Kίνητρα για να συνασπισθούν οι γεωργοί μας σε Οργανώσεις;

Του Στέλιου Δρυ*

Οι οργανώσεις των Παραγωγών είναι κεκτημένο του ευρωπαϊκού δικαίου και η ανάπτυξή του προτεραιότητα στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Η μετεξέλιξη του συνεργατισμού με οριζόντιες Οργανώσεις Παραγωγών ομοειδών προϊόντων επιχειρηματικής μορφής, είναι εθνικό και κοινοτικό ζητούμενο στην εφαρμογή των στόχων της νέας ΚΑΠ «από το χωράφι στον καταναλωτή», βραχύνοντας την αλυσίδα εφοδιασμού προς όφελος των παραγωγών, του καταναλωτή και του περιβάλλοντος.

Η ανάπτυξη των Οργανώσεων των Παραγωγών με μεγέθυνση αυτής της συλλογικής μορφής επιχειρηματικότητας απαντά στα ερωτήματα:

• Πως μειώνουμε το μοναδιαίο παραγωγικό κόστος;
• Πως οι συλλογικές επενδύσεις «ελαφραίνουν» το «κατά μόνας» κόστος;
• Πως γίνεται κανείς επιλέξιμος και με υψηλή μοριοδότηση στα σχέδια βελτίωσης αλλά και στα άλλα μέτρα της περιόδου 2023-2027;
• Πως μπορώ να ωφεληθώ από τη μείωση του φόρου που πληρώνω κατά 50%;
• Μπορώ να πάρω επιστροφή του ειδικού φόρου πετρελαίου;
• Πως θα κάνω επενδύσεις για τη δουλειά μου με τις εγγυήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας(Τ.Α.Α.);
• Πως θα συμμετάσχω στα νέα τομεακά προγράμματα;
• Τι σημαίνει η κατεύθυνση της νέας Κ.Α.Π. στα βιολογικά προϊόντα;
• Πως θα προστατεύω το περιβάλλον;
• Πως θα εκμεταλλευτώ τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης στο σωστό μείγμα μάρκετινγκ για τα προϊόντα μου;

Ο προγραμματισμός της παραγωγής, η διάθεση των προϊόντων στην αγορά, η από κοινού αγορά εισροών, η αποθήκευση, ο ποιοτικός έλεγχος, η βελτιστοποίηση των τιμών περιλαμβάνονται στους επιχειρηματικούς στόχους αυτών των συλλογικών σχημάτων. Μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν δράσεις για την ποιότητα των προϊόντων, τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων, την καλή μεταχείριση των ζώων, την καινοτομία και έρευνα, την προστασία του περιβάλλοντος  και πολλά άλλα.

Όλα αυτά αναγνωρίζονται θεσμικά από τον κανονισμό (ΕΚ) 1308/2013 με την δημιουργία υπεραξίας-μέσω της οριζόντιας συνεργασίας σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής.

Οι αρχηγοί των εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα είναι κατά το 1/5 γυναίκες ενώ συνολικά μόνο το  11% είναι κάτω των 40 ετών. Όσον αφορά στο είδος της επιχείρησης  έχει οικογενειακή μορφή και βασίζεται στην εργασία πολιτών τρίτων χωρών της ΝΑ Ασίας. Αυτό οφείλεταιστην υποβάθμισητης αξίας του αγροτικού επαγγέλματος, στο εισοδηματικό χάσμα μεταξύ αστών/ γεωργών αλλά και των κοινωνικών και περιφερειακών αντιθέσεων στην ποιότητα ζωής.

Το ποσοστό της πρωτογενούς παραγωγής που παράγεται από οργανώσεις είναι στο 15% του συνόλου, γεγονός που καταδεικνύει ότι μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η μεγέθυνση των υπαρχουσών οργανώσεων και λιγότερο η δημιουργία νέων.

Οι Οργανώσεις Παραγωγών εγγράφονται στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΜΑΣ), ενώ με ευθύνη των ΔΑΟΚ καταγράφονται σε ειδική ηλεκτρονική βάση που τηρείται στη διεύθυνση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του ΥπΑΑΤ.

Στην ηλεκτρονική βάση υπάρχουν καταγεγραμμένες περίπου 500 Ο.Π./ Ε.Ο.Π., οπωροκηπευτικών, ελαιολάδου, γάλακτος και γαλακτοκομικών, βάμβακος, ζάχαρης, καπνού, πρόβειου και αίγειου γάλακτος, σιτηρών, οσπρίων και χορτονομών. Οι Ο.Π. οπωροκηπευτικών ξεπερνούν τις 150 και του ελαιολάδου τις 115. Όμως τα μέλη γεωργοί που συμμετέχουν στις 500 Ο.Π. μόλις που ξεπερνούν τις 30.000 ή 60 γεωργοί φυσικά πρόσωπα κατά μέσο όρο με τις πολυπληθέστερες να είναι στα φρούτα και στο ελαιόλαδο.

Για την αναγνώριση των Ο.Π. απαιτείται καταστατικό λειτουργίας υπογεγραμμένο από όλα τα μέλη που να ρυθμίζει τις υποχρεώσεις τους, τους διοικητικούς, λογιστικούς και οικονομικούς κανόνες, καθώς και τις πιθανές κυρώσεις, λόγω των συνεχών ελέγχων που υφίστανται από τις αρμόδιες κατά τόπους ΔΑΟΚ. Ο αρχικός σχεδιασμός και η εκπόνηση ενός επιχειρησιακού σχεδίου βιωσιμότητας, η οργάνωσή τους, καθώς και η λειτουργία τους, απαιτούν εξειδικευμένους συμβούλους συνεργάτες που αφενός γνωρίζουν τον θεσμό, αφετέρου μπορούν να εμπνεύσουν την συνεργασία και εμπιστοσύνη των γεωργών στον θεσμό, με προϋποθέσεις απαραίτητες για την εδραίωση και μακροημέρευσή τους.

Η αναγκαιότητα προαγωγής του θεσμού με επιχειρηματικά κριτήρια επιτάσσει τη μεγέθυνση του τζίρου των οργανώσεων, τουλάχιστον κατά τρεις έως πέντε φορές, προκειμένου να καταστούν βιώσιμες και κερδοφόρες. Τα κατάλληλα εθνικά καταστατικά που προτείνεται να λειτουργήσουν οι Ο.Π. είναι αυτά της συνεταιριστικής οργάνωσης του Ν. 4673/2020, που καθιερώνει και την είσοδο επενδυτών έως ποσοστού 35% στον συνεταιρισμό -Ο.Π. και της Ανώνυμης Εταιρείας, της απαραίτητης σταθερότητας της διοίκησης και της ύπαρξης διευθύνοντος συμβούλου που σταθεροποιεί την επιλεγμένη διοίκηση.

* Ο Στέλιος Δρυς είναι Διευθύνων

σύμβουλος της εταιρίας foodstandard α.ε. www.foodstandard.gr