Εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2015

Η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ευνοείται από τις ιδιαίτερα θετικές οικονομικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2015, βραχυπρόθεσμοι παράγοντες ενισχύουν μια ήπια, κατά τα άλλα, κυκλική ανάκαμψη στην ΕΕ.

Για την Ελλάδα αναφέρεται ότι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια σημειώθηκε το 2014 μεγέθυνση κατά 0,8 %.  Αναμένεται τώρα αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 0,5 % φέτος, πριν φθάσει το 2,9 % το 2016 (έναντι 2,5 % και 3,6 %, αντίστοιχα, με βάση τις χειμερινές προβλέψεις).

Η εν λόγω πρόβλεψη βασίζεται στην παραδοχή ότι η αβεβαιότητα σύντομα θα τερματιστεί.

Προβλέπεται λόγος του ελλείμματος προς το ΑΕΠ -2,1 % του ΑΕΠ το 2015. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο δείκτης δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να κορυφωθεί το 2015 (φθάνοντας περίπου 180 %), πριν μειωθεί το 2016.

Το ποσοστό ανεργίας παραμένει το υψηλότερο στην ΕΕ και αναμένεται να μειωθεί μόνο ελαφρά από 26,5 % το 2014 σε 25,6 % το 2015 και σε 23,2 % το 2016.

Με την ευκαιρία της έκδοσης των εαρινών προβλέψεων, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Dombrovskis, αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο έκανε την εξής δήλωση σχετικά με την Ελλάδα:

«Η σημερινή αστάθεια στην Ελλάδα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Μόλις πριν από πέντε μήνες η Ελλάδα βρισκόταν στο δρόμο προς ισχυρότερη αύξηση του ΑΕΠ (προβλεπόταν 2,5% το 2015 σύμφωνα με τις χειμερινές οικονομικές προβλέψεις), δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας (100.000 το 2014) και υπήρχαν σχέδια για μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος. Η Ελλάδα προσέβλεπε στην επιστροφή της στις αγορές.

Από τις σημερινές εαρινές οικονομικές προβλέψεις προκύπτει μια διαφορετική εικόνα. Η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι μόνο 0,5% το 2015 και οι προοπτικές για τα δημόσια οικονομικά χειροτέρευσαν σημαντικά. Ακόμη και αυτή η αναιμική αύξηση εξαρτάται από την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΕ/ΔΝΤ έως τον Ιούνιο.

Η αβεβαιότητα είναι καταστρεπτική για την οικονομία της Ελλάδας και τελικά για τον λαό της. Χωρίς οικονομική σταθερότητα δεν είναι δυνατόν να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Χωρίς οικονομική σταθερότητα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν ούτε καταναλώνουν και τα κεφάλαια κατευθύνονται εκτός της χώρας. Ωστόσο, οι βάσεις για την επιστροφή στην ανάπτυξη και τη σταθερότητα εξακολουθούν να υφίστανται. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επιλέξει. Ο χρόνος τελειώνει.»

Γενικές προβλέψεις

Οι οικονομίες της Ευρώπης ωφελούνται ταυτόχρονα από πολλούς ευνοϊκούς παράγοντες. Οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν σχετικά χαμηλές, η παγκόσμια ανάπτυξη είναι σταθερή, το ευρώ εξακολουθεί να υποτιμάται και οι οικονομικές πολιτικές στην ΕΕ είναι υποστηρικτικές.

Στον νομισματικό τομέα, η ποσοτική χαλάρωση που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στις χρηματοπιστωτικές αγορές, συμβάλλοντας στη μείωση των επιτοκίων και σε προσδοκίες για βελτίωση των πιστωτικών συνθηκών. Με έναν εν γένει ουδέτερο συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό στην ΕΕ - ούτε περιοριστικό ούτε χαλαρό - η δημοσιονομική πολιτική στηρίζει επίσης την ανάπτυξη. Μακροπρόθεσμα, η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και το επενδυτικό σχέδιο της ΕΕ για την Ευρώπη θα πρέπει επίσης να αποφέρουν καρπούς.

Ως αποτέλεσμα, το πραγματικό ΑΕΠ το 2015 αναμένεται τώρα να αυξηθεί κατά 1,8% στην ΕΕ και κατά 1,5% στην Ευρωζώνη, δηλαδή 0,1 και 0,2 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τις προβλέψεις πριν από τρεις μήνες. Για το 2016, η Επιτροπή προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,1% στην ΕΕ και 1,9% στην Ευρωζώνη.

Η εγχώρια ζήτηση είναι ο βασικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση του ΑΕΠ, καθώς αναμένεται επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης φέτος και ανάκαμψη των επενδύσεων το επόμενο έτος.

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, δήλωσε: «Η ανάκαμψη των οικονομιών της Ευρώπης ενισχύεται. Παρόλο που η εξέλιξη αυτή είναι ενθαρρυντική, θα πρέπει να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή της προσέγγισης τριών προτεραιοτήτων που υιοθετήθηκε σε επίπεδο ΕΕ - διαρθρωτικές επενδύσεις, ενίσχυση των επενδύσεων και προαγωγή της δημοσιονομικής υπευθυνότητας - με παράλληλη αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει κάθε χώρα. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα Μαΐου θα αποτελέσουν ένα επιπλέον σημαντικό βήμα ώστε η προσέγγιση αυτή να μετουσιωθεί σε συγκεκριμένες φιλοαναπτυξιακές πολιτικές.»

Ο Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή οικονομία απολαμβάνει την λαμπρότερή της άνοιξη εδώ και πολλά χρόνια, καθώς η ανάκαμψη στηρίζεται τόσο από εξωτερικούς παράγοντες όσο και από μέτρα πολιτικής που αρχίζουν να αποδίδουν. Χρειάζεται όμως να γίνουν ακόμη πολλά για να διασφαλιστεί ότι η ανάκαμψη είναι κάτι περισσότερο από ένα συγκυριακό φαινόμενο. Η προώθηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων και η τήρηση υπεύθυνων δημοσιονομικών πολιτικών αποτελούν το κλειδί για την επίτευξη μιας βιώσιμης απασχόλησης και ανάπτυξης που τόσο χρειάζεται η Ευρώπη.»

Παρατηρούνται ανισότητες στην οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων χωρών

Όλες οι χώρες της ΕΕ αναμένεται να ωφεληθούν από τις θετικές αυτές εξελίξεις. Ωστόσο, ο βαθμός στον οποίο θα ωφεληθεί κάθε οικονομία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα αντίδρασής της στις χαμηλότερες τιμές πετρελαίου και, ιδίως, στην υποτίμηση του ευρώ. Η ποσοτική χαλάρωση που εφαρμόζει η ΕΚΤ ενδέχεται επίσης να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο σε χώρες όπου ίσχυαν παλαιότερα αυστηροί όροι χρηματοδότησης. Σε μερικά κράτη μέλη, όμως, τα σχετικά χαμηλά κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας και τα υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων ενδέχεται να μειώσουν τον θετικό αντίκτυπο της ποσοτικής χαλάρωσης στον τραπεζικό δανεισμό.

Ο πληθωρισμός θα ανακάμψει αργότερα εντός του έτους

Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σε μηδενικά σχεδόν επίπεδα το πρώτο εξάμηνο του 2015, κυρίως λόγω των συνεπειών της πτώσης των τιμών της ενέργειας. Οι τιμές καταναλωτή θα πρέπει, ωστόσο, να αρχίσουν να αυξάνονται κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους και ακόμα περισσότερο το 2016, καθώς η εγχώρια ζήτηση ενισχύεται, τα κενά παραγωγής μειώνονται, οι επιπτώσεις της μείωσης των τιμών των βασικών εμπορευμάτων εξασθενούν, και η υποτίμηση του ευρώ προκαλεί αύξηση των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων. Ο ετήσιος πληθωρισμός τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη αναμένεται να αυξηθεί από 0,1 % φέτος σε 1,5 % το 2016.

Η κατάσταση στις αγορές εργασίας βελτιώνεται σταδιακά

Η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας ευνοεί την αύξηση της απασχόλησης. Η ανεργία, αν και σε καθοδική πορεία, παραμένει υψηλή. Η ανεργία στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη αναμένεται να μειωθεί φέτος σε 9,6% και 11,0% αντίστοιχα, καθώς οι βελτιώσεις στην αγορά εργασίας επεκτείνονται σε όλους τους τομείς. Δεδομένου ότι η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω, το 2016, η τάση αυτή πρέπει να συνεχιστεί, ιδίως σε χώρες που έχουν προσφάτως υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Το 2016, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να υποχωρήσει στο 9,2% στην ΕΕ και στο 10,5% στην Ευρωζώνη.

Τα δημοσιονομικά ελλείμματα εξακολουθούν να μειώνονται

Οι δημοσιονομικές προοπτικές στην ΕΕ και την Ευρωζώνη εξακολουθούν να βελτιώνονται, χάρη στις προσπάθειες δημοσιονομικής προσαρμογής των τελευταίων ετών, στην ενισχυμένη οικονομική δραστηριότητα και στις χαμηλότερες πληρωμές τόκων για ανεξόφλητο δημόσιο χρέος. Ακόμη και με έναν γενικά ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό σε συνολικό επίπεδο, ο λόγος του ελλείμματος προς το ΑΕΠ της ΕΕ αναμένεται να μειωθεί από 2,9% το 2014 σε 2,5 % φέτος και 2,0 % το επόμενο έτος. Στην Ευρωζώνη, προβλέπεται να μειωθεί από 2,4% το 2014 σε 2,0% το 2015 και σε 1,7% το 2016. Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη θεωρείται ότι έφθασε στη μέγιστη τιμή το 2014 και προβλέπεται να μειωθεί κατά το τρέχον και το επόμενο έτος στο 88,0 % στην ΕΕ και στο 94,0 % στην Ευρωζώνη το 2016.

Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προοπτικές είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι

Ο βαθμός αβεβαιότητας ως προς τις οικονομικές προοπτικές, εξακολουθεί να είναι υψηλός, αλλά συνολικά οι κίνδυνοι για το μέλλον φαίνεται να είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι.

Η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη αν οι ευνοϊκές εξελίξεις συνεχιστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή αν αποδειχθούν ισχυρότερες από τις προβλεπόμενες. Η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι, ωστόσο, απογοητευτική αν αυξηθούν οι γεωπολιτικές εντάσεις ή αν ασκηθούν πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, για παράδειγμα ως αποτέλεσμα της εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προοπτικές πληθωρισμού έχουν μειωθεί χάρη στην ποσοτική χαλάρωση που εφαρμόζει η ΕΚΤ και ως συνέπεια των προς τα άνω αναθεωρήσεων των αναπτυξιακών προοπτικών.

Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο εξωτερικών παραδοχών όσον αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Τα αριθμητικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν αντανακλούν τις προσδοκίες της αγοράς, και προήλθαν από αγορές παραγώγων τη στιγμή των προβλέψεων.

Οι προβλέψεις αυτές λαμβάνουν υπόψη όλα τα σχετικά στοιχεία και τους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των παραδοχών για τις κυβερνητικές πολιτικές, έως τις 21 Απριλίου 2015. Λαμβάνονται υπόψη μόνον οι πολιτικές που έχουν εξαγγελθεί με αξιόπιστο τρόπο και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες, ενώ στις προβλέψεις δεν συνεκτιμώνται αλλαγές πολιτικής.

Η Επιτροπή αναμένεται να επικαιροποιήσει τις οικονομικές προβλέψεις της τον Νοέμβριο.