Στα πρόθυρα της εξαφάνισης ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος

Είναι η μεγαλύτερη ενιαία δομή στον κόσμο «κατασκευασμένη» από ζωντανούς οργανισμούς που είναι ορατή από το διάστημα.  Ένα μοναδικό μνημείο της φύσης που υποστηρίζει μια τεράστια βιοποικιλότητα, ενώ από το 1981 συγκαταλέγεται στις τοποθεσίες Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος στα ανοιχτά των ακτών του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία εξακολουθεί να εντυπωσιάζει αλλά και να προβληματίζει. Αποτελείται από 2.900 ξεχωριστούς υφάλους και 940 νησιά και εκτείνεται σε μήκος μεγαλύτερο των 2.600 χιλιόμετρων σε μια θαλάσσια περιοχή περίπου 344.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Ως ένα πολύπλοκο οικοσύστημα ευάλωτων ισορροπιών, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Εδώ και χρόνια η κατάσταση της υγείας του έχει προσελκύσει την προσοχή των επιστημόνων, καθώς λειτουργεί ως ένα είδος «βαρόμετρου» των αποτελεσμάτων της κλιματικής κρίσης στη θαλάσσια ζωή.

Δυστυχώς, τα τελευταία νέα για τον Μεγάλο  Ύφαλο είναι πολύ άσχημα και έρχονται να προσθέσουν ακόμα έναν λόγο έντονης ανησυχίας. Περίπου τα μισά από τα κοράλλια του έχουν πεθάνει τα τελευταία 25 χρόνια και οι επιστήμονες προειδοποιούν για άλλη μια φορά ότι η κλιματική αλλαγή διαταράσσει με μη αναστρέψιμο τρόπο το μοναδικό αυτό υποθαλάσσιο οικοσύστημα.

Η σχετική επιστημονική μελέτη δημοσιεύθηκε χθες στη βρετανική επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society». Σύμφωνα με τον καθηγητή Τέρι Χιουζ, εκ των συντακτών της μελέτης, η καταστροφή σημειώθηκε τόσο σε ρηχά όσο και σε βαθύτερα νερά και επηρέασε σχεδόν όλα τα είδη κοραλλιών και ειδικά εκείνα που έχουν τραπεζοειδές σχήμα και αναπτύσσονται σε διακλαδώσεις. Αυτά τα δύο είδη επηρεάστηκαν περισσότερο από τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών που προκάλεσαν φαινόμενα μαζικής λεύκανσης το 2016 και το 2017. Η λεύκανση είναι ένα φαινόμενο μαρασμού των κοραλλιών, το οποίο εκδηλώνεται με τον αποχρωματισμό τους. Προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού, που με τη σειρά της επιτείνει την απομάκρυνση της συμβιωτικής άλγης, η οποία προσφέρει στα κοράλλια το χρώμα και τις θρεπτικές ουσίες τους.

Δύο άνευ προηγουμένου επεισόδια μαζικής λεύκανσης σημειώθηκαν το 2016 και το 2017 στο βόρειο τμήμα του υφάλου. Πριν από αυτά, άλλα δύο είχαν καταγραφεί το 1998 και το 2002.  Ένα πέμπτο παρατηρήθηκε το 2020, αλλά οι ζημιές που έχει προκαλέσει δεν έχουν ακόμη αποτιμηθεί πλήρως. Το οικοσύστημα του υφάλου έχει επίσης επηρεαστεί από τους ολοένα και συχνότερους κυκλώνες αλλά και από τον υπερπληθυσμό των αγκαθωτών αστερίων που επιτίθενται και τρώνε τα κοράλλια. Ορισμένα από τα απειλούμενα είδη βρίσκονται ήδη στα πρόθυρα της εξαφάνισης.  Όπως εξηγεί ο καθηγητής Χιουζ, τα συγκεκριμένα είδη κοραλλιών έχουν μειωθεί στο 80%-90% όσων υπήρχαν πριν από 25 χρόνια. Η απώλεια των τραπεζοειδών κοραλλιών αναμένεται να μειώσει τη βιοποικιλότητα, καθώς σ’ αυτά βρίσκει καταφύγιο ένας μεγάλος αριθμός ψαριών και άλλων ειδών θαλάσσιας ζωής. Ο θάνατος των κοραλλιών θα αλλάξει όλο το οικοσύστημα του υφάλου, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι μπορεί να αναρρώσουν αν πέσει η θερμοκρασία του νερού, αλλά μπορεί επίσης να πεθάνουν αν συνεχιστεί το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη.