Η Σόγια είναι ένα όσπριο που αναπτύσσεται στα τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης και ελαίων. Η σόγια έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (40%) από όλες τις καλλιέργειες και μια από τις υψηλότερες συγκεντρώσεις σε λάδι (20%). Συγκρινόμενη με άλλα τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες, όπως το κρέας, τα ψάρια και τα αυγά, η σόγια είναι κατά πολύ η φτηνότερη. Το ποσό της πρωτεΐνης της σόγιας που καταναλώνεται από τους ανθρώπους βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα αλλά υπάρχει αυξανόμενο δημόσιο και εμπορικό ενδιαφέρον μιας και αποτελεί σημαντική πηγή πρωτεΐνης για το μέλλον.
Το σπορέλαιο που παράγεται από τη σόγια είναι ιδιαίτερα εύπεπτο και δεν περιέχει χοληστερόλη. Η σόγια είναι η μεγαλύτερη πηγή εδώδιμου σπορέλαιου. Υπολογίζεται ότι το σογιέλαιο αποτελεί το 50% της συνολικής παραγωγής σπορέλαιων παγκοσμίως. Ένα υποπροϊόν από την παραγωγή του ελαίου, το αποκαλούμενο κέικ σόγιας, χρησιμοποιείται ως ζωική τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες.
Το φυτό της σόγιας έχει υψηλά επίπεδα προσαρμογής στα περιβάλλοντα καλλιέργειας με σημαντικό πλεονέκτημα το γεγονός ότι έχει την ικανότητα να δεσμεύει το ατμοσφαιρικό άζωτο με την βοήθεια ριζόβιων μικροοργανισμών. Καλύτερη προσαρμογή στο περιβάλλον μπορεί να γίνει με την επιλογή α) της κατάλληλης ποικιλίας, β) της εποχή σποράς και γ) την πυκνότητα των αναπτυσσόμενων φυτών.
Τα περισσότερα καλλιεργούμενα είδη έχουν δυο μεγάλες περιόδους ανάπτυξης: το στάδιο της βλαστικής ανάπτυξης (vegetative stage) και το στάδιο της άνθισης ή το αναπαραγωγικό στάδιο (flowering, reproductive stage). Συνήθως από τη στιγμή εμφάνισης του σπορόφυτου στην επιφάνεια του εδάφους μέχρι την εμφάνιση του πρώτου άνθους, περνάνε έξι με οχτώ περίπου εβδομάδες (εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ένας από αυτούς είναι η ποικιλία). Το μέγεθος των φυτών καθώς και ο αριθμός ανθέων εξαρτώνται κατά πολύ από τις συνθήκες που επικρατούν κατά την καλλιέργεια της.
Η σόγια είναι φωτοπεριοδικό φυτό που σημαίνει ότι για την μετάβαση από το βλαστικό στο ανθικό στάδιο απαιτούνται συγκεκριμένες συνθήκες φωτοημέρας και πιο συγκεκριμένα ορισμένες ώρες σκοταδιού στην διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Οι περισσότερες ποικιλίες αρχίζουν να ανθίζουν αμέσως μόλις οι το μήκος της ημέρας αρχίζει να μικραίνει. Ανήκουν δηλαδή στα μικροήμερα φυτά. Το μήκος του φυτού κατά το οποίο θα αρχίσει αυτό να ανθίζει εξαρτάται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος.
Το μήκος της αύξησης των φυτών μετά την μετάβαση στο ανθικό στάδιο εξαρτάται όχι μόνο από τις συνθήκες του περιβάλλοντος αλλά και από τις καλλιεργητικές τεχνικές και την ποικιλία. (περιορισμένες, determinate και απεριόριστες, indeterminate ποικιλίες). Στις απεριόριστης ανάπτυξης ποικιλίες η αύξηση συνεχίζεται μετά την άνθιση και φτάνει 2 με 4 φορές το ύψος του φυτού μέχρι τότε. Στις περιορισμένης ανάπτυξης ποικιλίες η αύξηση μετά την άνθιση είναι περιορισμένη.
Τα άνθη σχηματίζονται στις μασχάλες (axils) των φύλλων με τον κεντρικό βλαστό και είναι βοτρυοειδής ταξιανθίες (racemes). Ο αριθμός των ανθέων που μπορούν να σχηματιστούν σε κάθε μασχάλη εξαρτάται από την ποικιλία αλλά, την θέση του μασχαλιαίου οφθαλμού πάνω στο φυτό και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η περίοδος ανθοφορίας στην σόγια είναι μεγάλη.
Τα άνθη της σόγιας έχουν μήκος μόλις 6-7 χιλιοστόμετρα (mm) και είναι ερμαφρόδιτα. Αυτό σημαίνει ότι η γύρη που σχηματίζεται στο άνθος γονιμοποιεί το ωάριο του ίδιου άνθους. Συνήθως το 75% των ανθέων της σόγιας πέφτουν στο έδαφος με αποτέλεσμα η διατήρηση της ανθοφορίας να αποτελεί ένα σημαντικό στόχο για τους καλλιεργητές. Η καλή θρέψη και οι διατήρηση των ιδανικών συνθηκών καλλιέργειας αποτελούν μια αρκετά καλή πρακτική για την διατήρηση των ανθέων πάνω στο φυτό. Οι πρώτοι λοβοί αρχίζουν να εμφανίζονται 10-14 μέρες μετά την εμφάνιση του πρώτου άνθους οι οποίοι θα είναι έτοιμοι 3 εβδομάδες περίπου αργότερα.
agrool.gr