H πορεία των ελληνικών εξαγωγών στα χρόνια του Ευρώ: 2002-2014

Σε σημαντική αναθεώρηση στοιχείων για το εξωτερικό εμπόριο της χώρας κατά την περίοδο 2002-2014 προχώρησε πρόσφατα η ΕΛ-ΣΤΑΤ, δημιουργώντας νέα δεδομένα σχετικά με την εξέλιξη τόσο των εισαγωγών, όσο και των εξαγωγών της χώρας στα χρόνια που ακολούθησαν την επίσημη υιοθέτηση του ευρώ ως επίσημου νομίσματος της Ελλάδας. Σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ) και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των στοιχείων αυτών προκύπτει αύξηση της συνολικής αξίας των εξαγωγών κατά 124,5% την εν λόγω περίοδο, που σωρευτικά διαμορφώθηκε στα 256,6 δις ευρώ (866 εκατ. ευρώ περισσότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις).

Όπως τόνισε η Πρόεδρος του ΠΣΕ, κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη «στα 13 χρόνια του ευρώ στην Ελλάδα, οι Έλληνες Εξαγωγείς έχουν εισφέρει στην ελληνική οικονομία περισσότερα από 256 δις ευρώ, ήτοι ποσά που ξεπερνούν όλες τις δόσεις των δανείων που εκταμιεύθηκαν για τη χώρα μας με τα 2 πρώτα Μνημόνια. Καθίστανται λοιπόν κάτι παραπάνω από σαφείς η κρισιμότητα και η σημαντικότητα των εξαγωγών και της εξωστρέφειας για τη χώρα συνολικά και την ανάπτυξή της.

Την ίδια ώρα, νέα στοιχεία δείχνουν ότι πριν ακόμη την επιβολή capital controls είχαν αρχίσει να φρενάρουν οι ρυθμοί αύξησης των φετινών εξαγωγών και να περιορίζονται τα έσοδα από το εξωτερικό εμπόριο, γεγονός που επιτείνει την ανησυχία των Ελλήνων Εξαγωγέων για το αμέσως προσεχές διάστημα.

Ο ΠΣΕ έχει ζητήσει επισήμως άμεση συνάντηση με τον αρμόδιο Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, κ. Δημ. Μάρδα, αλλά και με την Πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, κυρία Λούκα Κατσέλη, προκειμένου να αναζητηθούν λύσεις στο πλαίσιο των κεφαλαιακών ελέγχων και να αρθούν τα εμπόδια που καθηλώνουν τις εξαγωγές και τις εισαγωγές, με βραχυπρόθεσμες, αλλά και μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες. Η εξωστρεφής επιχειρηματικότητα συνεισφέρει ετησίως το 30% του ΑΕΠ της χώρας και η εμφάνιση αρνητικών προσήμων στις εξαγωγές θα σημάνει επιστροφή στην ύφεση και ακύρωση προοπτικών οικονομικής ανάκαμψης».

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τον περασμένο Μάιο σημειώθηκε μείωση κατά 7,2% των συνολικών εσόδων από εξαγωγές αγαθών ( 1,76 δις ευρώ έναντι 1,9 δις ευρώ του Μαΐου του 2014). Μείωση κατά 3,6% προκύπτει και στα έσοδα από εξαγωγές ακόμη κι αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή. Σε επίπεδο 5μηνου 2015, τα συνολικά έσοδα από εξαγωγές εμφανίζονται μειωμένα κατά 7,8% σε σχέση με πέρυσι (στα 8,49 δις ευρώ από 9,2 δις ευρώ το 2014). Ωστόσο, αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή προκύπτει οριακή αύξηση κατά 0,6% (στα 5,76 δις έναντι 5,72 δις ευρώ στο 5μηνο του 2014).

Χαρακτηριστικό των πιέσεων που ασκούνται στους Έλληνες παραγωγούς και εξαγωγείς από τους ξένους προμηθευτές τους για αμεσότερες εξοφλήσεις ή και προκαταβολές παραγγελιών, είναι και το γεγονός ότι οι συνολικές πληρωμές για εισαγωγές (εκτός πετρελαιοειδών) στο 5μηνο του 2015 αυξήθηκαν κατά 7,8%, λόγω κυρίως της μεγάλης αύξησης του περασμένου Μαΐου (+5,2%).

Στο πλαίσιο αυτό, ο ΠΣΕ έχει υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Κυβέρνηση, αλλά και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών προκειμένου:

• Να εφαρμοστεί Αυτόματος Μηχανισμός Έγκρισης Συναλλαγών Εξωστρεφών Επιχειρήσεων με ξένους προμηθευτές τους, μέσω των Εμπορικών Τραπεζών στα πρότυπα του παραδείγματος της Κύπρου.
• Να επιτρέπεται η αξιοποίηση εμβασμάτων που εισρέουν στην Ελλάδα από το εξωτερικό, στα πρότυπα εξαγγελιών του αρμόδιου Υπουργού κ. Δημ. Μάρδα (δυνατότητα ανάληψης ποσοστού 80% των εμβασμάτων), για τη διεκπεραίωση συναλλαγών εντός των συνόρων.
• Να επανακαθοριστούν τα όρια αναλήψεων από λογαριασμούς όψεως των εξωστρεφών επιχειρήσεων (παραγωγοί, εξαγωγείς, μεταφορείς κτλ) για διευθέτηση καθημερινών αναγκών και κάλυψη επιχειρηματικών εξόδων στο εξωτερικό (επιχειρηματικές αποστολές, συναντήσεις, Εκθέσεις κτλ.)
• Να διευθετηθεί το ζήτημα με τις επιταγές που έληξαν ή λήγουν τις αμέσως επόμενες ημέρες.
• Να διευθετηθεί το ζήτημα με τα χιλιάδες κοντέινερς που παραμένουν στα Λιμάνια της χώρας και επιβαρύνονται με αποθήκευτρα.

Τα ρεκόρ των Εξαγωγών

Σε ότι αφορά την αναθεώρηση στοιχείων από την ΕΛ-ΣΤΑΤ για το εξωτερικό εμπόριο της χώρας, η ανάλυση του ΠΣΕ και του ΚΕΕΜ δείχνει ότι οι κυριότερες μεταβολές αφορούν αυξήσεις επί της συνολικής αξίας των εξαγωγών σε 8 από τα 13 εξεταζόμενα έτη. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις εντοπίζονται στα έτη 2009 (+431 εκατ. ευρώ έναντι των αρχικών εκτιμήσεων), 2014 (+321 εκατ. ευρώ) και το 2010 (+217 εκατ. ευρώ). Με άλλα λόγια, αποδεικνύεται ότι οι ελληνικές εξαγωγές πιέστηκαν λιγότερο το 2009, έτος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ενώ ανέκαμψαν ταχύτερα των εκτιμήσεων την αμέσως επόμενη χρονιά (2010). Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι το 2014, έτος οριακών μεταβολών, οι συνολικές εξαγωγές διατηρήθηκαν πάνω από το φράγμα των 27 δις ευρώ, που πρωτοκατακτήθηκε το 2012, οπότε και καταγράφεται το ιστορικό ρεκόρ των 27,57 δις ευρώ (αν και οριακά χαμηλότερο από την προηγούμενη εκτίμηση των 27,61 δις ευρώ).

Αντίθετα, αναθεωρήθηκαν πτωτικά τα στοιχεία ολόκληρης της 4ετίας 2005-2008, κατά σχεδόν 460 εκατ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις.

Συνολικά, την περίοδο 2002-2014 η συνολική αξία των εξαγωγών διαμορφώθηκε στα 256,6 δις ευρώ, έναντι προηγούμενων εκτιμήσεων για συνολική αξίας 255,7 δις ευρώ.

Σε όλη αυτή την περίοδο, οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά σε ετήσια βάση με εξαίρεση τα έτη 2009, 2013 και 2014.

Μεγάλες μεταβολές στις εισαγωγές

Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι αναθεωρήσεις στοιχείων που αφορούν τις εισαγωγές της χώρας για την περίοδο 2002-2014. Συνολικά, οι εισαγωγές αυτές ήταν 9,36 δις περισσότερες από ότι οι προηγούμενες εκτιμήσεις και αφορούν κυρίως τις κατηγορίες “Μηχανήματα και υλικό μεταφορών” (πλοία, βαγόνια και συρμοί τρένων) και “Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες” (προϊόντων μονοπωλίων, προϊόντα ευρεσιτεχνίας, προϊόντα που άπτονται τομείς εθνικής ασφάλειας).

Κυριότερες διαφοροποιήσεις εντοπίζονται στα έτη 2003 (+1 δις ευρώ), 2007 (+1,7 δις ευρώ), 2009 (+1,1 δις ευρώ), 2010 (+1,6 δις ευρώ) και 2014 (+1,2 δις ευρώ). Να σημειωθεί μόλις σε μία χρονιά καταγράφεται πτωτική αναπροσαρμογή εισαγωγών: το 2005 (-5,5 εκατ. ευρώ μόλις).

Συνολικά, την περίοδο 2002-2014 στην Ελλάδα εισήχθησαν προϊόντα συνολικής αξίας 652 δις ευρώ (έναντι εκτιμήσεων για εισαγωγές αξίας 642,7 δις ευρώ).

Να σημειωθεί ότι μετά τις αναθεωρήσεις των στοιχείων επί των ελληνικών εισαγωγών, πλέον μειώσεις σε ετήσια βάση εντοπίζονται μόλις σε 4 από τα 13 εξεταζόμενα έτη (2009, 2010, 2011 και 2013).

Το αποτέλεσμα αυτών των μεταβολών και αναθεωρήσεων είναι να προκύψουν και νέα δεδομένων για το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, με κυριότερο χαρακτηριστικό την ανακοπή κατά το 2014 της πορείας διαρκούς βελτίωσης που είχε καταγραφεί την 5ετία 2009-2013. Διαχρονικά, το χαμηλότερο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου εντοπίζεται πλέον στο έτος 2013 (στα 19,34 δις ευρώ). Πέρυσι το εν λόγω έλλειμμα αυξήθηκε κατά 7,2% λόγω των αυξημένων εισαγωγών.