Ευρωεκλογές: Τι μπορούν να περιμένουν οι αγρότες;

Μετά από ένα άνευ προηγουμένου κύμα διαμαρτυριών και διαδηλώσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, και ενώ πλησιάζουν οι Ευρωεκλογές, όλοι οι πολιτικοί χώροι επιδιώκουν όλο και περισσότερο να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια των αγροτών για εκλογικά οφέλη.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του euractiv.gr, τα αποτελέσματα των εκλογών θα καθορίσουν τη σύνθεση του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο και στην απόφαση για το ποιος θα αναλάβει την κορυφαία θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – η οποία είθισται να συνδέεται με την επιτυχία των εθνικών κομμάτων στις δημοσκοπήσεις.

Ως εκ τούτου, οι πολιτικές οικογένειες του Κοινοβουλίου, ιδίως το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), έχουν θέσει τη γεωργία στο επίκεντρο των εκστρατειών τους.

Επαναπροσδιορισμός του λαϊκού κόμματος

Το ΕΛΚ συχνά παρουσιάζεται ως «κόμμα των αγροτών» πολύ πριν οι διαδηλώσεις σαρώσουν την Ευρώπη.

Το 2023, το κόμμα κλιμάκωσε τις προσπάθειές του να εκτροχιάσει τη νέα νομοθεσία για τη βιωσιμότητα και προσπάθησε να τινάξει στον αέρα ολόκληρους νομοθετικούς φακέλους, συμπεριλαμβανομένου του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης και του νόμου της ΕΕ για τον περιορισμό της χρήσης φυτοφαρμάκων.

Ήδη τον Μάιο του 2023, κατά τη διάρκεια μιας συνέλευσης του κόμματος στο Μόναχο, ο ηγέτης του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ ζήτησε «μορατόριουμ» για τους νέους κανονισμούς, επικαλούμενος ανησυχίες για την επιβάρυνση των αγροτών και τη διακινδύνευση της επισιτιστικής ασφάλειας.

Παράλληλα, η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που πρόσκειται στο ΕΛΚ, ενέτεινε την εμπλοκή της σε αγροτικά ζητήματα.

Ακόμα, το προεκλογικό μανιφέστο του ΕΛΚ δίνει έμφαση στο διάλογο έναντι των προσεγγίσεων από πάνω προς τα κάτω, προτείνοντας περισσότερα κίνητρα και λιγότερες ρυθμίσεις για τον τομέα.

Το έγγραφο παρακάμπτει συγκεκριμένες περιβαλλοντικές πολιτικές, αλλά τάσσεται υπέρ μιας ισχυρότερης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2028-2034, η οποία θα εγγυάται τα εισοδήματα των αγροτών σε «ασταθείς» περιόδους.

Χωρίς έκπληξη, το κείμενο αναφέρει επίσης την «αυξανόμενη απειλή» που συνιστούν οι λύκοι και οι καφέ αρκούδες για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους, ζητώντας χαλάρωση των κανόνων για τη διαχείριση των πληθυσμών των μεγάλων σαρκοφάγων.

Σοσιαλιστική ταλάντευση

Το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (PES), από την άλλη, έχει να διαχειριστεί εσωτερικές διαιρέσεις σχετικά με την αγροτική πολιτική, προφανείς συγκρούσεις σχετικά με τη νομοθεσία που αφορά τους κανόνες για τα φυτά με γονιδιακή επεξεργασία, τις εκπομπές από τα ζώα και τις εισαγωγές ρωσικών τροφίμων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ευρωβουλευτές όπως ο Ιταλός Πάολο ντε Κάστρο και η Ισπανίδα Κλάρα Αγκιλέρα έχουν συχνά ταχθεί στο πλευρό του γεωργικού τομέα απέναντι στη φιλόδοξη περιβαλλοντική ατζέντα της Επιτροπής.

Αυτό σήμαινε επίσης ότι οι δύο ένθερμοι υποστηρικτές των αγροτών συχνά συγκρούονταν με συναδέλφους τους στο κόμμα στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου (ENVI), όπως ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Μοχάμεντ Χαχίμ και ο Ισπανός ομόλογός του Θεσάρ Λουένα.

Ωστόσο, ο Ντε Κάστρο και ο Αγκιλέρα επιβεβαίωσαν το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι δεν θα διεκδικήσουν την επανεκλογή τους στις προσεχείς εκλογές, γεγονός που σημαίνει ότι το PES χάνει δύο από τους βασικούς παράγοντες υπέρ των αγροτών.

Για την επόμενη θητεία, το προεκλογικό μανιφέστο του PES δεσμεύεται να ενισχύσει την ΚΑΠ, να προστατεύσει τα εισοδήματα και τις θέσεις εργασίας των αγροτών και να καταπολεμήσει τον «αθέμιτο ανταγωνισμό» από τρίτες χώρες.

Οι σοσιαλιστές θέτουν επίσης στο επίκεντρο την προστασία της βιοποικιλότητας και τη βελτίωση των προτύπων καλής μεταχείρισης των ζώων.

Ενώ υπαινίχθηκε την αναβίωση της νομοθεσίας για τη βιώσιμη χρήση φυτοφαρμάκων, το PES δεν ανέφερε ρητούς στόχους μείωσης και έδωσε προτεραιότητα στις «βέλτιστες εθνικές πρακτικές».

Φιλελεύθερες προκλήσεις

«Οι αγρότες είναι αναστατωμένοι, και δικαίως», αναφέρει η εναρκτήρια γραμμή των προτεραιοτήτων των φιλελευθέρων για τον αγροτικό τομέα, οι οποίες απαριθμούν βραχυπρόθεσμες έως μακροπρόθεσμες δράσεις.

Όπως και οι σοσιαλιστές, οι φιλελεύθεροι παλεύουν με εσωτερικές διαιρέσεις σχετικά με τις πολιτικές βιώσιμης γεωργίας.

Για παράδειγμα, ορισμένοι ευρωβουλευτές από την κεντρώα, φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe, όπως ο Γιαν Χουιτέμα  και η Έμα Βίσνερ, συντάχθηκαν με τους συντηρητικούς αντιτιθέμενοι στον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, ενώ άλλοι, όπως ο Γάλλος Πασκάλ Κανφάν, τον υποστήριξαν σθεναρά.

Τα μέτρα που προτείνονται για την επόμενη θητεία στο φιλελεύθερο εκλογικό πρόγραμμα του Renew περιλαμβάνουν τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας, την ενδυνάμωση των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού, την αύξηση των κρατικών ενισχύσεων και τη μείωση των φόρων στα βιοκαύσιμα.

Το κόμμα θέλει επίσης να βελτιώσει την υλικοτεχνική υποδομή για τις εμπορικές ροές αγροτικών προϊόντων μεταξύ της Ουκρανίας και της ΕΕ, αλλά προτείνει περισσότερους περιορισμούς στις εισαγωγές τροφίμων από την εμπόλεμη χώρα.

Τα μεσομακροπρόθεσμα σχέδια του Renew περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αύξηση της ευελιξίας των χωρών της ΕΕ για την προσαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) σε απρόβλεπτες συνθήκες, τη διασφάλιση της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων, την ανακατανομή της αξίας εντός της αλυσίδας εφοδιασμού.

Πράσινοι φράχτες

Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας θητείας, οι Πράσινοι, η τέταρτη μεγαλύτερη ομάδα στο Κοινοβούλιο, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση περιβαλλοντικών μεταρρυθμίσεων στη γεωργία.

Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν πιθανή μείωση της επιρροής τους κατά την επόμενη θητεία, η ατζέντα του κόμματος επικεντρώνεται στη διατήρηση των αυστηρών κανονισμών για τους ΓΤΟ στα φυτά που έχουν τροποποιηθεί με νέες τεχνικές γονιδιακής επεξεργασίας.

Επιπλέον, οι Πράσινοι τάσσονται υπέρ της φυτικής διατροφής και στοχεύουν στην αναζωογόνηση των συζητήσεων σχετικά με τον νόμο για τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων και άλλους φακέλους που εγκαταλείφθηκαν από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια της τρέχουσας θητείας, όπως τα σχέδια μείωσης των φυτοφαρμάκων κατά 50%.

Υποστηρίζουν επίσης την απαγόρευση της γλυφοσάτης, παρά την πρόσφατη δεκαετή παράταση της έγκρισής της από την ΕΕ.

Η υπόθεση των συντηρητικών

Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει τις προτεραιότητές τους για την επόμενη πενταετή θητεία, με την έκδοση του μανιφέστου τους, το οποίο είχε προγραμματιστεί για τις 17 Απριλίου, αλλά η ανακοίνωσή του αναβλήθηκε την τελευταία στιγμή.

Παρ’ όλα αυτά, το όραμα του ECR για την Ευρώπη τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει «λογικά και βιώσιμα μέτρα» για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, η ποιότητα των τροφίμων και η επισιτιστική ασφάλεια.

Η ομάδα ECR έχει γενικά αντιταχθεί σε κάθε βιώσιμη νομοθεσία για τον αγροτικό τομέα και η συμμαχία της με το κεντροδεξιό ΕΛΚ υπήρξε το κλειδί για την ανατροπή των νέων κανόνων.

Η ομάδα κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από το πολωνικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS), το οποίο εξακολουθεί να απολαμβάνει αυξημένη δημοτικότητα μεταξύ των αγροτών, αφού συγκέντρωσε το 43% των ψήφων στις αγροτικές περιοχές στις τοπικές εκλογές του Απριλίου στην Πολωνία.

Ωστόσο, το Fratelli d’Italia, το κόμμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, αναμένεται να κερδίσει περισσότερες έδρες στην επόμενη θητεία.

Ένα από τα πιο σημαντικά στελέχη του ECR για την αγροτική πολιτική κατά την τρέχουσα θητεία ήταν ο Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι. Το 2019, το PiS ήταν το κόμμα το οποίο τον έστειλε στις Βρυξέλλες, αλλά πρόσφατα του γύρισε την πλάτη, ζητώντας του να παραιτηθεί μετά τις διαμαρτυρίες των αγροτών.

Να ξανακάνουμε τη γεωργία σπουδαία

Για το δεξιό λαϊκιστικό κόμμα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), οι διαμαρτυρίες των αγροτών ήταν μια ευκαιρία να διπλασιάσουν τον ευρωσκεπτικισμό τους, κυρίως χτυπώντας τις περιβαλλοντικές και εμπορικές πολιτικές του μπλοκ.

Το ακροδεξιό μπλοκ, το οποίο δεν έχει παρουσιάσει επίσημο προεκλογικό μανιφέστο, έχει ζητήσει την επιστροφή της εξουσίας λήψης αποφάσεων στα κράτη μέλη, παρουσιάζοντας τη γεωργία ως μέρος της εθνικής ευρωπαϊκής ταυτότητας που πρέπει να διατηρηθεί.

Ο Τζορντάν Μπαρντελά, επικεφαλής του γαλλικού ακροδεξιού κόμματος Rassemblement National και αντιπρόεδρος της ομάδας ID στο Ευρωκοινοβούλιο, έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θέλει να «σκοτώσει» τη γεωργία της Γαλλίας.

Το εθνικιστικό και αντι-πράσινο όραμα για τη γεωργία από τα ακροδεξιά κόμματα μπορεί να αποκτήσει διαφορετική βαρύτητα στην επόμενη θητεία του ΕΚ, καθώς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το ID και το ECR ανταγωνίζονται για την τρίτη θέση στο Ευρωκοινοβούλιο, ακολουθούμενη στενά από τους φιλελεύθερους.

Η Αριστερά υπόσχεται

Με 37 ευρωβουλευτές, Η Αριστερά (The Left) είναι σήμερα η μικρότερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και προβλέπεται να διατηρήσει τη θέση της μετά τις εκλογές.

Οι δύο ευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες που συγκροτούν την συγκεκριμένη ομάδα, η «Ευρωπαϊκή Αριστερά» και το «Τώρα ο Λαός (Now the people!)», μοιράζονται τη δέσμευση για τη μεταρρύθμιση των γεωργικών πολιτικών της ΕΕ.

Το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς τάσσεται υπέρ της κατάργησης του συστήματος πληρωμών ανά εκτάριο της ΚΑΠ και της αναδιανομής των κονδυλίων προς τη φιλική προς το περιβάλλον γεωργία.

Επιπλέον, προτείνουν την «ακύρωση» των υφιστάμενων εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με τις αναπτυσσόμενες χώρες και την αντικατάστασή τους με εταιρικές σχέσεις που θα δίνουν προτεραιότητα στη γεωργική κυριαρχία, το δίκαιο εμπόριο και την κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη.

Παρομοίως, το «Now the people» δηλώνει ότι οι «καλές συνθήκες εργασίας», τα υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα και τα προϊόντα τοπικής προέλευσης θα πρέπει να είναι οι κύριοι στόχοι της ΚΑΠ και ζητούν οι εμπορικές πολιτικές να περιλαμβάνουν υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα.

Πηγή: euractiv.gr