Ομιλία του Βαγγέλη Αποστόλου, Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και πρώην Υπουργού, ως Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου, στην Ολομέλεια της Βουλής με θέμα συζήτησης το νομοσχέδιο του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Έρευνας και Διάσωσης: "Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος" και διατάξεις για τη λειτουργία του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας».
"Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ειλικρινά σας ομολογώ ότι ήρθα να μιλήσω για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο επειδή επιλαμβάνεται θεμάτων για τα οποία έχω μια εμπειρία, αλλά και επειδή νόμιζα ότι μπορούσα κάτι να προσφέρω. Δυστυχώς όμως επιχειρήθηκε ένα κλίμα πριν από λίγο, ξεκινώντας από την κυρία Αραμπατζή, παραληρηματικό σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ. Πού είναι η κυρία συνάδελφος; Δεν είναι εδώ.
Στο χωριό μου έχουν μια παροιμία, που τη λένε σε όλα τα σπίτια: «Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί». Και γιατί το λέω αυτό; Μόνο μία λειτουργία υπάρχει από πλευράς της Κυβέρνησης. Με τη συμπεριφορά της η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, στο μεγάλο ζήτημα της παρακολούθησης του πολιτικού κόσμου της χώρας, των Βουλευτών, στο μεγάλο ζήτημα της παρακολούθησης Αρχηγού Κόμματος δεν δικαιούται να μιλάει για δημοκρατία, δεν δικαιούται να μιλάει για λειτουργία των θεσμών.
Οι θεσμοί, τουλάχιστον από αυτά που ως σκάνδαλα αναδεικνύονται μέρα με τη μέρα, φαίνεται ότι έχουν αλωθεί από τη Νέα Δημοκρατία. Και θα σας έλεγα ότι σε ένα σημείο πλέον έχουν ξεφύγει τα όρια. Είναι ένας χώρος ο οποίος κινδυνεύει και πάρτε το χαμπάρι: Αν δεν διορθωθείτε, θα σας χαρακτηρίσουν όλους «Πάτσηδες»!
Δεν είναι, κύριε Σιμόπουλε, αυτά που λέτε, ιδιαίτερα για το ΣΥΡΙΖΑ, σωστά. Και θα σας επαναλάβω ένα πράγμα, ότι εμείς -και εγώ προσωπικά το έχω κάνει πολλές φορές- παρουσιάζουμε λύσεις, προτάσεις για τα ζητήματα και όχι μόνο αγνοούνται οι προτάσεις, αλλά κυρίως υφιστάμεθα μία επίθεση. Θα τα πούμε όμως, κύριε Υπουργέ.
Το ζήτημα δεν είναι η επίθεση, αλλά το κατά πόσο θα μπορέσουμε, αναδεικνύοντας τα προβλήματα, να βρούμε λύσεις.
To νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα συμπίπτει με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη θέσπιση του Υπουργείου Κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το Σεπτέμβρη του 2021. Μια χρονιά που σημαδεύτηκε δυστυχώς από τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου, αφού κάηκαν 1,3 εκ στρέμματα δασικής γης, με χαρακτηριστικότερη την ολοκληρωτική καταστροφή της Βόρειας Εύβοιας, που καθιστά και αναπόφευκτη την προσθήκη της στον απολογισμό του έργου του.
Το Υπουργείο ιδρύθηκε τότε, όπως κατ' επανάληψη έχει κάνει ο Πρωθυπουργός μετά από κυβερνητικές αποτυχίες, για επικοινωνιακούς λόγους και παρά την πανηγυρική τοποθέτηση Υπουργού και Υφυπουργού η συνέχεια ήταν «τραγική». Την επόμενη χρονιά, στην πυρκαγιά της Πεντέλης, την ώρα της έναρξης οι δυνάμεις της καταστολής τα είχαν χαμένα και η φωτιά μαίνονταν ανεξέλεγκτη εντός του αστικού ιστού. Ανάλογη ήταν και η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς σε άλλες 3 χαρακτηριστικές περιπτώσεις, στην καταστροφή του Ελαιώνα της Άμφισσας που βρίσκεται εντός της ζώνης απόλυτης προστασίας του Δελφικού Τοπίου, στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς που έκαιγε για μέρες το μοναδικής αξίας οικοσύστημά της και στο παπίκιο της Ροδόπης που καίει για πολλές ημέρες.
Είναι τέτοιες αυτές οι πυρκαγιές που εξακολουθούν να στέλνουν κι ένα σκληρό μήνυμα στη Πολιτεία, ότι η προχειρότητα και ο ερασιτεχνισμός στη προσέγγιση των αγροτοδασικών και των περιαστικών δασών καλά κρατεί, γιατί δεν μπορείτε να οργανώσετε σωστά το πιο αδύνατο κομμάτι της αντιπυρικής προστασίας που είναι η έγκαιρη επέμβαση.
Όταν έγινε η μεταφορά της ευθύνης της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική στην Πυροσβεστική Υπηρεσία το 1998 είχαμε και τότε πολλές φωτιές, αλλά ένα ελάχιστο ποσοστό εξελίσσονταν σε μεγάλες, γιατί υπήρχε έγκαιρη επέμβαση. Κι αυτή γινόταν βασικά από τους κατοίκους των πληττόμενων περιοχών, που ήταν κυρίως αγρότες και δασεργάτες, δηλαδή είχαν σχέση ζωής με τις καιγόμενες εκτάσεις.
Δυστυχώς, με τη μεταφορά αυτή άρχισε να βιώνει ο δασικός χώρος το παράδοξο, οι έχοντες ως απασχόληση τη διαχείριση του δάσους, δηλαδή οι δασικοί υπάλληλοι και όλοι οι εργαζόμενοι σε αυτό να μη συμμετέχουν όταν καιγόταν, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνθηκαν και οι κάτοικοι που ζούσαν από και μέσα στο δάσος.
Η απουσία όμως αυτή όχι μόνο επέτρεψε στη πλειοψηφία των πυρκαγιών να γίνονται μεγάλες, αλλά και έφερε κι ένα άλλο αποτέλεσμα, την εξαφάνιση της πρόληψης και τη θεοποίηση της εναέριας καταστολής. Είναι αναμφισβήτητο ότι η ύπαρξη αρκετών εναέριων μέσων καταστολής αποτελεί πλέον αναγκαιότητα. Δεν μπορεί όμως αυτή η προσέγγιση να αναιρεί την πρόληψη ως το βασικότερο εργαλείο υπεράσπισής της.
Επίσης σημαίνει αντιπυρικός σχεδιασμός και εργασίες αντιπυρικής προστασίας που ξεκινούν από καθαρισμούς και φτάνουν μέχρι αντιπυρικές ζώνες. Σήμερα το 99% των δασών της χώρας μας στερείται διαχειριστικών εκθέσεων και αντιπυρικών σχεδίων.
Σημαίνει φύλαξη και περιπολίες στα δάση. Σήμερα τα δάση όχι μόνο δεν τα επισκέπτονται πλέον οι άνθρωποι, αλλά ούτε και μπορούν να τα σκίσουν τα αγριογούρουνα που έχουν επεκτείνει το ζωτικό τους χώρο μέχρι τις πλατείες των αστικών περιοχών.
Μα πάνω από όλα πρόληψη σημαίνει και έγκαιρη επέμβαση, δηλαδή ο χρόνος της πρώτης επέμβασης στα επεισόδια να μην ξεπερνά τα 10-15 λεπτά.
Για να υπηρετηθούν όλα αυτά όμως πρέπει να εξασφαλιστεί μια χρηματοδότηση τέτοια που τουλάχιστον θα εξισορροπεί την αντίστοιχη της καταστολής.
Παράλληλα όμως πρέπει να δούμε και μια άλλη καταστροφική οπτική. Οι πυρκαγιές αυτές αφορούν σε σημαντικό βαθμό και τον αγροτικό χώρο που συμβάλλει καθοριστικά στη διαβίωση των κατοίκων σε αυτές τις περιοχές. Περί τους 580.000 πολίτες σε όλη τη χώρα έχουν κύριο ή συμπληρωματικό εισόδημα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Ειδικά η γεωργία από τις πυρκαγιές αυτές χάνει κάθε χρόνο περισσότερα από 50.000 στρ. καλλιεργειών, αλλά και άλλες υποδομές.
Επίσης το 50% των εκτάσεων δασικού χαρακτήρα χρησιμοποιούνται πλέον και από τους κτηνοτρόφους είτε για βόσκηση, είτε για δήλωση ως επιλέξιμες στον ΟΣΔΕ για τις ενισχύσεις. Αυτά σας τα λέω για να συμβάλλω στο έργο σας.
Τι είναι το Υπουργείο σας σήμερα; Ένα Υπουργείο «κέλυφος», χωρίς οργανόγραμμα, παρά μόνο αυτό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας». Αποκαλυπτική για την απήχηση του Υπουργείου στην κοινή γνώμη είναι η δημοσίευση τον Ιούνιο του 2022 των αποτελεσμάτων τής έρευνας, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία σας, σχετικά με τις αντιλήψεις των Ελλήνων για την κλιματική αλλαγή, τη σοβαρότητά της και την προσαρμογή των πολιτών σε αυτήν. Καλό θα ήταν να την μελετήσετε σε βάθος πριν μας ξανα κατηγορήσετε ότι απαξιώνουμε το Υπουργείο και την αποστολή του επειδή σχολιάζουμε την διοίκηση που ασκείτε.
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες δεν κατανοούν τους παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και αδυνατούν να αντιληφθούν τη σοβαρότητα του προβλήματος για τη χώρα μας.
Είναι ανησυχητική και χρήζει προβληματισμού η περιορισμένη εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Οι ερωτώμενοι δηλώνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό ότι τόσο η Πολιτεία (80,7%) όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση (76,1%) δεν αναλαμβάνουν επαρκείς δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Οι περισσότεροι θεωρούν τις εθνικές κυβερνήσεις πρωτίστως υπεύθυνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, εκτιμώντας ότι αυτές θα πρέπει να αναζητήσουν λύσεις στο πρόβλημα.
Ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό εκείνων που θεωρούν ότι μετά από καταστροφικές πυρκαγιές στα δάση "φυτρώνουν" ανεμογεννήτριες (55,1%).
Το ποσοστό αυτό στην Εύβοια φτάνει στο 100%, γιατί πριν ελεγχθεί πλήρως η πυρκαγιά του περσινού Αυγούστου ανακοινώθηκε η τοποθέτηση στα καιγόμενα δάση ανεμογεννητριών , που βέβαια μετά την αντίδραση των κατοίκων τις απέσυραν. Ξέρετε πόσο είναι το ποσοστό των ερωτηθέντων που δηλώνουν ότι οι περισσότερες πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα σκόπιμου εμπρησμού (73,4%).
Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν περίτρανα ότι παρά την έντονη ανησυχία, οι ερωτώμενοι αδυνατούν να κατανοήσουν την κλιματική αλλαγή και τις πολιτικές που στοχεύουν στον μετριασμό και την προσαρμογή σε αυτήν, επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει ένα έλλειμμα ουσιαστικής επικοινωνίας ανάμεσα στην επιστήμη, την Πολιτεία και την κοινωνία.
Στο παρόν νομοσχέδιο επιβεβαιώνεται η στρεβλή οργάνωση του Υπουργείου και η έλλειψη σαφούς οργανογράμματος.
Δημιουργείτε μία ακόμα ομάδα εργαζομένων μέσα στο Πυροσβεστικό Σώμα. Εκτός από τους μόνιμους, τους πενταετείς, τους εποχικούς, τις Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων (ΕΜΟΔΕ), τώρα προστίθενται και οι τριετείς διασώστες. Αντί λοιπόν να προχωρήσει η ομογενοποίηση του Πυροσβεστικού Σώματος, έχουμε άλλη μια ομάδα προσωπικού, που θα λειτουργήσει μετά την πάροδο πενταετίας.
Έως τότε προβλέπεται η σύναψη ιδιωτικών συμβάσεων, για την Παροχή Υπηρεσιών Έρευνας και Διάσωσης με πιστοποιημένες εταιρείες που διαθέτουν εναέρια ιδιωτικά μέσα και προσωπικό ιδίως, μέλη πληρώματος χειριστές τεχνικούς, διασώστες, ορειβάτες και εκπαιδευμένο πιστοποιημένο υγειονομικό προσωπικό .
Ασφαλώς και μας βρίσκει σύμφωνους κάθε προσπάθεια για τη διάσωση της ανθρώπινης ζωής, αρκεί όλοι οι εμπλεκόμενοι στις συγκεκριμένες δράσεις να αξιοποιούν όλες τις δυνατότητές τους .
Με αυτό θέλω να πω –και κλείνω, κύριε Πρόεδρε- ότι και εμείς είδαμε βεβαίως αυτή την προσπάθεια μέσα από μία θετική προσέγγιση που είχαμε σε όλες τις συζητήσεις και ότι αυτή η θέση μας πρέπει να ληφθεί υπόψη και να μη δημιουργούμε καταστάσεις που οδηγούν σε ομιλίες σαν και αυτές που βιώσαμε πριν από λίγο, σαν και αυτές τις απαράδεκτες, κάτι που θέλω να τονίσω ιδιαίτερα, για Κοινοβουλευτικούς άντρες και γυναίκες απόψεις. Να είστε καλά, σας ευχαριστώ!"