Του δρος Αγροτικής Οικονομίας ΑΠΘ, Θανάση Θεοχαρόπουλου, υπεύθυνου Αγροτικού Τμήματος της ΔΗΜΑΡ, τέως ειδικού γραμματέα Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης
Η αειφόρος αγροτική ανάπτυξη που επιδιώκουμε δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμβολή των νέων αγροτών. Είναι απαραίτητο συνεπώς να επιδιωχθούν νέες επενδυτικές δυνατότητες και καινοτόμες ευκαιρίες, ώστε να ανοιχθούν πεδία δράσης ειδικά για τους νέους ανθρώπους που σήμερα ασφυκτιούν σε μια κλειστή και αγκυλωμένη οικονομική πραγματικότητα, υπό το βάρος μιας πρωτόγνωρης κρίσης.
Για το λόγο αυτό όταν ήμασταν στην κυβέρνηση προετοιμάσθηκε και υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ιούνιο του 2013, τροποποίηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Πρόκειται για πρόταση με στόχο την ενίσχυση συγκεκριμένων δράσεων στις οποίες η ΔΗΜΑΡ δίνει άμεση προτεραιότητα. Η δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης – πρόσκλησης από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρέπει να γίνει άμεσα. Είναι απαραίτητο και αναγκαίο, εν μέσω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, να αναζωογονηθεί η ελληνική ύπαιθρος και να τονωθεί με νέους και μορφωμένους ανθρώπους το αγροτικό επάγγελμα.
Ταυτόχρονα, με τους πόρους που θα εισέλθουν στην χώρα μας την επόμενη προγραμματική περίοδο πρέπει να προωθηθούν αναπτυξιακές δράσεις για την ελληνική γεωργία, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς της, αλλά και εστιάζοντας στην ποιότητα, την εξωστρέφεια, την καινοτομία και κυρίως τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος και να πάνε τα χρήματα σε λάθος χέρια.
Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων αυτών, μπορούν να διαδραματίσουν οι υγιείς συλλογικές μορφές οικονομικής δραστηριοποίησης των παραγωγών και ιδιαίτερα των νέων. Η συμβολή τους μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική στη διαδικασία διακίνησης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, καθώς και σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι το κόστος παραγωγής αλλά και οι τιμές των προϊόντων στον τελικό καταναλωτή.
Να βοηθήσουμε τους νεοεισερχόμενους
Ταυτόχρονα πέρα από τους νέους σε ηλικία χρειάζεται ένα πλέγμα δράσεων για τους νεοεισερχόμενους στη γεωργία ανεξαρτήτως ηλικίας. Η νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη χώρα μας και οι αλλαγές στο τοπίο της απασχόλησης έχουν ως αποτέλεσμα την αναζήτηση εργασίας και ένταξη στο αγροτικό επάγγελμα ανέργων και κατοίκων των πόλεων που δεν είχαν ασχοληθεί έως τώρα με την γεωργία.
Απαιτείται άμεσα χωρίς άλλη καθυστέρηση ένα εθνικό σχέδιο δράσης και υποστήριξης των νεοεισερχόμενων στο αγροτικό επάγγελμα. Σε κάθε νομό της χώρας το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα πρέπει να δημιουργήσει δομές υποβοήθησης των νεοεισερχόμενων στο αγροτικό επάγγελμα με τελικό στόχο τη μετατροπή του ελλειμματικού εμπορικού ισοζυγίου σε πλεονασματικό.
Σε κάθε νομό θα πρέπει οι δομές αυτές να στηρίζονται στην αρμονική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ώστε να ωφεληθούν οι νεοεισερχόμενοι στο αγροτικό επάγγελμα. Στη νέα ΚΑΠ θα υπάρχουν πόροι για αυτές τις δράσεις. Εθνικό σχέδιο αναζητείται. Αυτό το εθνικό σχέδιο δράσης πρέπει να καταρτίσει άμεσα το αρμόδιο Υπουργείο.
Στις σημερινές συνθήκες χρειάζεται άμεσα στοχευμένη πολιτική ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται:
• Ουσιαστική αξιοποίηση και άμεση σύνδεση της έρευνας με την πρωτογενή παραγωγή. Στη χώρα μας γίνεται αξιόλογη έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας όμως τις περισσότερες φορές δεν φθάνουν στον αγρότη.
• Προώθηση μίας αποτελεσματικής και εναρμονισμένης με τα δεδομένα της εποχής γεωργικής εκπαίδευσης και κατάρτισης του αγροτικού πληθυσμού.
• Δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος παροχής τεχνικοοικονομικών συμβουλών προς τους αγρότες με πλήρη εκμετάλλευση των πόρων και δυνατοτήτων που παρέχουν οι αντίστοιχες ρυθμίσεις της ΚΑΠ και ενεργοποίηση του αξιόλογου επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει η ελληνική ύπαιθρος, το οποίο δυστυχώς παραμένει στην ανεργία. Στην επόμενη προγραμματική περίοδο οι πόροι θα είναι ιδιαίτερα ενισχυμένοι για αυτές τις δράσεις, συνεπώς πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος σχεδιασμός για να αξιοποιηθούν προς όφελος των αγροτών.
Η αγροτική ανάπτυξη, η παραγωγική ανασυγκρότηση και η μείωση των ελλειμμάτων δεν μπορούν να έλθουν με ωραία λόγια, απαιτούνται άμεσα δράσεις μείωσης και όχι αύξησης του κόστους παραγωγής. Πρέπει άμεσα χωρίς άλλη καθυστέρηση να μειωθεί η τιμή του αγροτικού ρεύματος και να θεσπισθεί αγροτικό πετρέλαιο κίνησης με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως τις στρεμματικές ανάγκες και το είδος της καλλιέργειας.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι απαιτείται ένας αποτελεσματικός δημόσιος τομέας που θα μπορέσει να υλοποιήσει το εθνικό σχέδιο δράσης. Οι οριζόντιες λύσεις και οι απολύσεις θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αποδιοργάνωση και συνιστούν απορρύθμιση και όχι μεταρρύθμιση. Οι αρμόδιες υπηρεσίες για την απορρόφηση κοινοτικών πόρων και την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου δράσης πρέπει να είναι επαρκώς στελεχωμένες και όχι υποστελεχωμένες. Η κινητικότητα είναι χρήσιμη στο δημόσιο τομέα ώστε να αυξηθεί το προσωπικό εκεί που είναι αναγκαίο και να υπάρξει η απαραίτητη αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα, πρέπει όμως να αποσυνδεθεί από τις απολύσεις. Σε αντίθετη περίπτωση θα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατον να εφαρμοσθεί ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.