Μόνη λύση για τον κάμπο η άρδευση από τον Αχελώο!

«Οι καταστροφές από τις πρόσφατες πλημμύρες στον θεσσαλικό κάμπο αναδεικνύουν το τεράστιο ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων και της αντιμετώπισης του υδατικού ελλείμματος στη Θεσσαλία. Τα έργα του Αχελώου που θα αποτρέψουν την ερημοποίηση της θεσσαλικής πεδιάδας δεν θα έχουν μόνο περιβαλλοντικό αντίκτυπο, αλλά θα λειτουργήσουν και ως ασπίδα αντιπλημμυρικής προστασίας. Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την ξεκάθαρη βούληση του υπουργού Υποδομών για την ολοκλήρωση των ημιτελών έργων του Αχελώου. Οι ανάγκες της εποχής επιτάσσουν γρήγορο βηματισμό και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ενεργειών. Βεβαίως, εμπόδια υπάρχουν και παρατίθενται στην απάντηση του υπουργείου, όμως, δεν είναι ανυπέρβλητα, όταν τα διαχειρίζεται μια κυβέρνηση με ειλικρινή πρόθεση. Η διαφαινόμενη πρόθεση για αλλαγές στα τεχνικά χαρακτηριστικά του ταμιευτήρα Συκιάς θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης. Δυστυχώς, η επιτυχημένη σύσκεψη, προ μηνών στην Αθήνα, υπό τον υπουργό Επικρατείας κ. Γεραπετρίτη, δεν περιέλαβε στην συζήτηση τέτοια θέματα. Θέλω να πιστεύω ότι στη συνεδρίαση που έχω ζητήσει να συγκληθεί στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής θα υπάρξει ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στην ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων με εκπροσώπους φορέων που γνωρίζουν σε βάθος το θέμα, με την ελπίδα να διαμορφωθεί σύντομα ένα οριστικό χρονοδιάγραμμα δράσεων για την αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας».

Τα παραπάνω τόνισε ο βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος με αφορμή την 7σέλιδη απάντηση του Υπουργού Υποδομών κ. Κώστα Αχ. Καραμανλή στην Αναφορά του, σχετικά με την «Ανακοίνωση προσωπικοτήτων της Θεσσαλίας με τίτλο ”Μετέωρες οι κυβερνητικές υποσχέσεις για τα υδατικά της Θεσσαλίας”» που εστιάζει ιδιαίτερα στην εκτροπή του Αχελώου, σε σχέση και με την ανάγκη ανασύνταξης της πρωτογενούς παραγωγής.

Στην αναλυτική απάντηση του αρμόδιου υπουργού, παρατίθεται το ιστορικό της πορείας των έργων μεταφοράς νερού από τον Αχελώο με αναφορά στις δικαστικές αποφάσεις, τα μέχρι σήμερα κατασκευασθέντα έργα και τα περιβαλλοντικά δεδομένα με την επικαιροποίηση των αντίστοιχων μελετών. 

Εναλλακτικό σενάριο για Συκιά

Σχετικά με το φράγμα της Συκιάς, ο αρμόδιος υπουργός απαντά ότι «εξετάζεται, η δυνατότητα τροποποίησης του υφιστάμενου σχεδιασμού του φράγματος Συκιάς. Στην κατεύθυνση αυτή θα εκπονηθεί μία μελέτη για τη διερεύνηση του ζητήματος και την υποβολή προτάσεων. Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής θα πρέπει να εξετασθεί η δυνατότητα ταπείνωσης της ανώτατης στάθμης του ταμιευτήρα Συκιάς με κατάλληλη προσαρμογή του Υπερχειλιστή, του έργου εισόδου/εξόδου της σήραγγας εκτροπής προς Θεσσαλία και του προγραμματιζόμενου ΥΗΣ Συκιάς που προφανώς θα έχει μειωμένη παραγωγή ενέργειας. Συνεπώς, μειώνεται η έκταση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων στη λεκάνη κατάκλυσης και κυρίως επιτυγχάνεται η αποφυγή της κατασκευής του περιφράγματος προστασίας της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Μυροφύλλου που προβλέπεται στο Παράρτημα Γ’ του Ν.3481/2006. Με τον τροποποιημένο σχεδιασμό δεν θα επηρεάζεται η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Μυροφύλλου, που χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα σημαντικό μνημείο, σύμφωνα με τα κριτήρια της σύμβασης της Γρανάδας, καθώς δεν θα γίνουν παρεμβάσεις και δεν θα αλλοιωθεί η θέα με το τεχνητό ανάχωμα (όπως επιτάσσει στην σκέψη 27η η 26/2014 απόφαση του ΣτΕ) ενώ παράλληλα θα εξοικονομηθούν περίπου 40.000.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι τελικά ο τροποποιημένος σχεδιασμός θα μελετηθεί σε επίπεδο κατάλληλο για τη σύνταξη νέας μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την έκδοση νέων Περιβαλλοντικών όρων εκτέλεσης των έργων».

Αναθεώρηση Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Αχελώου

Η πολυσέλιδη απάντηση καταλήγει στα εξής: «στη διαμορφωμένη σήμερα κατάσταση το πρώτο βήμα για τη συνέχιση και ολοκλήρωση των έργων του Αχελώου είναι η αναθεώρηση, με νέα μελέτη, του εγκεκριμένου το 2017 σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών απορροής του άνω ρου του Αχελώου και να επιτραπεί η ήπια εκτροπή μέχρι 250 εκ. κ.μ. ετησίως στο υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας. Παράλληλα επιβάλλεται η σύνταξη νέας ΜΠΕ των έργων, πληρώντας όλες τις προϋποθέσεις της βιώσιμης ανάπτυξης για ένα έργο που αποτελεί πρωτίστως περιβαλλοντικό, αφού θα αντικαταστήσει δεκάδες χιλιάδες παράνομες και νόμιμες γεωτρήσεις στη Θεσσαλία.

Ο βασικός στόχος του έργου της εκτροπής του ποταμού Αχελώου είναι η μικρή μεταφορά υδάτων από ένα πλεονασματικό υδατικό διαμέρισμα της χώρας προς ένα άλλο ελλειμματικό. Μια ανάγκη που υφίσταται ακόμη και σήμερα αλλά πιο έντονη, εξυπηρετεί και δεν αντιστρατεύεται της αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Πράγματι τα 4.000.000 στρέμματα του Θεσσαλικού κάμπου αποτελούν τη μεγαλύτερη ενιαία πεδινή έκταση της χώρας και για αυτό το λόγο η άμεση άρδευση του συνόλου του κάμπου με την απόληψη νερού από την υδρολογική λεκάνη του Αχελώου αποτελεί τη μόνη λύση ανάπτυξης. Το υδατικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας είναι ελλειμματικό και τονίζεται η άποψη ότι, πέραν της ήπιας εκτροπής, για να αντιμετωπιστεί το σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας, θα συνεχιστεί η προσπάθεια αύξησης της ταμίευσης των υδάτων της Θεσσαλίας, ώστε να διασφαλίζεται η μεταφορά υδάτων μέχρι 250 εκ. κ.μ. ετησίως, και όχι κάθε χρόνο. Τα τελευταία χρόνια ο Θεσσαλικός κάμπος μετατρέπεται σε “Σαχάρα” με τον Πηνειό ποταμό να έχει εξαφανιστεί πλέον σε ορισμένα σημεία της διαδρομής του, ενώ παράνομα φράγματα που στήνουν οι αγρότες με ξύλα, πέτρες, φερτά υλικά κ.λπ. κατά μήκος του εντείνουν το πρόβλημα της λειψυδρίας στο Θεσσαλικό κάμπο.

Με βάση τις νέες περιβαλλοντικές μελέτες είναι επιβεβλημένο να ανασχεδιαστούν όλες οι υπάρχουσες τεχνικές μελέτες, να γίνουν οι οριστικές μελέτες λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του νέου σχεδιασμού, που βεβαίως θα επηρεάσουν το κόστος μειωτικά. Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα της ήπιας εκτροπής σε υδρευτικό/αρδευτικό επίπεδο, υποστηρίζεται ότι θα προσφέρει νερό ύδρευσης στις αστικές πόλεις και άρδευση στα αγροκτήματα της Θεσσαλίας, όπου σήμερα η ύδρευση γίνεται κυρίως από γεωτρήσεις (οι οποίες ενέχουν κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων), ενώ θα προσφέρει λύση στο πρόβλημα της υφαλμύρινσης των υπόγειων υδροφορέων που είναι επιτακτικό.

Συνεπώς, η ήπια εκτροπή των 250 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως από τον Αχελώο σε σύνολο των 2 δις κ.μ. νερού, αποτελεί ένα μικρό μόνο ποσοστό, το οποίο δεν πρόκειται να υποθηκεύσει το αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό μέλλον της Αιτωλοακαρνανίας. Αντίθετα, οι εναπομένουσες, μετά την εκτροπή, ποσότητες νερού στον ήδη ρυθμισμένο υδραυλικά Αχελώο, ακόμα και στο δυσμενέστερο υδρολογικά σενάριο, θα υπερεπαρκούν, έτσι ώστε να μην επηρεαστούν τα οικοσυστήματα, να αρδεύονται όλες οι αρδεύσιμες εκτάσεις, να εξασφαλίζεται πλήρως η ύδρευση των οικισμών της Αιτωλοακαρνανίας και να προστατεύονται από πλημμύρες λόγω υπερχειλίσεων του ποταμού.

655 εκ. ευρώ στον αέρα;

Μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί από το Υπουργείο μας, για τα “έργα μερικής εκτροπής του άνω ρου του ποταμού Αχελώου προς Θεσσαλία”, περίπου 355.000.000 ευρώ. Επίσης, για την κατασκευή του φράγματος Μεσοχώρας με τον ΥΗΣ αυτού, έχουν δαπανηθεί από τη ΔΕΗ ΑΕ περίπου 300.000.000 ευρώ.

Πρέπει να επισημανθεί ότι η 26/2014 απόφαση του ΣτΕ δεν αναφέρεται καθόλου στην τύχη των υπαρχόντων έργων στο ενδιάμεσο διάστημα εκπόνησης νέων περιβαλλοντικών μελετών και όρων με τα νέα δεδομένα.

Για υπέρτατους λόγους προστασίας της ανθρώπινης ζωής, του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας από την απώλεια του επενδυμένου κεφαλαίου (που μέχρι σήμερα ανέρχεται στα 470.000.000,00 ευρώ περίπου, εξετάζεται η λήψη προσωρινών μέτρων προστασίας των έργων σήραγγας εκτροπής και Φράγματος Συκιάς, διότι ότι, εάν συμβεί αστοχία-κατάρρευση τους, τότε θα υπάρξει εκτεταμένη οικολογική καταστροφή και πάσης φύσεως υλικές ζημιές.

Στην κατεύθυνση αυτή, προωθούμε τις διαδικασίες και εγκρίσεις για την δημοπράτηση του έργου “Επείγουσες εργασίες άρσης φερτών υλών από τους ποταμούς Αχελώο και Κουμπουργιανίτικο για την αποφυγή κινδύνων από πλημμυρικά φαινόμενα και λοιπές κατασκευές ασφάλειας υφιστάμενων ημιτελών κατασκευών στα έργα εκτροπής Αχελώου.  Εφαρμογή Σχεδίου Παρακολούθησης της Ασφάλειας των ημιτελών έργων Φράγματος Συκιάς και Σχεδίου Εντοπισμού και Ενημέρωσης Κινδύνου από πιθανή καταστροφή των προφραγμάτων Συκιάς”, ποσού 1.880.460,00 ευρώ».