Η υπεραλίευση μειώνεται, αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την προστασία των θαλάσσιων πόρων.
Στις 1/6/2022 η Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωσή της με τίτλο «Προς μια πιο βιώσιμη αλιεία στην ΕΕ: τρέχουσα κατάσταση και κατευθύνσεις για το 2023» που περιλαμβάνει την ετήσια εξέταση της διαχείρισης της αλιείας από την ΕΕ και τις προτεραιότητες για το 2023. Τα αριθμητικά στοιχεία, όπως αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητους επιστημονικούς οργανισμούς, δείχνουν ότι οι προσπάθειες διατήρησης αποδίδουν περαιτέρω καρπούς και ότι η αλιευτική πολιτική της ΕΕ υλοποιεί τον στόχο για μείωση της υπεραλίευσης στα ευρωπαϊκά ύδατα. Συγχρόνως, εξακολουθούν να χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για την προστασία των θαλάσσιων πόρων, τόσο μέσω της διατήρησης υψηλών επιπέδων φιλοδοξίας εντός της ΕΕ όσο και μέσω της επιδίωξης για επίτευξη των ίδιων υψηλών προτύπων στο πλαίσιο της συνεργασίας με χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τα παράκτια κράτη.
Τα αποθέματα στις περιοχές του Βορειοανατολικού Ατλαντικού βρίσκονται, κατά μέσο όρο, σε επίπεδα που καθιστούν δυνατές τις υψηλότερες βιώσιμες αποδόσεις στο μέλλον (η λεγόμενη «μέγιστη βιώσιμη απόδοση» ή ΜΒΑ). Όσον αφορά τη Μεσόγειο, η κατάσταση έχει μεν βελτιωθεί περαιτέρω, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Στη Βαλτική, εξαιτίας του ευτροφισμού, τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο νερό παρεμποδίζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη και αναπαραγωγή των ψαριών και για τον λόγο αυτόν έχουν ληφθεί προστατευτικά μέτρα.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους δήλωσε σχετικά: «Μετά από πολυετείς προσπάθειες, βλέπουμε τώρα θετικές τάσεις: περισσότερα ψάρια στη θάλασσα, τα οποία αναπτύσσονται έως την ωριμότητα, λιγότερα καύσιμα χρησιμοποιούνται για την αλίευσή τους, και χρήση τεχνικών που επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον. Οι άντρες και οι γυναίκες που εργάζονται στην αλιεία, και ιδίως η νεότερη γενιά, έχουν πλέον περισσότερη ενημέρωση και δείχνουν περισσότερη προθυμία να ακολουθήσουν τις συμβουλές των επιστημόνων, όσον αφορά τόσο την ποσότητα των αλιευμάτων όσο και τα ευαίσθητα είδη που χρήζουν προστασίας. Πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας σε όλους τους τομείς, αλλά ιδίως στη Βαλτική και τη Μεσόγειο, και να προστατεύσουμε αποτελεσματικότερα τα ευαίσθητα είδη και οικοτόπους, καθώς μακροπρόθεσμα αυτό θα μας φέρει ακόμη περισσότερα ψάρια στο τραπέζι και ευημερούσες αλιευτικές κοινότητες. Βασίζομαι στη στήριξη του κλάδου και των κρατών μελών για την επίτευξη αυτού του στόχου.»
Καθορισμός προτεραιοτήτων για το 2023
Στη σχετική ανακοίνωση, η Επιτροπή παρουσίασε το θεματολόγιό της για το επόμενο έτος:
• Καλύτερη διαχείριση της αλιείας στη λεκάνη της Μεσογείου, αξιοποιώντας και επεκτείνοντας όσα έχουν ήδη επιτευχθεί στη Δυτική Μεσόγειο και την Αδριατική Θάλασσα·
• Ορθή υλοποίηση της υποχρέωσης εκφόρτωσης·
• Βελτίωση των δεδομένων που συλλέγονται από έρευνες ώστε να βελτιωθούν οι επιστημονικές συμβουλές και οι οικονομικές αναλύσεις·
• Περισσότερες δράσεις για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Στη Μεσόγειο Θάλασσα, όπου η ένταση της αλιείας υπερβαίνει τα βιώσιμα επίπεδα κατά σχεδόν 100 %, απαιτούνται περισσότερες μειώσεις. Θα καταβληθούν έντονες προσπάθειες για την περαιτέρω εφαρμογή του πολυετούς σχεδίου για τη Δυτική Μεσόγειο και των μέτρων που εγκρίθηκαν από τη Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο. Η βελτίωση των μέτρων διατήρησης για την Αδριατική Θάλασσα, προκειμένου να μειωθεί η ένταση της αλιείας και να αυξηθούν οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις, θα είναι ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο των αλιευτικών δυνατοτήτων του 2023.
Σύμφωνα με τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί για το 2023, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν την επιβολή και τον έλεγχο της συμμόρφωσης προς την υποχρέωση εκφόρτωσης και να εξαλείψουν τις απορρίψεις με την αποφυγή των ανεπιθύμητων αλιευμάτων. Ειδικότερα, θα πρέπει να χρησιμοποιούν κατάλληλα σύγχρονα εργαλεία ελέγχου, όπως συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης εξ αποστάσεως, τα οποία αποτελούν το πλέον αποτελεσματικό και οικονομικά αποδοτικό μέσο για τον έλεγχο της υποχρέωσης εκφόρτωσης στη θάλασσα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με το αναθεωρημένο σύστημα ελέγχου της αλιείας, το οποίο μπορεί να διευκολύνει τη χρήση αυτών των εργαλείων.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να εργάζεται για την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας σε όλους τους τομείς, μεταξύ άλλων σε συνεργασία με γειτονικά κράτη και με διεθνείς οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας, και θα δημοσιεύσει σύντομα σχέδιο δράσης για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Πόλεμος στην Ουκρανία: το κόστος για τον αλιευτικό στόλο της ΕΕ-27 θα μπορούσε να μειώσει τα κέρδη κατά 300 εκατ. ευρώ
Οι τελευταίοι μήνες υπήρξαν πολύ δύσκολοι για την αλιεία στην ΕΕ. Οι τιμές των καυσίμων των πλοίων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μετά τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, γεγονός που έχει διαταράξει την αλιευτική δραστηριότητα. Οι αλιευτικές δραστηριότητες κοντά στην Ουκρανία αναγκάστηκαν να σταματήσουν για λόγους ασφαλείας. Λόγω του υψηλού λειτουργικού κόστους, ορισμένοι αλιείς έδεσαν τα σκάφη τους και δεν βγαίνουν πια στις θάλασσες. Τα προσωρινά στοιχεία δείχνουν ότι εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν στο σημερινό τους επίπεδο, ο αλιευτικός στόλος της ΕΕ θα απολέσει λειτουργικά κέρδη συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώ το 2022.
Για να στηρίξει τους κλάδους της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης, η ΕΕ διευκόλυνε τη χρήση της στήριξης για την αντιμετώπιση κρίσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) και ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις. Μια πρόσθετη δέσμη μέτρων στήριξης προτάθηκε από την Επιτροπή μέσω τροποποίησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) και έχει πλέον υποβληθεί προς έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Επόμενα στάδια
Τα κράτη μέλη, τα γνωμοδοτικά συμβούλια, ο αλιευτικός κλάδος, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι ενδιαφερόμενοι πολίτες θα κληθούν να συμμετάσχουν σε δημόσια διαβούλευση που θα πραγματοποιηθεί από τον Ιούνιο έως τα τέλη Αυγούστου για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2023.
Μετά τη διαβούλευση, η Επιτροπή θα υποβάλει τις προτάσεις της για κανονισμούς σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2023 όσον αφορά τον Ατλαντικό Ωκεανό, τη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα, καθώς και τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο. Οι προτάσεις λαμβάνουν υπόψη τα πολυετή σχέδια και βασίζονται σε επιστημονικές γνωμοδοτήσεις τις οποίες παρέχει το Διεθνές Συμβούλιο για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) και άλλοι ανεξάρτητοι φορείς, καθώς και σε οικονομική ανάλυση την οποία παρέχει η επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας (ΕΤΟΕΑ).
Στις προτάσεις θα περιλαμβάνονται επίσης προσαρμογές που θα προκύψουν από την εφαρμογή της υποχρέωσης εκφόρτωσης. Τέλος, το Συμβούλιο θα συζητήσει τις προτάσεις της Επιτροπής και θα καθορίσει την κατανομή των αλιευτικών δυνατοτήτων.
Ιστορικό
Κάθε χρόνο, η Επιτροπή δημοσιεύει ανακοίνωση στην οποία περιγράφεται η πρόοδος όσον αφορά την κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων και με την οποία δρομολογείται ευρεία δημόσια διαβούλευση σχετικά με τον καθορισμό των ετήσιων αλιευτικών δυνατοτήτων για το επόμενο έτος. Στην εν λόγω ανακοίνωση αξιολογείται η πρόοδος που πραγματοποίησε η ΕΕ ως προς την επίτευξη βιώσιμης αλιείας και εξετάζονται η ισορροπία μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας και των αλιευτικών δυνατοτήτων, οι κοινωνικοοικονομικές επιδόσεις του τομέα και η εφαρμογή της υποχρέωσης εκφόρτωσης. Επιπλέον, στην ίδια ανακοίνωση παρουσιάζεται το σκεπτικό της πρότασης σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το επόμενο έτος.