Νέα ΚΑΠ: Τι αλλάζει για νέους αγρότες και κτηνοτρόφους;

Σχετικά με την ανωτέρω Αναφορά που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Κ. Βελόπουλος, σας πληροφορούμε τα εξής:

Σε ό,τι αφορά στη νέα ΚΑΠ, υπενθυμίζεται ότι η διαμόρφωση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου είναι μία δυναμική διαδικασία, δεδομένου ότι η μεταρρύθμιση της νέας ΚΑΠ επιφέρει σημαντικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις. Ως εκ τούτου, εκμεταλλευόμαστε τη δυνατότητα τροποποίησής του, αναλόγως των διαμορφούμενων συνθηκών και των στοιχείων που προκύπτουν από την πορεία εφαρμογής τους, πάντα εντός του πλαισίου που θέτουν οι επιδιώξεις και οι στόχοι της νέας ΚΑΠ.

Ήδη, με την πρώτη τροποποίηση που υποβάλαμε και εγκρίθηκε, επιτύχαμε σημαντικές βελτιώσεις που θα ισχύσουν από το 2025 σχετικά:

• με την αιρεσιμότητα και τους κώδικες γεωργικής πρακτικής (ΚΓΠΚ), για μεγαλύτερη ευελιξία στις γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις
• με τις άμεσες ενισχύσεις –διεύρυνση εφαρμογής ή προσθήκη νέων οικολογικών σχημάτων και εξειδικευμένες βελτιώσεις των συνδεδεμένων ενισχύσεων
• με τις τομεακές παρεμβάσεις του οίνου, της μελισσοκομίας, των οπωροκηπευτικών και του ελαιολάδου (χορήγηση προκαταβολής, ποσοστά ενίσχυσης, απαλοιφή κριτηρίου τζίρου για ΕΟΦ)
• με νέα παρέμβαση στην αγροτική ανάπτυξη για επιδότηση ασφαλίστρου με ενωσιακή συμμετοχή 200 εκ. €,
• με την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του συστήματος AKIS και του Εθνικού Δικτύου

ΚΑΠ.

Επιπλέον, με τις παρεμβάσεις μας στα συμβούλια Υπουργών Γεωργίας και την πρωτοβουλία της χώρας μας για συμμαχία των 9 Μεσογειακών χωρών του Νότου, επιτεύχθηκαν ήδη μεταβολές, όπως αυτή της παρέκκλισης από την υποχρέωση αγρανάπαυσης αρόσιμων εκτάσεων για το 2024, σηματοδοτώντας ουσιαστικά τον επαναπροσδιορισμό μίας σειράς ιδιαίτερα φιλόδοξων περιβαλλοντικών αιρεσιμοτήτων που θέτει η νέα “πράσινη αρχιτεκτονική” της ΚΑΠ.

Στη συνέχεια αποφασίστηκε η τροποποίηση του Κανονισμού 2115/2021 ως προς την αιρεσιμότητα και απλοποιούνται περαιτέρω ορισμένα από τα πρότυπα Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ), προκειμένου να έχουμε ένα πιο ευέλικτο περιβάλλον παραγωγής, ενώ απαλλάσσονται από τους ελέγχους εκμεταλλεύσεις μικρότερες των 100 στρεμμάτων. Παράλληλα, απλοποιείται η διαδικασία για τον χαρακτηρισμό της ανωτέρας βίας σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων.

Παράλληλα, η χώρα μας έχει κάνει και μία σειρά επιπλέον προτάσεων προς συζήτηση, στο πλαίσιο εγγράφου της Βελγικής προεδρίας αλλά και των συναντήσεων των 9 χωρών του Νότου, που προκλήθηκαν με πρωτοβουλία του Έλληνα Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι προτάσεις

μας αποσκοπούν σε απλοποίηση, διευκόλυνση, ευελιξία και επιτάχυνση των διαδικασιών, ανακατανομή των κονδυλίων και δομικές μεταβολές του Κανονισμού.

Ενδεικτικά μόνο, αξίζει να αναφερθούν:

• Η άμεση διαδικασία ανακατανομής αχρησιμοποίητων κονδυλίων
• Η 12μηνη παρέκκλιση από ορισμένα Πρότυπα ΚΓΠΚ
• Η ευελιξία εφαρμογής των οικολογικών σχημάτων

Ήδη, έχει εκκινήσει η διαδικασία για τη 2^η τροποποίηση του ΣΣ ΚΑΠ που θα υποβληθεί στην Ε.Ε. εντός του 2024. Για τον σκοπό αυτόν λαμβάνονται υπόψη τους και τα αποτελέσματα του δημοσίου διαλόγου που άνοιξε με την επιστολή του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Λ. Αυγενάκη, για την κατάθεση προτάσεων αναθεώρησης της ΚΑΠ από τους παραγωγικούς και θεσμικούς φορείς του αγροδιατροφικού τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, όλες οι τεχνικές παρατηρήσεις-προτάσεις που αναφέρονται στην ερώτηση, θα ληφθούν υπ’ όψιν, ώστε να προκύψει ένα τελικό κείμενο που θα τεθεί σε διαβούλευση με την ΕΕ

Όσον αφορά επιμέρους σημεία των προτάσεων, αναφέρονται τα εξής:

Με παρέμβαση του Πρωθυπουργού, το συνολικό ποσό για τη νεά προγραμματική περίοδο παραμένει αμείωτο σε σχέση με την προηγούμενη, στα 19,3 δις €, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των άλλων χωρών που είχαν σημαντική μείωση του προϋπολογισμού. Αυτό που μεταβάλλεται στη νέα περίοδο είναι ο τρόπος κατανομής των ενισχύσεων, καθώς πλέον εισάγονται τα οικολογική σχήματα και προβλέπεται και υποχρεωτική εσωτερική σύγκλιση των δικαιωμάτων ανά περίφέρεια

Ως προς το ύψος της ενίσχυσης των νέων κτηνοτρόφων, η διαφορά κόστους εγκατάστασης μία κτηνοτροφικής και μίας φυτικής εκμετάλλευσης, έχει ληφθεί υπ’ όψιν. Για το λόγο αυτό άλλωστε, για την ενίσχυση των νέων κτηνοτρόφων προβλέπεται ποσό που κυμαίνεται μεταξύ

40.000 € και 42.500 €, ενώ για την ενίσχυση των νέων γεωργών φυτικής παραγωγής προβλέπεται ποσό μεταξύ 30.000 € και 32.500 €. Δεν υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω διαφοροποίησης με αύξηση της ενίσχυσης των νέων κτηνοτρόφων.

Για τον Νόμο δε που αφορά στις διαδικασίες εγκατάστασης και λειτουργίας των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, με τον Ν. 4711/2020 που έφερε η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, τροποποιήθηκε ο Ν. 4056/2012, αντιμετωπίζοντας προβλήματα. απλουστεύοντας το πλαίσιο και μειώνοντας τη γραφειοκρατία και τα διοικητικά βάρη κατά τη διαδικασία αδειοδότησης και μεταβίβασης.

Σχετικά με την πρόταση για επιλεξιμότητα συζύγων γεωργών που χαρακτηρίζονται ήδη ως επαγγελματίες αγρότες, σημειώνεται ότι κάτι τέτοιο θα αντέβαινε πλήρως στην φιλοσοφία και το στόχο του Μέτρου που είναι η υποστήριξη της εισόδου στον κλάδο των γεωργών νεαρής ηλικίας και όχι η ενίσχυση λειτουργίας ήδη υφιστάμενων εκμεταλλεύσεων

Αναφορικά με το ύψος των συνδεδεμένων ενισχύσεων, στον τομέα βόειου κρέατος ο συνολικός προϋπολογισμός για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο ανέρχεται σε 231.878.000 € και στον τομέα του πρόβειου και αίγειου κρέατος αντίστοιχα σε 324.312.360 €, προσαυξημένος σε σχέση με τον προϋπολογισμό της προηγούμενης περιόδου.

Πέραν αυτού, στο πλαίσιο του Πυλώνα ΙΙ προβλέπονται οι παρακάτω παρεμβάσεις στήριξης της κτηνοτροφίας:

• Σχέδια Βελτίωσης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων που συμβάλλουν στην Ανταγωνιστικότητα.
• Σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών και Διεπαγγελματικών Οργανώσεων στον τομέα της Γεωργίας.
• Συστήματα Ποιότητας Γεωργικών Προϊόντων και Τροφίμων.
• Επενδύσεις κυκλικής οικονομίας και ενεργειακές επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
• Ενισχύσεις για την υιοθέτηση βιολογικών πρακτικών και μεθόδων (νεοεισερχόμενοι στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία).
• Έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων.
• Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος.
• Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις για την προστασία από φυσικές καταστροφές.

• Επενδύσεις κυκλικής οικονομίας και ενεργειακές επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις
• Προστασία διατήρηση και βελτίωση των γενετικών πόρων στην κτηνοτροφία
• Διατήρηση αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων
• Εγκατάσταση νέων γεωργών
• Βελτίωση πρόσβασης σε γεωργική γη και εκμεταλλεύσεις
• Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση, την εμπορία ή την ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων
• Επενδύσεις στη βιοασφάλεια των παραγωγικών ζώων
• Επενδύσεις για τη βελτίωση της ευζωίας των παραγωγικών ζώων
• Μη παραγωγικές επενδύσεις για τη βελτίωση της ευζωίας των παραγωγικών ζώων
• Μείωση της χρήσης αντιβιοτικών στην αιγοπροβατοτροφία

Επιπλέον αναφέρεται ότι οι τομείς της αιγοπροβατοτροφίας, της βοοτροφίας, της πτηνοτροφίας και της χοιροτροφίας εντάσσονται, ως επιλέξιμες δραστηριότητες, όχι μόνο στο πλαίσιο του ΣΣ ΚΑΠ της περιόδου 2023-2027, αλλά και σε αυτό του ν.4887/2022 «Αναπτυξιακός Νόμος- Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη» (Α΄16).

Σε ό,τι αφορά στη συνδεδεμένη στήριξη των πρωτεϊνούχων κτηνοτροφικών φυτών, η έκταση. αναφοράς ανέρχεται στα 74.984 εκτάρια και ο προϋπολογισμός στα 14.396.928 €/έτος όταν κατά την προηγούμενη περίοδο η έκταση αναφοράς ήταν τα 40.000 εκτάρια και ο προϋπολογισμός στα 7.000.000 €/έτος

Αναφορικά με την ηλεκτρονική εφαρμογή παρακολούθησης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και μείωσης της χρήσης αντιβιοτικών, που περιγράφεται στη Δράση 31.7-Δ, κατόπιν διερεύνησης της αγοράς, διαπίστωσε ότι δεν υπάρχουν, έως σήμερα, εμπορικά διαθέσιμες σχετικές εφαρμογές. Ως εκ τούτου, στην αριθ. 432/182881/13.6.2023 ΥΑ για τον καθορισμό του θεσμικού πλαισίου εφαρμογής της παρέμβασης Π1-31.7 των οικολογικών προγραμμάτων του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, δεν τέθηκαν σχετικές δεσμεύσεις για τους κτηνοτρόφους ως προς το σημείο αυτό (άρθρο 14 της ΥΑ). Επιπρόσθετα, μελετάται η πρόταση της κατάργησής του κατά την υποβολή του αιτήματος υποβολής 2ης τροποποίησης του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027

Σχετικά με το ποιος καταρτίζει το σιτηρέσιο στη δράση 31.7-Δ σύμφωνα με το άρθρο 14 της αριθ. 432/182881/13.6.2023 προαναφερόμενης ΥΑ (Β’3860), το εν λόγω σιτηρέσιο καταρτίζεται κατόπιν συνεργασίας της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης με σύμβουλο. Οι δε απαιτήσεις που τίθενται για τον σύμβουλο περιγράφονται στο άρθρο 12 της εν λόγω ΥΑ,

Στην προαναφερόμενη αριθ. 432/182881/13.6.2023 ΥΑ (Β’3860) περιλαμβάνονται οι δράσεις 31.7-Β ‘‘Μετακίνηση από υποβαθμισμένους βοσκοτόπους’’ και 31.7-Δ ‘‘Κατάρτιση και εφαρμογή βελτιωμένου σιτηρεσίου σε μέσης-καλής κατάστασης βοσκοτόπους’’. Ωστόσο, η δράση για την κατάρτιση σχεδίου διαχείρισης βοσκοτόπου δεν εφαρμόστηκε το έτος 2023. Μελετάται δε η τροποποίηση του ΣΣ ΚΑΠ ως προς το σημείο της σύνταξης του ετήσιου σχεδίου βόσκησης με συνδρομή πιστοποιημένου συμβούλου.

Σχετικά με την ενίσχυση παγολεκανών και φωτοβολταϊκών συστημάτων, οι δαπάνες για την αγορά παγολεκανών και την εγκατάσταση αυτόνομων ή διασυνδεδεμένων φωτοβολταϊκών με στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών της εκμετάλλευσης είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο των σχεδίων βελτίωσης.

Σχετικά με το monitoring, εφαρμόστηκε ήδη από το 2022 σε ένα περιορισμένο γεωγραφικό πεδίο και από το 2023 ξεκίνησε η καθολική εφαρμογή του, όπως είναι επιβεβλημένο προκειμένου να λαμβάνονται οι επιδοτήσεις. Στο μεταξύ έγιναν βελτιώσεις και προσαρμογές ενώ γνωστοποιήθηκαν οι διαδικασίες και ο τρόπος λειτουργείας του από τον ΟΠΕΚΕΠΕ προς τους ενδιαφερόμενους φορείς. Σε κάθε περίπτωση, υπενθυμίζεται ότι κάθε ξεχωριστό τεμάχιο αποτελεί μία διαφορετική γεωγραφική οντότητα.

Όσον αφορά σε φυτά επικάλυψης εδαφών που επιδοτούνται για ενίσχυση των ξηροθερμικών συνθηκών, σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη αναφορά αφορά στη δράση 31.1-Γ «Καλλιέργεια καινοτόμων ανθεκτικών καλλιεργειών», σύμφωνα με την οποία ενισχύεται η καλλιέργεια καινοτόμων καλλιεργειών, όπως Κινόα, Χία και Τεφ, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ανθεκτικότητα στις ξηροθερμικές συνθήκες της Μεσογείου ακόμη και σε περιπτώσεις παρατεταμένης ξηρασίας. Δεν υπάρχει ανάγκη στην εν λόγω δράση να αντικατασταθούν τα φυτά αυτά από άλλα πρωτεϊνούχα φυτά, ώστε να ενισχύεται η καλλιέργεια των πρωτεϊνούχων φυτών,

καθώς κάτι τέτοιο έχει προβλεφθεί στη δράση 31.1Β «Καλλιέργεια προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες ειδών και ποικιλιών» του οικολογικού προγράμματος Π1-31.1 «Χρήση ανθεκτικών και προσαρμοσμένων ειδών και ποικιλιών».

Ειδικότερα, στη συγκεκριμένη δράση 31.1Β ενισχύεται η καλλιέργεια ειδών και ποικιλιών προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες. Επιλέξιμες για τη δράση είναι:

α) όλες οι ποικιλίες ψυχανθών (κτηνοτροφικά ψυχανθή και όσπρια) και χειμερινών σιτηρών του Εθνικού καταλόγου ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν.1564/1985        (Α’164),  που        είναι                                 αναρτημένος           στον                                          ιστότοπο                        του       ΥΠΑΑΤ: https://www.minagric.gr/images/%CE%95%CE%9A_180722.xls,     συμπεριλαμβανομένων      των εγγεγραμμένων στον Εθνικό κατάλογο ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών «ποικιλιών προς διατήρηση» της υπ’ αριθ. 324975/11378/16-9-2009 (Β΄2038) ΚΥΑ, όπως ισχύει, ή του Κοινού καταλόγου ποικιλιών γεωργικών φυτών της παρ. 2 του άρθρου 1 της Οδηγίας 2002/53/ΕΚ του Συμβουλίου, που είναι αναρτημένος στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: https://food.ec.europa.eu/plants/plant-reproductive-material/plant-variety-catalogues- databases-information-systems_en ».

β) 55 είδη φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών, όπως αυτά αναφέρονται στον πίνακα του άρθρου 14 της παραπάνω ΥΑ.

Σημειώνεται ότι η πρόταση για ένταξη της κτηνοτροφικής σόγιας στο καθεστώς συνδεδεμένης ενίσχυσης έτυχε θετικής γνωμοδότησης από την αρμόδια Διεύθυνση του ΥπΑΑΤ και θα συμπεριληφθεί στις προτάσεις της 2ης τροποποίησης του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027.

Όσον αφορά στην κατάρτιση και τις γεωργικές συμβουλές, καθώς και οι δύο παρεμβάσεις αφορούν ήδη και τον κτηνοτροφικό κλάδο και έχουν ληφθεί υπόψη οι ανάγκες του, δεν εκτιμάται ότι απαιτούνται τροποποιήσεις στο ΣΣ ΚΑΠ. Συγκεκριμένα πρόκειται για τις παρεμβάσεις:

• Π3-78.1 - Εκπαίδευση - κατάρτιση γεωργών- δασοκόμων και
• Π3-78.2 - Συμβουλευτικές υπηρεσίες γεωργών και δασοκόμων και λοιπών ενδιαφερόμενων ομάδων (stakeholders) καθώς και κατάρτιση Γεωργικών και Δασοκομικών Συμβούλων

Η εξειδίκευση του περιεχομένου των καταρτίσεων και των συμβουλών, καθώς και οι επιλογές προϋπολογισμού, περιοχών παρέμβασης κ.λπ., αποτελούν εθνικές αποφάσεις.

Οι προαναφερόμενες παρεμβάσεις είναι χωρίς κόστος για τους ωφελούμενους κτηνοτρόφους. Ιδιαίτερα για την αμοιβή των Γεωργικών Συμβούλων, στο πλαίσιο της παρέμβασης καθορίζεται επί της αρχής του απλοποιημένου κόστους, όπως και για όλα τα είδη συμβουλών. Αμοιβές συνδεδεμένες με την αποδοτικότητα της εκμετάλλευσης μπορούν να ορίζονται ελεύθερα μεταξύ του Γεωργικού Συμβούλου και του ωφελούμενου κτηνοτρόφου και δεν αφορούν στην υλοποίηση της παρέμβασης.

Όσον αφορά στην ενεργοποίηση του προγράμματος καλής διαβίωσης ζώων, σας αναφέρουμε ότι έχει ενεργοποιηθεί στον τομέα της χοιροτροφίας, όπου προκηρύχθηκε το υπομέτρο 14.1 «Καλή μεταχείριση των χοίρων ενσταβλισμένης εκτροφής» του ΠΑΑ 2014-2022, με προϋπολογισμό 28,5 εκατ. €. Έκαναν αίτηση 214 χοιροτρόφοι και σύντομα αναμένεται να εκδοθούν τα αποτελέσματα αξιολόγησης για την ένταξη των δικαιούχων.

Για όλους τους τομείς της κτηνοτροφίας (χοιροτροφία, αιγοπροβατοτροφία, βοοτροφία, πτηνοτροφία) έχει προβλεφθεί ανάλογο πρόγραμμα στο ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027 και, συγκεκριμένα, το πρόγραμμα της παρέμβασης Π3-70-3.1 «Καλή μεταχείριση (ευζωία) των παραγωγικών ζώων», με χρηματοδότηση 51.154.559€, το οποίο αναμένεται να προκηρυχθεί το επόμενο έτος.

Σχετικά με το μηχανισμό ελέγχων των προϊόντων ΓΕ, σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία, και, συγκεκριμένα, τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 και ιδίως το άρθρο 13 αυτού, ο έλεγχος και η προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΓΕ – ΠΟΠ και ΠΓΕ) γίνεται αυτεπάγγελτα (ex officio) από αρμόδιες αρχές που έχει ορίσει κάθε κράτος μέλος. Η ίδια διαδικασία θα προβλέπεται και από τον νέο κανονισμό για τις ΓΕ που επίκειται να δημοσιευτεί και να αντικαταστήσει τον ανωτέρω αναφερθέντα κανονισμό.