Τι θα γίνει από την Πρωτοχρονιά του 2014 με το αρδευτικό νερό; Θα παίρνουν επιδότηση οι αγρότες ή όχι, αν δεν διαθέτουν βεβαίωση άδειας και χρήσης νερού;
Τα ερωτήματα αυτά απευθύνει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ιεράπετρας προς τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης επισημαίνοντας ότι βάσει Κοινοτικής Οδηγίας, δεν θα μπορεί στο εξής κανείς αγρότης να διεκδικήσει επιδότηση, αν δεν διαθέτει προηγουμένως βεβαίωση άδειας και χρήσης νερού, δηλαδή αν δεν έχει δηλώσει πρώτα τη γεώτρησή του ή το πηγάδι του, λόγω της εφαρμογής της οδηγίας 2000/60ΕΚ.
Όπως επισημαίνει η ΕΑΣ Ιεράπετρας δια του υπεύθυνου του διοικητικού συμβουλίου Νίκου Δασκαλάκη, οι αποφάσεις αυτές πρόκειται πλέον να εφαρμοστούν και στη χώρα μας από την 1.1.2014 ή από την 1.1.2015, εάν οι ελληνικές αρχές εκπονήσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα εκληφθεί θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Υποστηρίζει ότι σήμερα υπάρχει ένας νέος, κρίσιμος παράγοντας που θα ωθήσει την υιοθέτηση των αλλαγών στην κατεύθυνση εφαρμογής της οδηγίας 2000/60ΕΚ: οι αστερίσκοι που συνοδεύουν τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Η νέα προγραμματική περίοδος, τονίζεται στο κείμενο, προβλέπει αστερίσκους, που μπορεί να μπλοκάρουν, ν’ αναστείλουν τις πληρωμές από την αρχή της προγραμματικής περιόδου ή ν’ αναστείλουν τις ενδιάμεσες χρηματοδοτήσεις από το 2016 και μετά, όταν θα γίνει η πρώτη έκθεση βάσει σχεδίου δράσης, το οποίο η χώρα θα εκπονήσει προκειμένου να πληρωθούν οι αιρεσιμότητες μέχρι το 2016.
Οι αστερίσκοι στα νερά είναι η κοστολόγηση του νερού στους τρεις τομείς: αστική, βιομηχανική και γεωργική, με βάση την αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει, ο χρήστης πληρώνει και την εκπόνηση σχεδίων λεκανών απορροής.
Με αυτό το δεδομένο, τονίζει η ΕΑΣ Ιεράπετρας, το αστικό και το βιομηχανικό νερό τιμολογούνται, απομένει το αγροτικό και διερωτάται τι ισχύει στη γεωργία;
Σήμερα, επισημαίνει, περίπου το 40% των γεωργικών εκτάσεων υδρεύεται μέσω Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), από τους οποίους εφαρμόζεται μια τιμολογιακή πολιτική. Το πρόβλημα, λοιπόν, εστιάζεται στο υπόλοιπο 60%, που αρδεύεται κατά βάση από ατομικές γεωτρήσεις ή πηγάδια.
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τονίζει η ΕΑΣ Ιεράπετρας, η Ειδική Γραμματεία Υδάτων πρόκειται μέσα στο επόμενο διάστημα να προκηρύξει διαγωνισμό (με προϋπολογισμό περί τις 700.000 ευρώ) για την ανάθεση της δημιουργίας ενός σχεδίου δράσης (action plan) για το νερό.
Τα βασικά ζητήματα, λένε, που θα αντιμετωπίζονται είναι δύο: η κοστολόγηση του νερού (δηλαδή ο υπολογισμός του κόστους της χρήσης του φυσικού πόρου) και η τιμολόγησή του ανά χρήση (στην οποία συνεκτιμώνται πολιτικά, κοινωνικά και άλλα κριτήρια). Σύμφωνα, πάντως, με τις βασικές αρχές της Οδηγίας 2000/60ΕΚ, τονίζει, η τιμολόγηση του νερού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης απορροής, αλλά και κάθε καλλιέργειας. Ενιαία τιμολόγηση του νερού υπάρχει σε ελάχιστες χώρες, μεταξύ των οποίων η Κύπρος (αναγκάστηκε να το πράξει λόγω οξείας λειψυδρίας).
«Με δεδομένο ότι ο διαγωνισμός δεν έχει ακόμα προκηρυχθεί, το σχέδιο δράσης αναμένεται να είναι έτοιμο μέχρι τα τέλη του 2014 ώστε να εφαρμοστεί από τις αρχές του 2015.»Παρότι η αιρεσιμότητα ισχύει από τις αρχές του 2014 (δηλαδή κανονικά οι Έλληνες αγρότες δεν θα πρέπει να λάβουν επιδοτήσεις αν δεν ισχύει τον Ιανουάριο στη χώρα μια ενιαία πολιτική για την τιμολόγηση του αρδευτικού νερού), οι ελληνικές αρχές ελπίζουν ότι η εκπόνηση του σχεδίου δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα θα εκληφθεί θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα δοθεί παράταση ενός έτους. Η σύνταξη και υλοποίηση του εθνικού μητρώου γεωτρήσεων έχει ανατεθεί στο ΙΓΜΕ».
Η ΕΑΣ Ιεράπετρας διερωτάται πως θα ελέγξει η πολιτεία γεωτρήσεις και πηγάδια και τονίζει ότι πληροφορίες αναφέρουν ότι «η ιδέα που προωθείται είναι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα απαιτεί βεβαίωση άδειας και χρήσης νερού από τον υποψήφιο προς επιδότηση αγρότη, πιέζοντάς τον έτσι να «δηλώσει» την γεώτρηση ή το πηγάδι στις Αρχές, ώστε να ενταχθεί στο εθνικό μητρώο υδρογεωτρήσεων. Δεν είναι όμως απίθανο η δήλωση γεώτρησης ή πηγαδιού να γίνει υποχρεωτική για την συμπλήρωση ή οριστικοποίηση της Δήλωσης ΟΣΔΕ».
Κατά την ΕΑΣ Ιεράπετρας πρέπει άμεσα ν΄ ανοίξει η συζήτηση για να διερευνηθούν τα θέματα που προκύπτουν.
1. η ποιότητα και η ποσότητα των υδατικών πόρων (ποτάμια – λίμνες, υπόγεια, παράκτια ύδατα, φράγματα), σήμερα και στο μέλλον, και οι πιέσεις που ασκούνται σε αυτούς,
2. η διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων, η ξηρασία και η λειψυδρία στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής,
3. ο προγραμματισμός καταναλώσεων και χρήσεων νερού και τα προγράμματα μέτρων για την προστασία των υδατικών πόρων,
4. η οικονομική ανάλυση της χρήσης ύδατος.
Η ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων (φορέων, πολιτών και ερευνητικών ιδρυμάτων), κρίνεται απαραίτητη σε όλες τις φάσεις υλοποίησης της κατάρτισης του Σχεδίου Διαχείρισης και αποφασιστικής σημασίας για να 3
εξασφαλιστεί ότι όλη η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί αποτελεσματικά και με διαφάνεια.