Βαμβάκι: ο «λευκός χρυσός»

Του θωμά Χανή για το agrocapital.gr

Κατά καιρούς, έχει ακουστεί από πολλούς η φράση «λευκός χρυσός». Φυσικά και αναφέρονται στο βαμβάκι. Βασική καλλιέργεια για πολλές περιοχές της χώρας μας. Μια καλλιέργεια, που στις λεγόμενες «καλές εποχές» έδωσε ψωμί σε πολλές χιλιάδων αγροτών. 

Η ιστορία της καλλιέργειάς του στην χώρα, ξεκινάει από αρκετά πριν, ακόμα και πριν την δεκαετία του 1940. Μετά, είχαμε πόλεμο, εμφύλιο, πείνα. Αρχές δεκαετίας του 1950, και η Ελλάδα, ήταν τσακισμένη από 2 πολέμους (έναν παγκόσμιο κι έναν εμφύλιο). Η οικονομία της όμως, σιγά σιγά ανέκαμπτε. Φυσικά, και ο πρωτογενής τομέας έδωσε το στίγμα του για αυτή την ανάκαμψη. 

Αισίως φτάσαμε περί το 1960. Σιγά σιγά το βαμβάκι, αρχίζει να καταλαμβάνει μια σχετικά καλή έκταση στην καλλιέργειά του. Όσο προχωράμε, και φτάνουμε περί τις αρχές του 1980, το βαμβάκι πλέον, έχει εισχωρήσει σε πολλές αγροτικές οικογένειες, ως μια πλέον «παραδοσιακή καλλιέργεια». 

Ο «λευκός χρυσός» τις εποχές εκείνες, έδινε ζωή και πνοή στον Έλληνα αγρότη. Οι παραγωγές (και μάλιστα οι καλές παραγωγές) σε συνδυασμό με φθηνά εφόδια και καλές τιμές προϊόντος, φέρανε την εκσυγχρόνιση, και την σταδιακή και πλήρη μηχανοποίηση της καλλιέργειας. Από την χειροσυλλογή, μεταβήκαμε απότομα (εν μέρει) σε μηχανοσυλλογή. 

Αρχές δεκαετίας του ’90, η βαμβακοκαλλιέργεια μεσουρανούσε, στις «μεγάλες καλλιέργειες». Τα στρέμματα καλλιέργειάς τους πλέον, κάποια εκατομμύρια. Η καλλιέργεια, είχε θέσει πλέον γερά τα θεμέλιά της, στην αγροτική ζωή του τόπου. Εργοστάσια, κλωστήρια, εκκοκκιστήρια, καταστήματα εμπορίας και πώλησης εφοδίων, και πολλά άλλα επαγγέλματα, «έφαγαν ψωμί» από το βαμβάκι. Μπορούμε να πούμε, ότι το βαμβάκι (ως καλλιέργεια) διένυε «τα καλύτερά του χρόνια». 

Σταδιακά, φτάσαμε στην δεκαετία του 2000. Αλλαγή από εθνικό νόμισμα (δραχμή) σε ευρώ. Το βαμβάκι όμως, άρχισε να χάνει. Έχασε σε στρεμματική έκταση. Ευτυχώς όχι πολύ. Μέχρι και περίπου πριν την κρίση, κατείχε σημαντικότατη θέση και μεγάλη (σχετικά) έκταση καλλιέργειας (ίσως και λίγο πάνω ή λίγο κάτω στα 4 εκατομμύρια στρέμματα).

Όμως, μαζί με την κρίση, άρχισε κι αυτό (όπως και αρκετά ακόμη προϊόντα) να χάνει την δυναμική του. Κάθοδος των τιμών, σταδιακή (από τις τάξεις των αγροτών, χαρακτηρίζεται ως και ακραία) αύξηση του κόστους καλλιέργειας (κυρίως σε εφόδια) και παράλληλα, μείωση της τιμής του. Ωστόσο, μαζί με την κρίση, ήρθαν και τα λουκέτα.

Κλείσανε κλωστήρια, με συνέπεια, να φεύγει όλο το προϊόν για εξαγωγή. Απ τη μία, είναι καλό, γιατί φέρει συνάλλαγμα στην χώρα. Από την άλλη όμως, δεν στηρίχτηκε (όπως έπρεπε) από το ελληνικό κράτος.

Πλέον, μετά από κάποια χρόνια κρίσης, ο «λευκός χρυσός», διέπει κι αυτός μιαν κρίση. Ίσως είμαστε στο πιο κομβικό σημείο της καλλιέργειας αυτής. Τοε ρώτημα είναι αν θα μπορέσουμε (κι αν είναι στο χέρι μας) να συνεχίσουμε να το καλλιεργούμε, και να του δώσουμε την ανάλογη προστιθέμενη αξία (μέσω της ποιότητας, που έχει αποδειχθεί αρκετές φορές ότι είναι πολύ καλή), ή ότι «το βαμβάκι δεν έχει μέλλον»;;;;;;;

Η απόφαση είναι δική μας, για το αν θα στηρίξουμε την συγκεκριμένη καλλιέργεια, όπως αυτή στήριξε χιλιάδες αγροτών.