ΣΕΒ: Πώς η τεχνολογία διαμορφώνει το μέλλον της εργασίας

Όπως επισημαίνει ειδικότερα, περίπου 4 στις 10 θέσεις εργασίας στην Ε.Ε. θα μετασχηματιστούν σημαντικά εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης και του αυτοματισμού σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης  (CEDEFOP). Παράλληλα, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), έως το 2025 ο νέος καταμερισμός των καθηκόντων μεταξύ ανθρώπων, μηχανών και αλγορίθμων θα έχει ως αποτέλεσμα την μετεξέλιξη 85 εκατ. θέσεων εργασίας, αλλά και τη δημιουργία 97 εκατ. νέων θέσεων με νέα χαρακτηριστικά. Είναι σημαντικό εύρημα της έρευνας δείχνει ότι το 85% των θέσεων του 2030 δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο ΣΕΒ το 87% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι η ψηφιοποίηση θα διαφοροποιήσει σημαντικά τον κλάδο τους, αλλά μόνο το 6% θεωρούν ότι μπορούν σήμερα να χαρακτηριστούν ως «ευέλικτες». Τα εμπόδια εντοπίζονται σε δεξιότητες, ηγεσία και δομή: 70% θεωρούν ότι χρειάζονται πρόσβαση σε νέες πηγές ταλέντων, 87% κρίνουν ότι δεν έχουν κατάλληλους ηγέτες και 92% κρίνουν ότι δεν έχουν σωστή δομή. Θετικό πάντως – όπως παρατηρεί ο Σύνδεσμος – είναι ότι το 50% των επιχειρήσεων βρίσκονται σε διαδικασία ανασχεδιασμού του τρόπου εργασίας, ωστόσο μόνο το 11% πιστεύει ότι θα καταφέρουν να γίνουν πραγματικά ευέλικτες και προσαρμοστικές.
Η τεχνολογία αυξάνει τη ζήτηση για εργατικό δυναμικό υψηλών προσόντων

Παράλληλα οι ψηφιακές τεχνολογίες δημιουργούν νέα επαγγέλματα και θέσεις εργασίας, μεταβάλλοντας το μείγμα γνώσεων και δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και αλλάζοντας ή καταργώντας επαγγέλματα. Υπολογίζεται πως, λόγω των νέων τεχνολογιών, το 40% των εργαζομένων, χαμηλών αλλά και υψηλών προσόντων (στην ιατρική, τη μηχανική, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, κοκ) θα πρέπει να επανακαταρτιστεί για διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών. Επιπλέον, μειώνεται σημαντικά και ο ωφέλιμος χρόνος ζωής των δεξιοτήτων. Η τεχνολογική πρόοδος αυξάνει τη ζήτηση για εργατικό δυναμικό υψηλών προσόντων. Όσο πιο προηγμένες είναι οι γνωστικές (ψηφιακές δεξιότητες, δεξιότητες STEM – Science, Technology, Engineering, Mathematics, ξένες γλώσσες, κ.α.) και οι σύνθετες δεξιότητες, (δημιουργικότητα, ομαδικότητα, επίλυση προβλημάτων, κ.α.) τόσο πιο πολλές οι ευκαιρίες δυναμικής εξέλιξης. Για αυτό, υπογραμμίζεται η ανάγκη διαρκούς αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανακατάρτισης (upskilling & reskilling) και ο εμπλουτισμός και η διαρκής ανανέωση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Η εκπαίδευση δεν πρέπει να ολοκληρώνεται με την έναρξη του εργασιακού βίου, αλλά να εξελίσσεται παράλληλα με αυτόν.  
Τα πλεονεκτήματα για εργαζόμενους και επιχειρήσεις

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και ο επανασχεδιασμός της εργασίας μπορεί να προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενούς τους. Ενδεικτικά, αναφέρονται η βελτιστοποίηση λειτουργίας και η μεγαλύτερη ακρίβεια μέσω της αυτοματοποίησης, η αύξηση της αποδοτικότητας, η πιο εύκολη και άμεση προσαρμογή σε μεταβολές της αγοράς, το μεγαλύτερο περιθώριο για την ανάπτυξη νέων ικανοτήτων και η μεγαλύτερη εξειδίκευση των εργαζομένων, αλλά και η ενίσχυση της αφοσίωσης και ικανοποίησης των εργαζομένων, με την παροχή θετικών εμπειριών.

Η επιτυχής αξιοποίηση της τεχνολογίας προϋποθέτει και αλλαγές στη δομή και στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται διοικήσεις που να είναι παρούσες σε κάθε πρόβλημα, να διαθέτουν ευέλικτες δομές και ταχεία λήψη αποφάσεων και να λειτουργούν με τη διάδραση και τη συνεργασία διατμηματικών δικτύων ομάδων στη βάση κοινών στόχων. Στο περιβάλλον συνεχών επιχειρηματικών και τεχνολογικών αλλαγών, οι ιεραρχικές δομές οργάνωσης και διοίκησης δυσκολεύονται να ανταποκριθούν.
Οδικός χάρτης για την ψηφιοποίηση της εργασίας

Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, με τη συνεργασία της Deloitte, και τον Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ προτείνει έναν οδικό χάρτη για τη μετάβαση των επιχειρήσεων σε νέα μοντέλα λειτουργίας και εργασίας με την αξιοποίηση ψηφιακών τεχνολογιών, μέσα από κρίσιμα ερωτήματα:

⦁ Στρατηγική: Ποια στρατηγική είναι κατάλληλη για την εναρμόνιση της κουλτούρας και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες; Συνάδει με την ευρύτερη ψηφιακή και επιχειρηματική στρατηγική της επιχείρησης;

⦁ Προβλήματα: Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιχείρηση όσον αφορά τη στελέχωση, τη διαχείριση ταλέντου και την καλλιέργεια θετικής εμπειρίας και κατάλληλης κουλτούρας στο προσωπικό; Ποιες ευκαιρίες βελτίωσης προκύπτουν;

⦁ Τάσεις: Ποιες είναι οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες που επηρεάζουν την εργασία; Ποιες εφαρμογές θα έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο στην επιχείρηση και το λειτουργικό της μοντέλο;  Ποιες είναι οι κατάλληλες πλατφόρμες/συστήματα που μπορούν να επιλύσουν τα παραπάνω προβλήματα;

⦁ Οργανωτική δομή: Εξυπηρετεί η υφιστάμενη οργανωτική δομή την επιχειρησιακή στρατηγική και την εργασιακή εμπειρία που θέλει να δώσει η επιχείρηση στο προσωπικό; Ποιοι τομείς πρέπει να αναδιαμορφωθούν;  

⦁ Συνθήκες: Ποιο είναι το υφιστάμενο επίπεδο τεχνολογικής ενσωμάτωσης και ευέλικτης οργανωτικής δομής; Σε ποιο επίπεδο στοχεύει να φτάσει η επιχείρηση; Ποια η σχέση κόστους/οφέλους κάθε λύσης (KPIs, στρατηγικά πλεονεκτήματα);

⦁ Σχεδιασμός: Ποιες λύσεις αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στην επιχείρηση; Πώς θα υλοποιηθεί κάθε λύση; Πώς θα διαμορφωθεί μελλοντικά η εργασία στην επιχείρηση;

⦁ Δεξιότητες: Ποιες δεξιότητες θα πρέπει να διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες απαιτήσεις; Πώς μπορούν αυτές να αναπτυχθούν ενδοεπιχειρησιακά;

⦁ Εξ αποστάσεως εργασία: Πώς μπορεί η εξ αποστάσεως εργασία να είναι επωφελής και για την επιχείρηση, αλλά και για τους εργαζόμενους (⦁ εδώ);

⦁ Αξιολόγηση: Με ποιο τρόπο θα μετρούνται τα αποτελέσματα (KPIs, ανώνυμα ερωτηματολόγια);