Οι κτηνοτρόφοι στα Θεσμοφόρια στην Αττική

Μετά από εννιά (9) χρόνια κατάφερε η Δημόσια Διοίκηση να οργανώσει μια γιορτή Θεσμοφορίων στην Αττική. Με πρόταση της Δρ Αικ Πολυμέρου-Καμηλάκη (π Δ/ντριας Λαογραφίας Ακαδημίας), που ασπάσθηκε η κα Α. Γκερέκου (πρόεδρος ΕΟΤ), διοργανώθηκε από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό «Νέα Μητροπολιτική Αττική», το Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 – Νέα Θεσμοφόρια, μια γιορτή ανάδειξης της Αττικής Γης, πεδίο συνάντησης του πολιτισμού με τον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα.

Η Ελληνική Βουλή με πρόταση του τότε ΥπΑΑΤ καθ Α. Τσαυτάρη ψήφισε τον Νόμο 4235/11-2-2014, όπου στο Άρθρο 57-Θεσμοφόρια, αναγράφεται: «Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, θεσμοθετούνται εκδηλώσεις αποκαλούμενες Θεσμοφόρια, με σκοπό τη σύνδεση του πρωτογενή τομέα με το δευτερογενή και τριτογενή τομέα παραγωγής και την ανάδειξη των τοπικών ποιοτικών αγροτικών προϊόντων. Τα Θεσμοφόρια διοργανώνονται σε όλη τη Χώρα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ή/και τις Περιφέρειες ή/και τους Δήμους, σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία, τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους, επιμελητήρια και λοιπούς τοπικούς φορείς. Εορτές για την ανάδειξη προϊόντων του αγροτικού τομέα, που ήδη διοργανώνονται ανά τη Χώρα, μπορεί να οργανώνονται και λειτουργούν μέσα στα πλαίσια του θεσμού των Θεσμοφορίων. Για τη διάκριση του θεσμού των Θεσμοφορίων από άλλες εκδηλώσεις, κατοχυρώνεται σήμα, σύμφωνα τις κείμενες διατάξεις του ν. 4072/2012 (Α΄86), δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του οποίου έχει το ΥπΑΑΤ».

Το Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 – Νέα Θεσμοφόρια περιλάμβανε πολλές και διαφορετικές ομάδες εκδηλώσεων, όπως:

28 Εκπαιδευτικά Βιωματικά εργαστήρια στο Πάρκο Τρίτση (16-24/9/2023)

Μια Ωδή στην Γη, ένα μουσικό χορόδραμα, στο Αττικό Άλσος (17/9/2023)

Ημερίδα «Η Αττική Γη και τα προϊόντα της» στην Παλαιά Βουλή, (19/9/2023)

Μουσικοχορευτική-γαστρονομική «Παράδοση & Αττική Γη», Κερατσίνι (20/9/2023)

Ελληνικό πρωϊνό Αττικής Γης με το ΞΕΕ στον Άλιμο (21/9/2023)

Θεατρική-μουσική εκδήλωση Physis Gaia Project, στο Πεδίον Άρεως (23/9/2023)

Γευστικές εμπειρίες «Attica Molecular Mixology» με πρωτότυπα κοκτέϊλ (24/9/2023)

Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής-Άγιος Γεώργιος μετείχε ενεργά στο Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 – Νέα Θεσμοφόρια με:

1. 19/9/2023. Εισήγηση της κας Μάγδας Κοντογιάννη, κτηνοτρόφου, Μενίδι, γραμματέως του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής στην ημερίδα «Η Αττική Γη και τα προϊόντα της» στην Παλαιά Βουλή, με τίτλο «Ισορροπία-αειφορία περιβάλλοντος στην Αττική».
2. 23/9/2023. Εργαστήριο για ενηλίκους στο Κέντρο Γης-Πάρκο Τρίτση με θέμα «Τα αγροτικά επαγγέλματα και ειδικότερα η κτηνοτροφία» με συντονίστρια την κα Μάγδα Κοντογιάννη, κτηνοτρόφο.
3. 24/9/2023. Εργαστήριο για παιδιά στο Κέντρο Γης-Πάρκο Τρίτση με αντικείμενο την παρασκευή κρέμας με γάλα παραγωγής μας, με μαγείρισσα την κα Κατερίνα Κοντογιάννη, από το Μενίδι.

Τα Θεσμοφόρια ήταν στην Αρχαία Ελλάδα μια γιορτή που υμνούσαν τη γονιμότητα της γης και τιμούσαν τη Θεσμοφόρο Δήμητρα. Η θεά Δήμητρα μύησε τους Αθηναίους στην καλλιέργεια της γης, θέτοντας έτσι τις βάσεις για μια οργανωμένη κοινωνία με θεσμούς, γι’ αυτό και αποκαλείται Θεσμοφόρος Δήμητρα. Προς τιμήν της οι Αθηναίοι καθιέρωσαν τα ετήσια Θεσμοφόρια, όπου μεταξύ άλλων ελεγχόταν η ποιότητα των τροφίμων.

Η όποιας μορφής προετοιμασία για το μέλλον όλων μας απαιτεί την αναγνώριση του σημαντικού ρόλου των παραγωγών πραγματικού πλούτου (των αγροτών) και την ικανότητά τους να προσφέρουν μέσω της «οικοτεχνίας» και συνεργατικών σχημάτων, απευθείας στους καταναλωτές, πραγματική φυσική (μη πολυεπεξεργασμένη) τροφή. Μερικά από όσα ακούσαμε από την κα Μάγδα Κοντογιάννη στις τρείς δραστηριότητες που μετείχε ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής είναι:

Ο αγρότης, δηλαδή ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, ο ψαράς και ο δασοκόμος είναι εξ ορισμού επιχειρηματίας, καθόσον η δράση του καλύπτεται από μεγάλες αβεβαιότητες. Στην Αττική έχουμε 3000 ενεργούς κτηνοτρόφους σε 1800 κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, με 200.000 περίπου αίγες και πρόβατα και 4.000 αρμεγόμενες αγελάδες. Επί πλέον εκτρέφονται πολλά πουλερικά και μερικά κοπάδια με γουρούνια.

Οι αγρότες είναι οι εξ επαγγέλματος ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, και όταν λέμε περιβάλλον εννοούμε τόσο το φυσικό, όσο και το κοινωνικό, το πολιτιστικό, το οικονομικό, το τεχνολογικό κλπ. Η θεώρησή μας πρέπει να είναι ολιστική, όπως όλος ο κόσμος μας.

Για την φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος δεν αρκεί να υπάρχουν μόνο κατσίκες, πρόβατα, αγελάδες ή άλλα παραγωγικά ζώα, που να βόσκουν με κανόνες, αλλά χρειάζονται οπωσδήποτε και βοσκοί, και αγροτικές κοινωνίες.

Τα τελευταία χρόνια είχαμε δύο καταστροφικές πυρκαγιές στην Πάρνηθα. Όταν το βουνό το διαχειρίζονταν τα Αρβανίτικα και τα Σαρακατσάνικα τσελιγκάτα, τα βουνά της Αττικής ήταν αειφόρα και δεν καίγονταν. Επίσης η καλή διαβίωση των ζώων ήταν εξασφαλισμένη στην εκτατική κτηνοτροφία, το επίπεδο ανοσίας ζώων και ανθρώπων ήταν επαρκές, το φυσικό περιβάλλον το πρόσεχαν χιλιάδες άμισθοι «πυροφύλακες»-βοσκοί, η φροντίδα του περιβάλλοντος ήταν ενσωματωμένη στην τοπική πολιτιστική μας παράδοση και τα ζωικά προϊόντα ήταν μεγάλης αξίας για τους ανθρώπους. Αν με ρωτούσατε σαν πολίτη της Αττικής θα σας έλεγα ότι προτιμώ τα φύλλα του δάσους να τα φάνε τα πρόβατα και τα κατσίκια, παρά να καεί και να καταστραφεί όλο το δάσος από τις πυρκαγιές.

Όπως έδειχνε το εγχειρίδιο της ΕΔΟΚ «Sighed by nature» που μοίρασε η κα Μάγδα Κοντογιάννη, με την βόσκηση τα πρόβατα και τα κατσίκια καθαρίζουν την βλάστηση, αναζωογονούν την γη, μεταφέρουν τους σπόρους και έτσι βοηθούν στην διατήρηση και αναπαραγωγή των πολύτιμων φυτών και της βιοποικιλότητας της Μεσογειακής φύσης. Τα μετακινούμενα ζώα (χειμαδιά-θερινά λιβάδια) προσαρμόζονται απόλυτα στην βοσκοϊκανότητα των Ελληνικών εδαφών, ανοίγουν δρόμους μέσα στην φύση σε δύσβατες περιοχές που λειτουργούν και ως ζώνες πυροπροστασίας. Και μην ξεχνάμε η μεγάλη τσιμεντούπολη της Αττικής απαιτεί υγιή και ζωντανή ύπαιθρο για να υποστηριχθεί και να επιβιώσει.

Η απαξίωση των αγροτικών επαγγελμάτων και ειδικότερα των επαγγελματιών κτηνοτρόφων και η απαράδεκτη έλλειψη σεβασμού των βοσκών, αλλά και οι απερίγραπτες δυσκολίες άσκησης του κτηνοτροφικού επαγγέλματος, μειώνουν συνεχώς τους επαγγελματίες κτηνοτρόφους.

Οι μονάδες παραγωγής ζωικών αγροτικών προϊόντων συνεχώς μειώνονται και οι επαγγελματίες κτηνοτρόφοι εγκαταλείπουν το επάγγελμα. Μόνο τα έτη 2021 & 2022 είχαμε την εγκατάλειψη 13.143 οικογενειακών εκμεταλλεύσεων κτηνοτρόφων στην Ελλάδα. Και τα παιδιά των κτηνοτρόφων δεν γίνονται κτηνοτρόφοι.

Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής το 2021 με ευρεία ανοικτή διαβούλευση και πολλές δημόσιες διαδικτυακές συζητήσεις διαμόρφωσε την πρόταση «ΟΡΑΜΑ 2040». Εκτιμήθηκε ότι ο ορίζοντας πρέπει να είναι το 2040 ώστε να προλάβουν να μπουν κατάλληλα μαθήματα στα Δημοτικά, στα Γυμνάσια και στα Λύκεια, αλλά να προετοιμαστούν και στην επιστημονική κοινότητα για μια πιο ολιστική προσέγγιση στην ζωή στον πλανήτη μας και στην περιοχή μας.

Επίσης το 2021 ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής συμμετείχε στις εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση και στο τεύχος ΕΛΛΑΔΑ 2021 περιλαμβάνονται άρθρα μελών μας για την φροντίδα του περιβάλλοντος στο νέο καθεστώς της κλιματικής κρίσης.

Το 2022 ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής διαμόρφωσε το νέο «ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ για την ΑΤΤΙΚΗ ΥΠΑΙΘΡΟ», ώστε να συμβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για το νέο «ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ 2040» (Βρυξέλλες, 2022).

Τα τελευταία τρία χρόνια ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής πραγματοποίησε πάνω από 248 διαδικτυακές συζητήσεις που βρίσκονται όλες σαν βιβλιοθήκη στο facebook.

Στις 13/10/2023, 14.00, στο ΟΣΥ (Γκάζι) θα παρουσιασθεί το βιβλίο «Τα μονοπάτια της τροφής μας», στις 18/10/2023, 20.00 προσκαλούνται όλοι διαδικτυακά στην Παγκόσμια Ημέρα ΑΓΡΟΤΙΣΣΑΣ και στις 22/10/2023, 10.00, στην Λαχαναγορά Ρέντη Αθηνών θα δοκιμάσουμε το τυρί που θα κάνουν οι κτηνοτρόφοι της Αττικής

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης