Στην Ευρώπη εκτιμάται ότι περισσότεροι από 100 άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλή και αξιόπιστη παροχή νερού.
Η ανάπτυξη αποτελεσματικών ελέγχων είναι ζωτικής σημασίας. Πώς μπορεί να γίνει πρόληψη σε ασθένειες που προέρχονται από το νερό; Ένα μέρος της απάντησης ίσως να βρίσκεται στις όχθες της Βαλτικής θάλασσας.
Συναντήσαμε τον Ούλριχ και τον Έρικ στο Κίελο, στη βόρεια Γερμανία, λίγο πριν πάρουν δείγματα νερού από τη Βαλτική θάλασσα.
Αμφότεροι εργάζονται για ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, μικροσυστοιχιών του νερού, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά διεθνώς.
Η παρακολούθηση της ποιότητας του νερού είναι επιτακτική ανάγκη για την υγεία ανθρώπων και ζώων.
«Πολλές φορές το καλοκαίρι παρουσιάζεται αύξηση των ρύπων, ιδιαίτερα στις λίμνες. Ένα παράδειγμα είναι τα κυανοβακτήρια που παράγουν διάφορες τοξίνες. Κίνδυνο διατρέχουν και τα ζώα που πίνουν νερό από τη λίμνη», εξηγεί ο βιολόγος Ούλριχ Μπράιτενμπαχ.
Μετά τη μέτρηση διάφορων παραμέτρων όπως ο άνεμος, η θερμοκρασία, αλλά και η αλμυρότητα του νερού ο Ούλριχ επιστρέφει στο εργαστήριο με 50 λίτρα νερού.
Στη συνέχεια μειώνει την ποσότητα του υγρού στο ένα λίτρο με ένα καινοτόμο σύστημα φιλτραρίσματος. Τα δείγματα στέλνονται σε συνεργάτες για ανάλυση.
«Το πρόγραμμα προέκυψε από την ανάγκη να αντιμετωπιστούν όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με το νερό. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από ασθένειες που οφείλονται έμμεσα ή άμεσα σε τοξίνες που μολύνουν το νερό», τονίζει ο Κλαούντιο Ορλάντο Γκουαλέρτζι,
μοριακός βιολόγος στο πανεπιστήμιο του Καμερίνο.
Η ερευνητική ομάδα έχει αναπτύξει ένα τσιπ μικροσυστοιχιών, για την ανίχνευση μικροβίων που περιλαμβάνουν βακτήρια, ιούς και κυανοβακτήρια.
Το τσιπάκι έχει το μέγεθος ενός μικρού γραμματοσήμου. Κατασκευάζεται στο Βερολίνο και αποτυπώνεται σε μία γυάλινη επιφάνεια.
«Ένα αποφασιστικό βήμα για την προετοιμασία της μικροσυστοιχίας είναι η εκτύπωση του πραγματικού βιοτσίπ. Στο εργαστήριο μπορούμε να παράξουμε εκατοντάδες μικρά σημάδια που έχουν διάμετρο μικρότερη από ένα χιλιοστό», επισημαίνει ο χημικός Βίλφριντ Βάιγκελ.
Η μικροσυστοιχία ανιχνεύει μικροοργανισμούς μέσω των αλληλουχιών RNA και DNA.
Με τη βοήθεια βιοδεικτών το τσιπάκι αξιολογεί επίσης την ποιότητα του νερού πολύ πιο γρήγορα από τις παραδοσιακές μεθόδους.
«Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι λαμβάνουμε άμεσα μία εκτίμηση. Κατά τη διάρκεια της ημέρας λοιπόν μπορούμε να ερευνήσουμε μέχρι και 150 διαφορετικά στοιχεία», συμπληρώνει ο Βίλφριντ Βάιγκελ.
Ας μιλήσουμε τώρα για την ποιότητα του νερού. Πώς μπορούν να ανιχνευθούν και να αναλυθούν οι τοξίνες;»
Οι επιστήμονες στο Λούγο της Ισπανίας έχουν αναπτύξει μία μέθοδο που ονομάζεται Luminex. Βασίζεται σε αντισώματα που βοηθούν στον εντοπισμό των τοξινών.
«Χαρτογραφούμε τα νερά από διαφορετικές πηγές. Αυτό σημαίνει ότι μελετάμε
την παρουσία τοξινών σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και δεν σημαίνει βέβαια, ότι είναι μολυσμένο το νερό που καταναλώνουμε. Μιλάμε για το νερό των λιμνών, που δεν έχει υποστεί επεξεργασία για ανθρώπινη κατανάλωση», υπογραμμίζει η Αμπάρο Αλφόνσο Ρανκιάνο, βιοχημικός στο πανεπιστήμιο του Σαντιάγο.
Η έρευνα βοηθά τους επιστήμονες να εντοπίζουν το επίπεδο των τοξινών στις λίμνες και τα ποτάμια της Ευρώπης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Για περισσότερες πληροφορίες:
www.microaqua.eu