Κρίνοντας από το προσχέδιο του Κώδικα Φόρου Εισοδήματος που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, η από μακρού εκκολαπτόμενη μεταρρύθμιση στο φορολογικό σύστημα δεν ξεκινά με θετικούς οιωνούς.
Σε πρώτη ανάγνωση, το μόνο θετικό στοιχείο εστιάζεται στο γεγονός ότι επιδιώκεται μία μορφή κωδικοποίησης της φορολογίας εισοδήματος σε ένα περιεκτικό κείμενο, χωρίς τις γνωστές παραπομπές σε προηγούμενους νόμους, τροποποιήσεις, υπουργικές αποφάσεις και ερμηνευτικές εγκυκλίους. Προωθείται, έτσι, τουλάχιστον θεωρητικά η απλοποίηση του συστήματος.
Σε αντίθεση, τα αρνητικά σημεία είναι πολλά. Συγκεκριμένα:
- Από το προσχέδιο απουσιάζει παντελώς η αναπτυξιακή διάσταση. Στην τελευταία τριετία, ο επιχειρηματικός κόσμος έχει υποβάλει σωρεία τεκμηριωμένων προτάσεων που επιδιώκουν να στηρίξουν την ανάπτυξη, δίνοντας στις επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα να διασώσουν παραγωγικό δυναμικό και θέσεις εργασίας –χωρίς δημοσιονομικό κόστος. Το υπουργείο επέλεξε να αγνοήσει παντελώς τις προτάσεις αυτές, μολονότι ο επιχειρηματικός κόσμος προφανώς γνωρίζει πολύ καλύτερα από την πολιτική και τεχνοκρατική ηγεσία του υπουργείου τις ανάγκες της αγοράς και τις προϋποθέσεις για να περάσει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης.
- Η πολυπόθητη διαφάνεια του συστήματος μόνο εν μέρει προωθείται. Ειδικότερα, δεν προκύπτουν βελτιώσεις ή διασφαλίσεις στις τεχνικές φορολογικού ελέγχου των επιχειρήσεων –απλά τεκμαίρεται ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι a priori αντικειμενικοί και ότι οι φορολογούμενοι οφείλουν να τους εμπιστεύονται χωρίς επιφυλάξεις.
- Επιπλέον, διατηρείται η πολυπλοκότητα που ενέχει η ύπαρξη πολλαπλών φορολογικών συντελεστών για διάφορα αντικείμενα, δεν διευκολύνεται η αντικειμενικοποίηση των αναγνωριζόμενων δαπανών, δεν υπάρχουν ξεκάθαρες μεταβατικές διατάξεις.
Ενδεικτικό της προχειρότητας με την οποία συντάχθηκε το προσχέδιο είναι το άρθρο 23, όπου αναφέρεται: «Οι ακόλουθες δαπάνες δεν εκπίπτουν: α) τόκοι από δάνεια που λαμβάνονται από την επιχείρηση κατά το μέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν εάν το επιτόκιο ήταν ίσο με το επιτόκιο που ισχύει για τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου τρίμηνης διάρκειας κατά τον χρόνο σύναψης του δανείου». Η διάταξη αυτή είναι τόσο αδιανόητη και πρωτόγνωρη, που στην καλύτερη περίπτωση μόνο ως χονδροειδές λάθος μπορεί να θεωρηθεί.
Το προσχέδιο δίνει την εντύπωση ότι σχεδιάστηκε παραβλέποντας ότι η οικονομία και οι επιχειρήσεις βιώνουν μία βαθιά κρίση που οδηγεί σε δεκάδες χιλιάδες λουκέτα και σε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους –με αποτέλεσμα την απαξίωση του παραγωγικού ιστού της χώρας.
Ο ΣΕΒ θα επανέλθει με λεπτομερείς παρατηρήσεις που θα αφορούν στην αποκατάσταση της επαφής των προτεινόμενων διατάξεων με την πραγματικότητα της αγοράς. Θα πρέπει όμως να παρατηρηθεί ότι το χρονικό περιθώριο των 4 εργάσιμων ημερών που δόθηκε για δημόσια διαβούλευση, μόνο ως εμπαιγμός μπορεί να χαρακτηρισθεί ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα τόσο κρίσιμο νομοσχέδιο.
