Ομιλία της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Φυσικών Πόρωνκας Αλεξάνδρας Σδούκου στο SoutheastEuropeEnergyForum στη Θεσσαλονίκη.
Κυρίες και Κύριοι,
Έχουμε περάσει πια σε άλλη εποχή.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια η Κλιματική Αλλαγή ήταν αντικείμενο επιστημονικών αναλύσεων, συζητήσεων σε διάφορα fora από κοινωνικές ομάδες, ή και επιμέρους χώρες και μία ηθική υποχρέωσή μας απέναντι στον πλανήτη που θα παραδώσουμε στα παιδιά μας.
Πριν λίγες μέρες στη συνάντηση των 7 ισχυρότερων κρατών, των G7, στη Γαλλία, ο Πρόεδρος Μακρόν έθεσε, χωρίς μάλιστα καμία προηγούμενη προετοιμασία, το θέμα της καταστροφής του δάσους του Αμαζονίου, ως ένα κορυφαίο θέμα στο οποίο μάλιστα ακόμη και ο Πρόεδρος Trump υποχρεώθηκε α συμφωνήσει.
Άλλωστε και ο Πρωθυπουργός της χώρας κ. Μητσοτάκης στις πρόσφατες επαφές του με τους ευρωπαίους ηγέτες, Μέρκελ, Μακρόν και Ρούτε ανέδειξε την πράσινη ατζέντα σε βασική προτεραιότητα, τονίζοντας ότι η πράσινη ενέργεια μπορεί να αποτελέσει πεδίο για βιώσιμη ανάπτυξη.
Τώρα πια, είμαστε στην εποχή τη μετά τη θεωρία, τη μετά τους προβληματισμούς και τη μετά τις ηθικές υποχρεώσεις απέναντι στις επόμενες γενιές.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που με απίστευτη συχνότητα πλήττουν πια όλες τις χώρες του πλανήτη, όπως πρόσφατα το ζήσαμε κι εδώ δίπλα στη Χαλκιδική, υποχρεώνει κάθε κυβέρνηση να εφαρμόσει τολμηρές, καινοτόμες και αποτελεσματικές οριζόντιες πολιτικές σε κάθε τομέα δράσης της, ώστε να αποτραπεί η Κλιματική Αλλαγή.
Ένα θέμα που δεν αφορά πια το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ένα θέμα που αφορά οριζόντια όλα τα Υπουργεία, όλους τους Φορείς της Δημοκρατίας (Κυβέρνηση, Βουλή, Αυτοδιοίκηση), που αφορά την κάθε Επιχείρηση και τον κάθε πολίτη.
Όμως, η μετάβαση αυτή δεν θα γίνει με το βαμβάκι, γιατί απαιτεί λήψη μέτρων που ανατρέπουν όλη την παραγωγική διαδικασία που μέχρι σήμερα ξέρουμε.
Από την παραγωγή Ενέργειας με Ανανεώσιμες μορφές και αποκεντρωμένη δομή, σε συνδυασμό με σύγχρονες μεθόδους αποθήκευσης και διαδικασίες εξοικονόμησης, μέχρι τον τρόπο που ασκείται η γεωργία.
Σε κάθε περίπτωση, οι δράσεις για την Κλιματική Αλλαγή είναι στενά συνδεδεμένες με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Πράσινη Ενέργεια, Αποθήκευση, Εξοικονόμηση, Έξυπνα Δίκτυα – Έξυπνες Πόλεις - Έξυπνα κτίρια, Τεχνητή Νοημοσύνη, όλα μαζί και πολλά άλλα από τα επιτεύγματα της ανθρώπινης διανόησης των τελευταίων ετών, διαμορφώνουν ένα προκλητικό μέλλον στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε με θετικά μέτρα.
Βγαίνοντας από την μεγάλη εικόνα του κόσμου και μπαίνοντας στον μικρόκοσμο του ΥΠΕΝ, ας δούμε τις πολιτικές στις οποίες θα επικεντρωθούμε προκειμένου να αναπτύξουμε περαιτέρω την πράσινη ενεργειακή πραγματικότητα.
Από τον πίνακα βλέπουμε ότι η εγκατεστημένη ισχύς σήμερα (Συγκεκριμένα από το τελευταίο δελτίου του ΔΑΠΕΕΠ – Ιούνιος 2019) απέχει αρκετά από τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2020.
Είμαι σίγουρη ότι λίγοι εδώ μέσα πιστεύουμε και αισιοδοξούμε στην επίτευξη του 18% σε ΑΠΕ μέχρι το 2020.
Εγώ νομίζω ότι μπορούμε να προλάβουμε στο χρόνο που απομένει να αλλάξουμε την πραγματικότητα και να πετύχουμε αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στην εθνική ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας.
Μπροστά μας προς το 2030 βαδίζουμε προς ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους.
Πώς το «ευκταίο» θα γίνει «εφικτό»;
Ξεκινώντας από το ΕΣΕΚ που είναι ο οδικός χάρτης προς την μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή στρατηγική για μία οικονομία μηδενικού άνθρακα έως το 2050, όπως σας ανέφερε και ο κ. Υφυπουργός Γ. Θωμάς σήμερα, την ερχόμενη Τρίτη συνεδριάζει η αναβαθμισμένη Επιτροπή σε σχέση με την προηγούμενη, με σκοπό την αναθεώρηση των κύριων στόχων σε ΑΠΕ και ΕΞΕ για το 2030.
Μέχρι τέλος του έτους θέλουμε να ολοκληρωθεί το κείμενο, να υποβληθεί στην Ευρ. Επιτροπή και να καταστεί δεσμευτικό.
Τί προβλέπουμε σε αυτό:
Διαφοροποίηση του Ενεργειακού Μίγματος
Στροφή στην καθαρή ενέργεια.
Μείωση του ποσοστού συμμετοχής του λιγνίτη στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή
Για να τα πετύχουμε αυτά, θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένες δράσεις
Αναφέρω ενδεικτικά.
1/Αποτελεσματική διαδικασία αδειοδότησης
Εύκολες διαδικασίες μακριά από τις τυπολατρίες.
Δεν χρειάζεται, ξεκινώντας από την άδεια παραγωγής, να κατατίθενται δικαιολογητικά επι δικαιολογητικών, και διευκρινίσεις επί διευκρινίσεων, να χάνονται στα πρωτόκολλά της ΡΑΕ, να ξαναστέλνονται, να συσσωρεύονται οι αιτήσεις. Δυσκολεύεται η ζωή και των αξιολογητών και των αξιολογούμενων.
Χαιρόμαστε που η ΡΑΕ το έχει αντιληφθεί αυτό και που σύντομα θα παραδώσει την πρόταση της για απλοποίηση της διαδικασίας.
Αυτή η φάση θα έρθει και θα κουμπώσει με την απλοποίηση των περαιτέρω σταδίων (περιβαλλοντικών, χωροταξικών). Πολλές γνωμοδοτούσες αρχές, που γνωμοδοτούν 1 και 2 φορές στην πορεία. Πρέπει να τις εντοπίσουμε (τα Δασαρχεία πχ) και να περικόψουμε επαναλαμβανόμενες διαδικασίες.
Homework έχει να κάνει και ο ΑΔΜΗΕ. Η υπογραφή και τροποποίηση των συμβάσεων σύνδεσης πρέπει επειγόντως να αλλάξει.
Να αποφορτιστεί η υπηρεσία από τον όγκο, να κάνει outsourcing, να τυποποιήσει τη διαδικασία.
Σε κάθε περίπτωση, όλη η διαδικασία αδειοδότησης πρέπει να γίνει με το βλέμμα στραμμένο στις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία REDII. H οδηγία μιλάει για μέσο χρόνο αδειοδότησης τα 2 έτη, για δημιουργία ενός σημείου επαφής για τους επενδυτές.
2/Νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο ΑΠΕ.
Σε συνεννόηση με τον αρμόδιο Υφυπουργό κ. Οικονόμου θέλουμε να τρέξουν γρήγορα οι διαδικασίες για τον Σύμβουλο που θα εκπονήσει το νέο χωροταξικό, (περίπου 3 μήνες σχεδιασμός να ολοκληρωθεί η διαδικασία πρόσληψης του Σύμβουλου) με τον οποίο θα είμαστε και σε στενή συνεργασία μαζί του ώστε αυτό να γραφθεί με βάση τις πολιτικές κατευθύνσεις αλλά και σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς.
3/ Πρέπει να εξετάσουμε άμεσα τη δυνατότητα συνεισφοράς των Υβριδικών Σταθμών στη γενικότερη στρατηγική επίλυση του προβλήματος των ΜΔΝ.
Φαίνεται πως το κόστος των ΥΒΣ και των συστημάτων αποθήκευσης ολοένα και μειώνεται, επομένως μπορούν τέτοια έργα να βοηθήσουν στην ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων τόσο στα νησιά που θα παραμείνουν αυτόνομα και σε αυτά που θα διασυνδεθούν.
4/ Εννοείται πως οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών πρέπει να τρέξουν σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα, με πρώτη και καλύτερη την Κρήτη.
5/ Θα μελετήσουμε το θέμα έργα ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας, άνω των 250MW, τα οποία έχουν δυνατότητα εξαίρεσής τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες.
Το προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο της Ε.Ε (οι κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις) και η ΡΑΕ έχει γνωμοδοτήσει θετικά.
Υπάρχουν εγχώριοι και ξένοι επενδυτές που είναι έτοιμοι να τα υλοποιήσουν.
Μιλάμε για μεγάλα συγκροτήματα, που ακριβώς λόγω της κλίμακας που προσφέρουν, δίνουν το πλεονέκτημα ενίσχυσης της διείσδυσης των ΑΠΕ στη χώρα.
Με την προϋπόθεση βέβαια να έχουν το χαμηλότερο δυνατό κόστος.
6/ Πριν από όλα τα παραπάνω, γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα θέμα σχετικά με τις πληρωμές των ΑΠΕ που έχουν υπογράψει ΣΕΔΠ. (σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης διαφορικής προσαύξησης).
Το ΥΠΕΝ σκοπεύει να λύσει το πρόβλημα μερικής πληρωμής των σταθμών ΑΠΕ, που είχε αφήσει ανοιχτό η προηγούμενη πολιτική ηγεσία καθώς και το θέμα της οριστικής και αναδρομικής εκκαθάρισης του υπόλοιπου οφειλόμενου ποσού.
Δυο λόγια για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα
Μπορεί η χώρα να βρίσκεται σε καλά επίπεδα ενεργειακής εξοικονόμησης σε σχέση με τους στόχους της αλλά και με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες αλλά όπως φαίνεται και στα γραφήματα αυτό είναι προϊόν της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα και της μείωσης των ενεργειακών καταναλώσεων των πολιτών και όχι στο ότι η χώρα έχει μετατραπεί σε μια ενεργειακή αποδοτική χώρα.
Δεν θα σταθούμε μόνο στα ποσοστά και στους αριθμούς γιατί μπορεί να λένε πολλά αλλά ταυτόχρονα και τίποτα.
Θα προχωρήσουμε στην έκπτωση φόρου 40% στις δαπάνες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, το οποίο εξήγγειλε άλλωστε και ο ΠΘ στις προγραμματικές του δεσμεύσεις.
Σε λίγες ημέρες θα ανοίξει η πλατφόρμα για το νέο Εξοικονομώ κατ Οίκον διαδοχικά ανά ομάδα Περιφερειών.
Ο συνολικός Π/Υ του προγράμματος ανέρχεται σε 275 εκ και αναμένεται να ενταχθούν πάνω από 25.000 αιτήσεις.
Στις άμεσες προτεραιότητες του Υπουργείου περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στη χώρα.
Με γνώμονα το γεγονός ότι τα κόστη μπαταριών και συνεπώς των ηλεκτρικών αυτοκίνητων σταδιακά μειώνονται αλλά και το γεγονός ότι ήδη όλες οι άλλες χώρες είναι πιο μπροστά από εμάς στον τομέα αυτό, θέλουμε να βάλουμε το θέμα στην πρίζα.
Πώς;
Θα συγκροτήσουμε άμεσα μία Ομάδα Εργασίας με αντικείμενο την εκπόνηση αρχικά ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ηλεκτροκίνηση που θα περιλαμβάνει και ένα πακέτο φορολογικών και οικονομικών κινήτρων.
Κατά το πρότυπο πολλών άλλων χωρών που έχουν NationalElectricMobilityDevelopmentPlan και πακέτο κινήτρων.
Κι εμείς διαθέτουμε και μάλιστα όχι 1 αλλά 2!
Και στο Υπουργείο Ενέργειας και στο Υπουργείο Μεταφορών.
Το μεν Ενέργειας στο προηγούμενο ΕΣΕΚ αναφέρει ότι το 2030 το 10% των αυτοκινήτων που θα κυκλοφορούν θα είναι ηλεκτρικά.
Από έναν δικό μου υπολογισμό προκύπτει ότι αν σήμερα κυκλοφορούν 5.6 εκατ. αυτοκίνητα, το 10% σημαίνει 560.000 αυτοκίνητα.
Για να πιάσουμε το στόχο του 10% που έθεσε η προηγούμενη κυβέρνηση σημαίνει για τα επόμενα 12 έτη μέχρι το 2030, πρέπει να πωλούνται 46.000 ΗΟ το χρόνο έναντι των 315 ηλεκτρικών (88 BEV + 227 PHEV) που πωλήθηκαν για παράδειγμα το 2018.
Από την άλλη μεριά, το Υπουργείο Μεταφορών έχει και αυτό το Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής για την ανάπτυξη της αγοράς υποδομών των εναλλακτικών καυσίμων.
Εκεί ο στόχος για το 2030 είναι να έχουμε 15.000 ΗΟ, δηλ 1250 το χρόνο.
Τελικά ποιος εθνικός στόχος ισχύει?
Το Υπουργείο σκοπεύει να εκδώσει άμεσα την ΚΥΑ, η οποία θα ρυθμίζει την αγορά ηλεκτροκίνησης θέτοντας όρους για τη λειτουργία των φορέων εκμετάλλευσης των υποδομών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων. (ΦΕΥΦΗΟ).
Είναι η ΚΥΑ για την οποία εξαντλήθηκε όλη η προηγούμενη 4ετία για να ετοιμασθεί, που δημιουργεί το πλαίσιο για επενδύσεις στον τομέα υποδομών φόρτισης.
Όλα τα παραπάνω είναι ένα NEWGREENCHALLENGE για μας.
Η ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, με μέγιστη αξιοποίηση όλων των μετα-λιγνιτικών προγραμμάτων και δυνατοτήτων (ευρωπαϊκά προγράμματα – JustTransitionFund) για να φτάσουμε ομαλά σε αυτή τη μετάβαση.
Ένα μέλλον με κλιματική δικαιοσύνη, περιβαλλοντική ποιότητα, καλύτερη ποιότητας ζωής.
Κυρίες και Κύριοι,
Βρισκόμαστε πια στην εποχή της ανάγκης να υπερβούμε παραδοσιακές πολιτικές, διαφορές και διαφωνίες.
Η λογική, η επιστήμη και η Νέα Τεχνολογία πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία της κοινωνίας μας.
Εμείς είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε.
Είμαστε βέβαιοι ότι πολύ σύντομα τα αποτελέσματα θα είναι ορατά σε κάθε Έλληνα πολίτη.