ΣτΕ: Αντισυνταγματική η εξαγορά παρανόμως εκχερσωμένων εκτάσεων

Απόφαση του ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματική την εξαγορά παρανόμως εκχερσωμένων εκτάσεων προ ή μετά του 1975

Στον αέρα αναμένεται να βρεθούν χιλιάδες αγρότες, καθώς σύμφωνα με σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) μπαίνει τέλος στις εξαγορές εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων, κάτι το οποίο θα θέσει εν αμφιβόλω και τις αγροτικές επιδοτήσεις που λαμβάνουν γι΄αυτές καθώς αφορά περίπου 2 εκατομμύρια στρέμματα σε όλη την επικράτεια.

Η εν λόγω απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, την οποία ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δ.Υ. (ΠΕΔΔΥ), Νικόλαος Μπόκαρης ουσιαστικά κρίνει αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις για τα εκχερσωμένα δάση και τις δασικές εκτάσεις για γεωργική χρήση τόσο πριν όσο και μετά το έτος 1975.

Την προσφυγή στο ΣτΕ είχαν καταθέσει η ΠΕΔΔΥ και το ΓΕΩΤΕΕ (Γεωτεχνικό Επιμελητήριο). Η αρχική συζήτηση είχε γίνει από το Ε’ τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του 2014 και του 2017 με τις οποίες δόθηκε η δυνατότητα έναντι τιμήματος να γίνεται εξαγορά δασικών εκτάσεων ή χρήσης και να καλλιεργούνται.

Το θέμα παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, η οποία έκρινε ως αντισυνταγματικές τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις.

Σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις, οι παράνομα εκχερσωμένες εκτάσεις που επιδοτούνται ξεπερνούν τα 2 εκατομμύρια στρέμματα με την πλειονότητά τους να βρίσκεται στους νομούς Λαρίσης (554.952 στρέμματα), Νομό Ηλείας (302.556 στρέμματα), Αχαΐας (198.227 στρέμματα), Λακωνίας (169.585 στρέμματα) και Μαγνησίας (149.695 στρέμματα), ενώ αντίστοιχες μεγάλες εκτάσεις απαντώνται και στη Βόρεια Ελλάδα.

Τα νέα δεδομένα μπορούν να στερήσουν τις αγροτικές επιδοτήσεις χιλιάδων αγροτών, αν και όπως λένε άνθρωποι κοντά στην υπόθεση, κάτι τέτοιο δεν είναι βέβαιο αφού την Ευρωπαική Ενωση δεν την αφορά η ιδιοκτησία αλλά η χρήση και αυτή παραμένει αγροτική.

Παρά το γεγονός ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν έχει καθαρογραφεί ακόμα και δεν υπάρχει ούτε περίληψή της, πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος επισημαίνουν ότι δεν αφορά τις περιπτώσεις νόμιμων εκχερσώσεων με πράξεις της Διοίκησης, όπως παραχωρητήρια, εποικιστικά, κλπ, τις οποίες προώθησε προς μόνιμη λύση ο πρόσφατα ψηφισθείς περιβαλλοντικός νόμος.

Ετσι, για τις περιοχές για τις οποίες άλλαξε νομίμως με ισχύουσες πράξεις της Διοίκησης  πριν το 1975 ο χαρακτήρας τους από δασικός σε άλλης μορφής προβλέπεται εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών. Πρόκειται κυρίως για Πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής νομοθεσίας, όπως:

Αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων για το σύνολο των εκτάσεων που αφορούν κληροτεμάχια, εξαιρεθείσες υπέρ ιδιοκτητών εκτάσεις. ιδιοκτησίες, διαθέσιμες και κοινόχρηστες εκτάσεις.

Διανομές και αναδασμοί για το σύνολο των εκτάσεων που αναφέρονται στα σχετικά κτηματολογικά διαγράμματα.

Άδειες Υπουργού ή Νομάρχη για κάθε περίπτωση μεταβίβασης αγροτικών ακινήτων, όταν δεν έχει αλλάξει η χρήση.

Η προσφυγή της ΠΕΔΔΥ και του ΓΕΩΤΕΕ αφορούσε υπουργικές αποφάσεις για τη διαδικασία εξαγοράς που προβλεπόταν στις διατάξεις των νόμων 4280/2014 και του 4467/2017, με τις οποίες δόθηκε δυνατότητα πλήρους εξαγοράς εκτάσεων που εκχερσώθηκαν πριν το 1975 και αγοράς του δικαιώματος αγροτικής χρήσης για όσες εκχερσώθηκαν από το 1975 έως το 2007.

Χιλιάδες περιπτώσεις εξαγοράς βασισμένες στις δύο ρυθμίσεις έχουν προχωρήσει ήδη, ενώ ο ακριβής αριθμός τους είναι δύσκολο να υπολογιστεί καθώς στη διαδικασία εξαγοράς μπήκαν και όσοι δεν ήταν ουσιαστικά καταπατητές, αλλά είδαν τη γη που καλλιεργούσαν να εμφανίζεται ως δασική στους δασικούς χάρτες.

Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ, επί της ουσίας αντισυνταγματικές κρίνονται οι παράνομες εκχερσώσεις, στις οποίες όμως με σχετική νομοθετική ρύθμιση του 2017 δινόταν η δυνατότητα εξαγοράς της χρήσης τους εφόσον αυτή εξακολουθούσε να είναι αγροτική.

Υπενθυμίζεται ότι με τη νομοθετική ρύθμιση του 2017, προβλεπόταν ότι οι δασικές εκτάσεις που εκχερσώθηκαν για γεωργική χρήση πριν από το 1975 και διατηρούν τη χρήση αυτή μέχρι σήμερα μπορούσαν να εξαγοραστούν με ευνοικότερους όρους κα συγκεκριμένα έναντι τιμήματος που ορίζόταν στο 1/4 της αντικειμενικής αξίας ή της αγοραίας αξίας όπου δεν έχει καθοριστεί αντικειμενική από 1/3 που ίσχυε έως τότε. Προβλέπονταν επίσης μηνιαίες δόσεις, ενώ όσοι δεν επιθυμούν να ακολουθήσουν τη διαδικασία εξαγοράς μπορούσαν να ζητήσουν την έκδοση της προβλεπόμενης απόφασης έγκρισης επέμβασης καταβάλλοντας μόνο αντάλλαγμα χρήσης.

Σε ότι αφορά στις εκχερσωμένες εκτάσεις για γεωργική εκμετάλλευση της περιόδου από το 1975 έως και τις 7 Μαρτίου 2007 χωρίς τη σχετική άδεια της δασικής υπηρεσίας (παράνομα), οι κάτοχοι-καλλιεργητές υποχρεούνταν στην καταβολή εκτός του προβλεπόμενου χρηματικού ανταλλάγματος και αντισταθμιστικής δαπάνης προκειμένου να υλοποιηθεί δάσωση ή αναδάσωση. Μετά την εξόφλησή του προβλεπόταν η έκδοση διαπιστωτικής πράξης αλλαγής χρήσης γης. Για τις εκχερσωμένες εκτάσεις αυτής της περιόδου, για τις οποίες αποδεικνυόταν ότι είναι ενταγμένες στον ΟΣΔΕ, δεν υφίστατο πλέον η υποχρέωση υποβολής οικονομοτεχνικής μελέτης αλλά αρκούσε σχετική γνωμοδότηση από τη δασική υπηρεσία. Η διαδικασία εξαγοράς μάλιστα εξακολουθεί να «τρέχει» καθώς ως καταληκτική της ημερομηνία έχει οριστεί η 8η Αυγούστου 2020.

«Η δικαίωση της ΠΕΔΔΥ και του ΓΕΩΤΕΕ θα έπρεπε να σηματοδοτήσει την αλλαγή στάσης των πολιτικών ηγεσιών των εκάστοτε κυβερνήσεων απέναντι στα δασικά οικοσυστήματα και, κυρίως, την ασφαλέστερη νομοθέτηση για αυτά (βλέπετε Δασικοί Χάρτες) με κριτήριο τη συνταγματική κανονικότητα» επεσήμανε σε σχετική ανάρτησή του ο κ. Μπόκαρης.