Αλμωπία…τόπος που κατοικήθηκε από Γίγαντες, κατά την ελληνική μυθολογία, τόπος που… φυλάσσεται από γίγαντες σήμερα!!! Ολόκληρη η τεράστια οροσειρά του Βόρα ρίχνει την γιγάντια, προστατευτική σκιά της στην εύφορη πεδιάδα. Την αγκαλιάζει, την ασφαλίζει και την προικίζει.
Η Αλμωπία ήταν αρχαία χώρα της Μακεδονίας της οποίας αποτέλεσε επαρχία (μια από τις 17 επαρχίες του Μακεδονικού Βασιλείου) και περιελάμβανε την ορεινή περιφέρεια των Μογλενών όπως την αποκαλούσαν αργότερα οι Βυζαντινοί, βόρεια της Ημαθίας και βορειοδυτικά της Βοττιαίας. Οι ορεσίβιοι Αλμωπείς ήταν αρχικά ανεξάρτητοι, κατόπιν όμως προσαρτήθηκαν στο μακεδονικό κράτος. Γενικά αποτελούσε την προς Βορρά της Έδεσσας περιοχή. Κύριες πόλεις της Αλμωπίας ήταν η Άλωρος, Άψαλος, η Εύρωπος και ή Όρμα. Το όνομά της οφείλεται στους αρχαίους κατοίκους της Άλμωπες1 (Αλμωπείς). Kατά την ελληνική μυθολογία οι Άλμωπες ήταν φυλή γιγάντων. Πήραν το όνομά τους από τον αρχηγό τους (Άλμωπα), γιο του Ποσειδώνα και της Έλλης.
Έντονο ανάγλυφο, πυκνά δάση, γυμνές πλαγιές, χαράδρες, ζεστές ιαματικές πηγές στα Λουτρά Πόζαρ, χιόνια παγωμένα στο Καϊμακτσαλάν, νερά που διασχίζουν τον εύφορο κάμπο και χαρίζουν ζωή, δενδροκαλλιέργειες, σιτηρά, λαχανικά, όλα ευδοκιμούν στην Αλμωπία.
Είναι τουριστικός προορισμός τεσσάρων εποχών και τόπος φιλόξενος με ταυτότητα. Πολλά ξενοδοχεία περιμένουν να σας φιλοξενήσουν, να σας προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης και λίγη από τη γεύση της περιοχής. Γιατί όπως κάθε τόπος κουβαλά γεύσεις, χρώματα και μυρωδιές …έτσι και η Αλμωπία διακρίνεται για μια πλούσια γαστρονομική παράδοση.
Και ένα από τα κορυφαία προϊόντα του τόπου είναι ο περίφημος τραχανάς.
Στο χωριό Σωσάνδρα, που βρίσκεται μέσα σε πεδινές καλλιεργημένες εκτάσεις, υπάρχει ένα μικρό οικογενειακό εργαστήριο που παράγει χειροποίητα ζυμαρικά. Σε πολύ μικρές ποσότητες, με αγνά υλικά και χρησιμοποιώντας τις παραδοσιακές συνταγές των γιαγιάδων. Όλα με αγάπη και μεράκι…έτσι όπως παλιά…και έτσι ονομάζονται τα προϊόντα …«όπως παλιά».
Ας τα γνωρίσουμε:
· Τραχανάς παραδοσιακός, με φρέσκο αγελαδινό πλήρες γάλα που φτάνει κάθε πρωί από την κτηνοτροφική μονάδα του χωριού. Με αλεύρι από ελληνικά σιτάρια και μόνο. Ζυμώνονται μικρές ποσότητες, το ζυμάρι είναι ελαφρύ και αφράτο, δεν προστίθεται καθόλου νερό. Έτσι διατηρούνται οι γεύσεις πλούσιες, και τα αρώματα απολαυστικά. Στη συνέχεια ανοίγει το φύλλο και τρίβεται ο τραχανάς στο χέρι. Στεγνώνει με φυσικό τρόπο, χωρίς υψηλές θερμοκρασίες που θα κατέστρεφαν τα θρεπτικά συστατικά.
· Τραχανάς με κατσικίσιο γάλα, γίνεται με την ίδια διαδικασία, αλλά με γάλα κατσικίσιο από ανάλογη μονάδα της Αριδαίας. Απευθύνεται σε όσους έχουν ελαφριά δυσανεξία στη λακτόζη αλλά και σε όσους αγαπούν τη μυρωδιά του κατσικίσιου γάλακτος, που δεν είναι λίγοι.
· Ο ξινός τραχανάς ζυμώνεται με αλεύρι και γιαούρτι ξινό που φτιάχνεται στο εργαστήριο, έχει ελαφρά ανοιχτότερο χρώμα από τον παραδοσιακό τραχανά και υπόξινη γεύση.
· Ο νηστίσιμος τραχανάς, ζυμώνεται με νερό και δεν περιέχει γάλα. Έτσι είναι κατάλληλος όχι μόνο για την περίοδο της νηστείας, αλλά και για όλους όσους έχουν δυσανεξία στις πρωτεΐνες του γάλακτος, ή και για τους χορτοφάγους.
· Για τον τραχανά ολικής αλέσεως, το φρέσκο γάλα αναμιγνύεται με ένα εξαιρετικό αλεύρι ολικής αλέσεως που παράγεται από τον αναπαλαιωμένο νερόμυλο που βρίσκεται σε γειτονικό χωριό, στο Νεοχώρι, του δήμου Αλμωπίας και αυτό. Ο συγκεκριμένος νερόμυλος είναι χτισμένος από το 1923 και μετά από κάποιες εργασίες επισκευής λειτουργεί και πάλι αξιοποιώντας τον υδάτινο πλούτο της περιοχής. Εκεί λοιπόν το σιτάρι πλένεται, καθαρίζεται στο χέρι και αλέθεται, χωρίς να εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες. Έτσι δεν χάνει τη φρεσκάδα, το άρωμα και τη ζωντάνια στη γεύση του. Το αποτέλεσμα είναι ένας χορταστικός τραχανάς που συνδυάζει πλούσια γεύση και όλα τα ευεργετήματα που οι φυτικές ίνες του προσφέρουν στον οργανισμό μας.
· Τραχανάς με λαχανικά. Γίνεται με αλεύρι από ελληνικό σιτάρι, και διάφορα λαχανικά βρασμένα και πολτοποιημένα. Χρησιμοποιούνται ντομάτα, πιπεριά, κολοκυθάκι, παντζάρι, καρότο, κρεμμύδι, και μαϊντανός σε διάφορες αναλογίες. Χάρη στο παντζάρι ο τραχανάς αυτός παίρνει ένα παιχνιδιάρικο ροζ χρώμα. Ζυμώνεται χωρίς νερό, με την υγρασία των λαχανικών. Η γεύση του είναι εξαιρετική, συγκεντρώνει τις θρεπτικές ιδιότητες των λαχανικών και αρέσει ιδιαίτερα στα παιδιά, ίσως και λόγω χρώματος.
· Ο τραχανάς με καπνιστό μπούκοβο, περιέχει το φημισμένο καπνιστό μπούκοβο Γαρεφείου. Αυτό παράγεται από τοπικές ποικιλίες πιπεριάς, με μια πολύ ιδιαίτερη διαδικασία που δεν τη συναντάμε πουθενά αλλού παρά μόνο στο γραφικό, ημιορεινό χωριό Γαρέφι. Εκεί ώριμα, κόκκινα πιπέρια συλλέγονται και ξηραίνονται, ενώ καπνίζονται σε ειδικές κατασκευές σε εξωτερικούς χώρους. Αυτό προσδίδει στο μπούκοβο μια ιδιαίτερη γεύση, πικάντικη, πιπεράτη, που οι κάτοικοι της Αλμωπίας αναγνωρίζουν σε όποια γωνιά του πλανήτη και αν τη συναντήσουν. Η Αλμωπία άλλωστε είναι γνωστή από παλιά για τα εξαιρετικά πιπέρια της, το μπούκοβο και την πάπρικα. Έτσι ο τραχανάς που παράγεται, με αυτό το μοναδικό στον κόσμο μπούκοβο, είναι και αυτός μοναδικός, πολύ αρωματικός και γευστικός.
· Οι κόρες, είναι ένα πολύ αγαπημένο ζυμαρικό παραδοσιακό της περιοχής. Παρασκευάζονται με αλεύρι ελληνικού σίτου, με γάλα φρέσκο και με φρέσκα αυγά. Ιδιαίτερα οι ντόπιοι κάτοικοι των χωριών, έπρεπε κάθε καλοκαίρι να φτιάξουν ποσότητες ικανές για να καλύψουν τις ανάγκες του έτους, αφού οι κόρες αποτελούν βασικό στοιχείο της διατροφής τους. Τώρα το εργαστήριο ζυμαρικών στην Σωσάνδρα προσφέρει τη μοναδική αυτή γεύση στην ίδια ποιότητα, όπως παλιά, κάνοντας ευρύτερα γνωστό ένα λατρεμένο ζυμαρικό.
· Εκτός από τις παραδοσιακές κόρες, το εργαστήριο φτιάχνει και νηστίσιμες με δύο από τα πιο θρεπτικά λαχανικά της ελληνικής υπαίθρου, σπανάκι ή καρότο. Έχουν φυσικό χρώμα, γεύση και άρωμα.
· Η μακαρίνα είναι παραδοσιακό χειροποίητο μακαρόνι που τη συνταγή του έφεραν στα χωριά της Καρατζόβας (όπως λεγόταν παλαιότερα η περιοχή της Αλμωπίας), οι πρόσφυγες που ήρθαν από τη Μικρά Ασία. Τα συστατικά είναι αλεύρι, σιμιγδάλι, φρέσκο γάλα, φρέσκα αυγά και αλάτι. Ζυμώνεται και ανοίγεται το φύλλο, στεγνώνει για 2 με 3 ώρες, στη συνέχεια κόβεται σαν μικρά μακαρονάκια. Η δουλειά αυτή φυσικά γίνεται με το χέρι είναι δύσκολη, και απαιτεί δύναμη και επιδεξιότητα. Το αποτέλεσμα όμως αποζημιώνει για τον κόπο.
· Οι ταλιατέλες περιέχουν τα ίδια συστατικά με τη μακαρίνα σε άλλες αναλογίες, ανοίγονται τα φύλλα αλλά κόβονται πριν στεγνώσουν, φυσικά με το χέρι, και έτσι έχουν πιο ελεύθερο σχήμα. Η γεύση είναι επίσης…εκπληκτική..!!
· Στο εργαστήριο ψήνονται και φύλλα περέκ, σε τζάκι με ξύλα, πάνω στο σάτσι, έτσι όπως γινόταν παλιά. Στόχος είναι τα φύλλα αυτά όχι να θυμίζουν τις αλλοτινές γεύσεις, αλλά να τις προσφέρουν σε κάθε έναν που μπορεί να ξεχωρίσει το αυθεντικό.
· Στον παλιό νερόμυλο του Νεοχωρίου εκτός από το αλεύρι ολικής αλέσεως παράγεται κορκότο και πλιγούρι, με τις ίδιες ήπιες μεθόδους επεξεργασίας, όπως γινόταν εδώ και δεκάδες χρόνια. Το κορκότο είναι απλά σπασμένο σιτάρι ενώ το πλιγούρι είναι σπασμένο και προβρασμένο σιτάρι. Η μέθοδος παραγωγής εγγυάται όχι μόνο τη γεύση αλλά και τη θρεπτική αξία των προϊόντων αυτών.
Φυσικά σε μια περιοχή αγροτική και τόσο παραγωγική, όπως η Αλμωπία, με τόσο διαφορετικά ενδιαιτήματα και ποικιλία καλλιεργειών που ευδοκιμούν, η μεταποίηση φρούτων και λαχανικών είναι μάλλον επιβεβλημένη.
Το εργαστήριο που λέγεται «όπως παλιά» λοιπόν αξιοποιεί όλον αυτόν τον πλούτο που ο εύφορος κάμπος προσφέρει και φτιάχνει γλυκά του κουταλιού, με φρούτα εποχής, μαρμελάδες και κομπόστες, με την ίδια πρακτική, την ίδια λογική και την ίδια διαδικασία, όπως γινόταν παλιά. Χωρίς χρώματα, χωρίς συντηρητικά, με άριστης ποιότητας πρώτες ύλες, αλλά κυρίως με αγάπη και μεράκι. Όλα τα προϊόντα είναι χειροποίητα με αυθεντικό άρωμα και γεύση απλή αλλά συγχρόνως πλούσια και παράγονται με αργές διαδικασίες που σέβονται τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Εμείς στην Αλμωπία κρατάμε τα παλιά, γιατί οι ρίζες της γευστικής μας παράδοσης είναι βαθιές. Επιχειρήστε ένα γευστικό ταξίδι στον τόπο μας και απολαύστε έναν άλλο τρόπο ζωής.
"όπως παλιά" εργαστήριο χειροποίητων παραδοσιακών προϊόντων
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις