Καμένους καρπούς, όπως άγριο αμύγδαλο, βατόμουρο, μπιζέλι, όσπρια και δημητριακά κι άλλα είδη αγριόχορτων έτρωγαν παλαιολιθικοί κάτοικοι του Σπηλαίου της Θεόπετρας, που βρίσκεται 3 χιλιόμετρα πριν τα Μετέωρα πάνω από το χωριό Θεόπετρα της Καλαμπάκας Τρικάλων.
Το σπήλαιο βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 100 μέτρων από την πεδιάδα και 280 από τη θάλασσα. Μπροστά από το σπήλαιο ρέει ο ποταμός Ληθαίος, παραπόταμος του Πηνειού. Προχωρώντας στο εσωτερικό, συναντά κανείς την κύρια αίθουσα περίπου 500 τ.μ.. Όντας το πρώτο σπήλαιο που ανασκάπτεται στη Θεσσαλία, έχει μεγάλη ιστορική σημασία, καθώς είναι το μόνο στην Ελλάδα με συνεχείς ανθρωπογενείς επιχώσεις που ξεκινούν από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (100.000-30.000 π.Χ.) και φθάνουν μέχρι το τέλος της Νεολιθικής (3.000 π.Χ.).
Στο σπήλαιο φανερώνεται η μετάβαση από τον Παλαιολιθικό στο Νεολιθικό τρόπο ζωής, με τις επιχώσεις να καλύπτουν μια ιδιαίτερα ευρεία περίοδο ιδιαίτερα καθοριστική για την εξέλιξη από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ στον Χόμο Σάπιενς. Πολύ σημαντικά είναι τα ανθρώπινα κατάλοιπα –δύο σκελετοί, ο ένας της ανώτερης Παλαιολιθικής και ο άλλος από μία κανονική ταφή που χρονολογείται στη Μεσολιθική εποχή - καθώς και τα σκελετικά κατάλοιπα ζώων που ποικίλουν ανάλογα με την εποχή.
Η κατοίκηση του σπηλαίου άρχισε κατά τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (πριν από περίπου 130.000 χρόνια) και μέσα σε αυτό βρέθηκαν λίθινα εργαλεία Παλαιολιθικής - Μεσολιθικής και Νεολιθικής Εποχής, κεραμικά ευρήματα Νεολιθικά, οστέινα εργαλεία και κοσμήματα από όστρεο. Επιπλέον ανακαλύφθηκε ένα μοναδικό για τον ελλαδικό χώρο χρυσό κόσμημα της Παλαιολιθικής, της Μεσολιθικής και της Νεολιθικής περιόδου. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο σπήλαιο Θεόπετρας βρέθηκαν τα γνωστά «ανθρώπινα αποτυπώματα της Θεόπετρας» που χρονολογούνται 130.000 χρόνια πριν και αποτελούν ένα ιδιαίτερα σπάνιο εύρημα τόσο για τον ελλαδικό όσο και για τον ευρωπαϊκό χώρο. Σήμερα, τα έργα για την ανάδειξη του έχουν ολοκληρωθεί και είναι ανοιχτό στους επισκέπτες.
Σημαντικές πληροφορίες για τον προϊστορικό Ελληνα ανακαλύπτονται στα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα του Σπηλαίου Θεόπετρας,σύμφωνα με δηλώσεις τις αρχαιολόγου
Νίνας Κυπαρίσση - Αποστολίκα, στο ΑΜΠΕ, επίτιμης διευθύντριας της Εφορείας
Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, με την αφορμή της συμπλήρωσης πέντε χρόνων από τότε που ο χώρος του σπηλαίου της Θεόπετρας έγινε επισκέψιμος.
Με τη διαδικασία του νεροκόσκινου, σύμφωνα με την ίδια, εντοπίστηκαν στα παλαιολιθικά στρώματα καμένοι καρποί, όπως άγριο αμύγδαλο, βατόμουρο, τσικουδιά, μπιζέλι κ.ά. ψυχανθή (όσπρια) και αγρωστώδη (δημητριακά), ως αποτέλεσμα καρποσυλλογής προς βρώση καθώς και άλλα είδη αγριόχορτων προορισμένων κυρίως για ζωοτροφές, ενώ είναι πολύ πιθανό ότι οι Παλαιολιθικοί ένοικοι του σπηλαίου χρησιμοποιούσαν ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία καρπών και φυτών, που δεν επιβίωσαν ώστε να φθάσουν ως εμάς. Στα Μεσολιθικά δείγματα εξακολουθεί η παρουσία άγριων οσπρίων, φρούτων και καρπών και άλλων φυτικών ειδών που είτε εντάσσονταν στο διαιτολόγιο των χρηστών του σπηλαίου είτε χρησιμοποιούνταν σε άλλες δραστηριότητες.
Η αρχαιοβοτανική αυτή συγκέντρωση προέκυψε, όπως αναφέρει η αρχαιολόγος, από τη συστηματική συλλογή περίπου 550 δειγμάτων χώματος, στα οποία έγινε η διαδικασία του νεροκόσκινου.
Το αρχαιοβοτανικό υλικό της Θεόπετρας λόγω της παλαιότητάς του, καθώς είναι το αρχαιότερο που προέρχεται από αρχαιολογικές ανασκαφές στον ελλαδικό χώρο, συνιστά ένα πολύτιμο αρχείο δεδομένων για τη διερεύνηση των πρώιμων σταδίων εκμετάλλευσης του φυτικού κόσμου στον ελληνικό χώρο. Εκείνο, που όπως λέει η αρχαιολόγος έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι είδη φυτών που στην παλαιολιθική περίοδο τα βρίσκουμε σε άγρια μορφή, στη Νεολιθική τα συναντούμε καλλιεργημένα και αυτό επιβεβαιώνει τη συνέχεια του πολιτισμού στον ίδιο χώρο.
ΑΜΠΕ-Agrocapital