Σύμφωνα με τους νέους κανόνες που θα ισχύουν από αύριο, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα μπορούν να επιλύουν ευκολότερα διασυνοριακές δικαστικές διαφορές, οπότε αναμένεται εξοικονόμηση έως και 48 εκατ. ευρώ ετησίως στην ΕΕ.
Οι κανόνες καταργούν τη δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία, που επί του παρόντος χρησιμοποιείται 10.000 φορές τον χρόνο, για την έκδοση αποφάσεων σε αστικά και εμπορικά ζητήματα οι οποίες αναγνωρίζονται στις άλλες χώρες της ΕΕ.
Από αύριο, οι εν λόγω διασυνοριακές αποφάσεις θα είναι αυτόματα εκτελεστές σε όλη την ΕΕ. Οι καταναλωτές θα προστατεύονται επίσης καλύτερα όταν αγοράζουν από εμπόρους τρίτων χωρών· επίσης, οι επιχειρήσεις θα έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου κατά την άσκηση των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων σε όλη την ΕΕ. Τα νέα μέτρα θα κάνουν πράξη την υπόσχεση της ΕΕ για μείωση της γραφειοκρατίας και ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ προκειμένου να τονωθεί η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
«Αυτά είναι πολύ καλά νέα για τους πολίτες της ΕΕ και τις ΜΜΕ», δήλωσε η Βιέρα Γιούροβα, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για τη Δικαιοσύνη, τους Καταναλωτές και την Ισότητα των φύλων.«Οι νέοι αυτοί κανόνες θα μπορούσαν να αποφέρουν εξοικονόμηση 2.000 έως και 12.000 ευρώ ανά υπόθεση. Η υπόσχεση για μείωση της γραφειοκρατίας και ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ τηρήθηκε απόλυτα. Η διαφορά θα γίνει ιδιαίτερα αισθητή στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη».
Από αύριο, θα ισχύουν οι ακόλουθες συγκεκριμένες βελτιώσεις:
Oι αποφάσεις σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις που είναι εκτελεστές σε ένα κράτος μέλος θα είναι αυτομάτως εκτελεστές σε οποιοδήποτε άλλο κράτος της ΕΕ. Οι κανόνες καταργούν την δυσκίνητη ενδιάμεση διαδικασία — τη λεγόμενη διαδικασία κήρυξης της εκτελεστότητας (“exequatur”). Η διαδικασία αυτή συνήθως κοστίζει 2.000 έως 3.000 ευρώ ανάλογα με το κράτος μέλος, αλλά, με τις δικηγορικές αμοιβές, τα έξοδα μετάφρασης και τα δικαστικά έξοδα, το κόστος της μπορεί να ανέλθει σε έως και 12.700 ευρώ. Στο 95% περίπου των περιπτώσεων, η διαδικασία αυτή ήταν καθαρά τυπική.
Από τη στιγμή που εκδοθεί απόφαση σε οποιοδήποτε κράτος μέλος, ο πιστωτής θα μπορεί να την εκτελέσει σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος, δηλ. οι επιχειρήσεις και οι πολίτες θα μπορούν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους ταχύτερα, ευκολότερα και δωρεάν. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τα δικαστήρια θα μπορούν να διακόψουν την εκτέλεση της απόφασης, για παράδειγμα αν το δικαστήριο του άλλου κράτους μέλους έχει παραβιάσει το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.
Οι καταναλωτές και οι εργαζόμενοι θα προστατεύονται καλύτερα σε δικαστικές διαφορές με τρίτες χώρες. Μέχρι σήμερα, συχνά οι καταναλωτές δεν μπορούσαν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους κατά την αγορά αγαθών από εμπόρους εγκατεστημένους σε τρίτες χώρες οι οποίοι πραγματοποιούν πωλήσεις σε κράτη μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, σε περίπτωση τέτοιας διαφοράς, ο καταναλωτής θα έχει πρόσβαση, σε όλη την ΕΕ, στα δικαστήρια της χώρας διαμονής του και δεν θα πρέπει να προσφύγει στα δικαστήρια της τρίτης χώρας. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέπουν επίσης στους εργαζομένους στην ΕΕ να ασκούν αγωγές κατά εργοδότη εγκατεστημένου σε τρίτη χώρα ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους μέλους στο οποίο εργάζονται συνήθως.
Θα ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου για τις συμφωνίες παρέκτασης της δικαιοδοσίας μεταξύ επιχειρήσεων. Στο παρελθόν, οι συμφωνίες παρέκτασης της δικαιοδοσίας μπορούσαν να καταστρατηγηθούν με την υποβολή της διαφοράς ενώπιον δικαστηρίου άλλου κράτους μέλους της ΕΕ (και όχι του επιλεγέντος δικαστηρίου) προκειμένου να καθυστερήσει η επίλυση της διαφοράς. Οι μελλοντικοί νέοι κανόνες θέτουν τέλος σε αυτές τις καταχρηστικές μεθόδους διασφαλίζοντας την προτεραιότητα του επιλεγέντος δικαστηρίου σε περίπτωση παράλληλων διαδικασιών.
Γενικό πλαίσιο
Οι νέοι κανόνες θεσπίζονται ως απόκριση σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2010, από την οποία προέκυψε ότι σχεδόν το 40% των επιχειρήσεων θα έτειναν να δραστηριοποιηθούν περισσότερο έξω από την εθνική τους αγορά εάν οι διαδικασίες διευθέτησης διαφορών σε δικαστήριο στο εξωτερικό ήταν απλούστερες. Η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων τα οποία επιβάλλουν πρόσθετες δαπάνες και ανασφάλεια δικαίου στις επιχειρήσεις αποτελεί κατά συνέπεια το κεντρικό στοιχείο του εγχειρήματος της Επιτροπής να απλουστεύσει τους κανόνες προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών .
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη μεταρρύθμιση του κανονισμού «Βρυξέλλες I» το 2010 (IP/10/1705). Μετά τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών , οι κανόνες αρχίζουν να ισχύουν από αύριο, 10 Ιανουαρίου 2015, δύο έτη μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα. Στόχος της μεταρρύθμισης είναι να καταστήσει αποτελεσματικότερη τη δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση , κυρίως με τη διασφάλιση της ομαλής αναγνώρισης και εκτέλεσης των αποφάσεων στα άλλα κράτη μέλη.