισης των εδαφών λόγω φερτών υλικών, οι δύο καταστάσεις είναι αντιφατικές. Είναι επίσης παράδοξο η Ελλάδα να παράγει διαχρονικά το 80% του βαμβακιού της Ε.Ε. και να μην έχει ξεκαθαρίσει ακόμα η κατάργηση του πλαφόν παράδοσης σε μια τόσο ιδιαίτερη χρονιά που σημαδεύτηκε από καταστροφές. Οι πολιτικές πρέπει να είναι με το μέρος των πολιτών- αγροτών και όχι απέναντί τους. Σε όλα τα παραπάνω να προσθέσουμε ότι άμα δεν δοθούν ουσιαστικές λύσεις στην κατάσταση που προέκυψε στην Θεσσαλία κάτι τέτοιο θα έχει αρνητικό αντίκτυπο και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολό καθώς όλα λειτουργούν σαν αλυσίδα και ένα σημαντικό κομμάτι της είναι ο πρωτογενής τομέας.

Κλείνοντας, ενδεχομένως μετά το πέρασμα τριών φυσικών καταστροφών τα τελευταία τρία χρόνια και με τις αβέβαιες καταστάσεις της αγοράς που επικρατούν ο αγροτικός κόσμος έχει απογοητευτεί. Ωστόσο η λύση δεν είναι ούτε να αφεθούμε στην μοίρα μας ούτε να έχουμε τάσεις φυγής από τον χώρο. Εμείς γνωρίζουμε και θέλουμε να παράγουμε και με βάση αυτό θα πρέπει να διεκδικήσουμε με κάθε μορφή αγώνα αυτά που μας αναλογούν για να έχουμε μακροπρόθεσμο βιώσιμο μέλλον και όχι πρόσκαιρη επούλωση των πληγών.