ΕΝΑ:για το βακτήριο Xylella fastidiosa

Ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Φυτωριούχων (European Nurserystock Association – ENA) έχει λάβει γνώση της ανεύρεσης στην Ευρώπη φυτών που έχουν προσβληθεί από το βακτήριο Xylella fastidiosa, καθώς και των σχετικών νομικών μέτρων που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ορισμένα κράτη-μέλη.

Η Γενική Συνέλευση του ΕΝΑ (*) , που έλαβε χώρα στη Σουηδία τον Ιούνιο, αποφάσισε να κρατά ενήμερα τα φυτώρια σχετικά με αυτήν την ασθένεια, αλλά και για άλλες απειλές στην υγεία των φυτών, θεωρώντας ότι η υγεία των φυτών είναι το πιο σημαντικό «αγαθό» που διαθέτουν τα φυτώρια, τόσο ως σύνολο όσο και ως ξεχωριστές επιχειρήσεις.

Η ΕΝΑ υποστηρίζει σθεναρά τα δραστικά μέτρα που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να αποφευχθεί η εισαγωγή μολυσμένων φυτών στις Ευρωπαϊκές χώρες, και θα ήθελε να συστήσει στις χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τα υιοθετήσουν και αυτές. Επίσης η ΕΝΑ προτρέπει την Ε.Ε. να υιοθετήσει οποιοδήποτε εύλογο και αναλογικό μέτρο για την αποτροπή της εξάπλωσης αυτής της ασθένειας στο εσωτερικό της, ταυτόχρονα όμως είμαστε αντίθετοι στην εφαρμογή από τα κράτη-μέλη οποιουδήποτε επιπρόσθετου μέτρου που θα παρεμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών στην Ε.Ε., αν αυτό δε στηρίζεται σε ισχυρά επιστημονικά στοιχεία.

Επίσης η ΕΝΑ εκφράζει τη μεγάλη ανησυχία της για την εξάπλωση άλλων παρασίτων και ασθενειών σε διάφορες χώρες: των πολυφάγων παρασίτων πολλών ειδών διακοσμητικών δέντρων Anoplophora glabripennis και Anoplophora chinensis, του μύκητα Hymenoscyphus pseudoalbidus (Chalara fraxinea) που προσβάλλει το γένος Fraxinus, της νέας μυκητολογικής ασθένειας που προκαλείται από το Phytophthora lateralis στο Chamaecyparis, την απειλή του Agrilus planipennis (emerald ash borer), του βακτηρίου Erwinia amylovora σε νέες Ευρωπαϊκές χώρες και περιοχές, και της μυκητολογικής ασθένειας που προκαλείται από το Cryphonectria parasitica στην Castanea sativa.

Καθώς η εξάπλωση των ασθενειών καραντίνας αποτελεί μεγάλο κίνδυνο τόσο για τα περιβαλλοντικά όσο και για τα γεωργικά συστήματα σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, η ΕΝΑ ζητά από την Ε.Ε. να υπάρξει υψηλή χρηματοδότηση που θα επιτρέψει: 1) την ταχεία αντίδραση στις πρώτες ανιχνεύσεις, συμπεριλαμβανομένων αποζημιώσεων στους ιδιοκτήτες αν πρέπει να ληφθούν μέτρα εξάλειψης,και 2) την υλοποίηση ή ενίσχυση σχεδίων Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) για την πρόληψη και την καταπολέμηση αυτών των παρασίτων και ασθενειών.

Αν και είμαστε βέβαιοι ότι τα Ευρωπαϊκά φυτώρια λειτουργούν με υψηλά φυτοϋγειονομικά πρότυπα και σύμφωνα με τους κανονισμούς, θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας όλο και λιγότερα Προϊόντα Φυτοπροστασίας, τα φάρμακα των φυτών, και ότι αυτό στερεί από τα φυτώρια ζώντων φυτών (μικρών καλλωπιστικών φυτών) τα εργαλεία για την καταπολέμηση των επιβλαβών οργανισμών ή των φορέων τους. Συμφωνούμε ότι απαιτείται αυξανόμενος έλεγχος για τη διασφάλιση της υγείας των φυτών, αλλά θα θέλαμε επίσης να ζητήσουμε από τις αρχές της Ε.Ε. να διευκολύνουν και να επιταχύνουν την καταχώρηση Προϊόντων Φυτοπροστασίας που απευθύνονται σε φυτώρια μικρών καλλωπιστικών φυτών. Αν και τα ζώντα φυτά θεωρούνται ένας από τους κύριους τρόπους εξάπλωσης παρασίτων και ασθενειών, υπάρχει σε αυτά πολύ μικρή διαθεσιμότητα Προϊόντων Φυτοπροστασίας.

Αν και η ΕΝΑ δεν είναι αντίθετη στην εισαγωγή φυτών από τρίτες χώρες, θεωρούμε ότι η είσοδος μεγάλου αριθμού φυτών στην Ε.Ε. για εμπορικούς σκοπούς αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εισαγωγής ιδιαίτερα επικίνδυνων παρασίτων και ασθενειών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι όλα τα Κράτη-Μέλη λειτουργούν με τα ίδια φυτοϋγειονομικά πρότυπα. Υπάρχει ανησυχία ότι αν ένα Κράτος-Μέλος δεν επιτελεί με επάρκεια τους ελέγχους εισαγωγών, τότε αυτή η χώρα απλά θα είναι εκείνη μέσω της οποίας είναι πιθανόν να εισαχθούν επιβλαβείς οργανισμοί. Για να αποφύγουμε τον αθέμιτο ανταγωνισμό στις εισαγωγές από τρίτες χώρες και για να εξασφαλίσουμε την αμοιβαιότητα στις εμπορικές σχέσεις, είναι αναγκαίο να καθιερώσουμε την αντίστροφή στρατηγική στην κοινοτική φυτοϋγειονομική πολιτική, εναρμονίζοντας και ενδυναμώνοντας τους ελέγχους στις εισαγωγές.

Πιστεύουμε ότι τα φυτώρια στις Ευρωπαϊκές περιοχές που επηρεάζονται από την Xylella fastidiosa είναι εκείνα που ενδιαφέρονται περισσότερο για την εξάλειψή της και ήδη εφαρμόζουν τα μέτρα που συμφωνήθηκαν από την Ε.Ε. Για να πετύχουν, όμως, στην καταπολέμηση αυτής της ασθένειας είναι απολύτως αναγκαίο να αυξηθεί η οικονομική συνεισφορά όλων των εμπλεκόμενων αρχών.

Τέλος, η ΕΝΑ ζητά από τους Ευρωπαίους πολιτικούς κάθε επιπέδου να μη χρησιμοποιούν τα παράσιτα και τις ασθένειες ως ένα πολιτικό εργαλείο, αλλά να χαράσσουν πολιτικές για την αποφυγή της εξάπλωσης των παρασίτων και των ασθενειών και να δεσμεύονται στην παροχή βοήθειας σε εκείνους που επηρεάζονται από αυτά.

(*) o ΕΣΕΦΥ (Ελληνικός Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φυτικού Υλικού) είναι ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στον ΕΝΑ. (πληροφορίες [email protected] )

(**) Θερμές ευχαριστίες για τη μετάφραση στον Αλέξη Πετίδη.