«Στάση των Ευρωπαίων έναντι της ποιότητας του αέρα»

Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη δημοσκόπηση, η πλειοψηφία (56%) των Ευρωπαίων πιστεύει ότι τα τελευταία δέκα έτη έχει επιδεινωθεί η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα.

Μέχρι και το 81% των ερωτηθέντων στην Ιταλία έχει αυτή την άποψη, ενώ στην Κύπρο, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Ουγγαρία, στη Ρουμανία και στην Ισπανία το 70-75% των συμμετασχόντων στην έρευνα πιστεύει ότι αυτό συμβαίνει. Από την έρευνα ―  Ευρωβαρόμετρο: «Στάση των Ευρωπαίων έναντι της ποιότητας του αέρα» ― προκύπτει ότι υπάρχει ισχυρή υποστήριξη για την ανάληψη περαιτέρω δράσης σε επίπεδο ΕΕ. Σχεδόν τέσσερις στους πέντε συμμετασχόντες (ποσοστό 79%) πιστεύουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να προτείνει πρόσθετα μέτρα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στο πλαίσιο της έρευνας οι συμμετασχόντες ρωτήθηκαν ειδικά αν είχαν ακούσει για ενωσιακά πρότυπα ποιότητας του αέρα και εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών, και από αυτούς που γνωρίζουν για τα μέσα αυτά (ποσοστό 25% και στις δύο περιπτώσεις), περισσότεροι από τους μισούς (ποσοστό 58% και 51%) ήσαν της άποψης ότι τα μέσα θα πρέπει να ενισχυθούν. Τα ευρήματα θα τροφοδοτήσουν τώρα μια υπό εξέλιξη ανασκόπηση, από την Επιτροπή, της πολιτικής της ΕΕ για τον ατμοσφαιρικό αέρα, η οποία είναι προγραμματισμένη για το δεύτερο εξάμηνο του 2013.

Ο κ. Janez Potočnik, Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε: «Οι πολίτες θέλουν να δράσουμε και θα ανταποκριθούμε στο αίτημα αναθεωρώντας το 2013 την πολιτική μας για τον ατμοσφαιρικό αέρα. Ζητούν περισσότερα μέτρα σε βασικούς τομείς και καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της πολιτικής. Για να ανταποκριθούμε σε αυτές τις προκλήσεις χρειάζεται να συνεργαστούμε σε όλα τα επίπεδα άσκησης πολιτικής – και να δώσουμε συνέχεια με δράση στην πράξη.»

Η έρευνα αποκαλύπτει εκτεταμένη δυσαρέσκεια σχετικά με τις δράσεις που αναλαμβάνονται σήμερα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, με επτά στους δέκα Ευρωπαίους (ποσοστό 72%) να θεωρούν τους εαυτούς των δυσαρεστημένους με τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι δημόσιες αρχές για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Η δημοσκόπηση δείχνει επίσης γενικό αίσθημα ότι είναι ανεπαρκές το επίπεδο των πληροφοριών σχετικά με την ποιότητα του αέρα· έξι σχεδόν στους δέκα Ευρωπαίους (ποσοστό 59%) αισθάνονται ανεπαρκώς ενημερωμένοι για θέματα ποιότητας του αέρα, με το 31% των συμμετασχόντων στην έρευνα στην Ισπανία και το 27% στο Λουξεμβούργο, την Κύπρο και τη Λετονία να είναι της άποψης ότι δεν έχουν καθόλου ενημερωθεί.

Στην ερώτηση σχετικά με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το 43% συνιστά αυστηρότερους ελέγχους εκπομπών στη βιομηχανία και στην παραγωγή ενέργειας. Οι εκπομπές από τα οχήματα (96%), τη βιομηχανία (92%) και τις διεθνείς μεταφορές (86%) θεωρούνται ότι έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Οι επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία και τη φύση αποτελούν επίσης πηγή ανησυχίας. Σχεδόν 9 στους 10 Ευρωπαίους πιστεύουν ότι ασθένειες συνδεόμενες με την ποιότητα του αέρα, όπως τα αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Περίπου 8 στους δέκα θεωρούν την οξίνιση και τον ευτροφισμό ως σοβαρά προβλήματα.

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τα υβριδικά ηλεκτρικά/βενζινοκίνητα αυτοκίνητα θεωρούνται ως τα πλέον επωφελή για την ποιότητα του αέρα, ο δε ηλεκτρισμός ως το περιβαλλοντικώς αβλαβέστερο σύστημα θέρμανσης οικιών, ακολουθούμενο από τη βιομάζα ξύλου, το φυσικό αέριο και τη βιομάζα σε μορφή σφαιριδίων. Επτά στους δέκα πιστεύουν ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως την κύρια επιλογή ενέργειας στο μέλλον. Περίπου το 85% των Ευρωπαίων συμφωνεί με τη λεγόμενη αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», σύμφωνα με την οποία όσοι ρυπαίνουν θα πρέπει επίσης να επωμίζονται τις δαπάνες για τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον. Στην ερώτηση τι θα μπορούσε να γίνει σε προσωπικό επίπεδο για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, οι περισσότεροι συμμετασχόντες στην έρευνα (ποσοστό 63%) ξεχώρισαν τη μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου τους και την αντικατάσταση του παλαιού ενεργοβόρου εξοπλισμού από μοντέλα υψηλότερης απόδοσης (ποσοστό 54%) ως τις σημαντικότερες προς ανάληψη μεμονωμένες δράσεις.

Ιστορικό

Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, εξακολουθεί να σημειώνεται ευρύτατα υπέρβαση πολλών προτύπων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της ΕΕ, ειδικά από ρύπους, όπως τα σωματίδια, το τροποσφαιρικό όζον και το διοξείδιο του αζώτου. Το 2013 θα είναι ένα έτος κατά το οποίο η τρέχουσα πολιτική της Επιτροπής για τον ατμοσφαιρικό αέρα θα υποβάλλεται σε επανεξέταση, με έμφαση στην εξεύρεση τρόπων βελτίωσης της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε.

Στο πλαίσιο της επανεξέτασης, η Επιτροπή έχει επίσης δρομολογήσει ηλεκτρονική διαβούλευση των εμπλεκόμενων παραγόντων, στην οποία οι πολίτες, οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις της ΕΕ μπορούν να υποβάλουν τις απόψεις και ιδέες τους σχετικά με τις επιλογές αναθεώρησης της πολιτικής για τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η ηλεκτρονική διαβούλευση είναι ανοικτή μέχρι τις 4 Μαρτίου 2013 και διατίθεται στην ακόλουθη διεύθυνση στο διαδίκτυο:

http://ec.europa.eu/environment/consultations/air_pollution_en.htm

Μια πρώτη ηλεκτρονική διαβούλευση των εμπλεκόμενων παραγόντων διενεργήθηκε το 2011, η δε σχετική έκθεση διατίθεται στις εξής ιστοσελίδες: http://ec.europa.eu/environment/air/pdf/Survey%20AQD%20review%20-%20Part%20I%20Main%20results.pdf

Η παρούσα έρευνα Ευρωβαρομέτρου σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, στην οποία τέθηκε σε περισσότερους από 25.000 πολίτες της ΕΕ σε όλα τα κράτη μέλη μια σειρά από ερωτήματα με αντικείμενο το θέμα της ποιότητας του αέρα, διενεργήθηκε το φθινόπωρο του 2012. Τα αποτελέσματα θα τροφοδοτήσουν την υπό εξέλιξη ανασκόπηση της πολιτικής της ΕΕ για τον ατμοσφαιρικό αέρα