Πολωνική αγορά βιολογικών προϊόντων

Έντονα αυξητική εμφανίζεται η τάση της ζήτησης βιολογικών προϊόντων στην πολωνική αγορά, μολονότι δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η ένταση του φαινομένου οφείλεται πρωτίστως στο χαμηλό επίπεδο από το οποίο ξεκινά αυτή η άνοδος.                  

Όσον αφορά στην παραγωγική βάση, οι εγχώριες μεταποιητικές επιχειρήσεις διαμαρτύρονται για την περιορισμένη διαθεσιμότητα ντόπιων πρώτων υλών, καθώς σημαντικό μέρος των τελευταίων εξάγεται. Αυτή η αδυναμία θα μπορούσε να διορθωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα, καθώς ολοένα και περισσότερες εκτάσεις αγροτικών καλλιεργειών χαρακτηρίζονται ως εκτάσεις παραγωγής τροφίμων βιολογικής καλλιέργειας.

Η εγχώρια ζήτηση βιολογικών τροφίμων τριπλασιάστηκε στα τελευταία τέσσερα έτη, ανερχόμενη στα 650 εκ. – 700 εκ. Ζλότυ (περίπου € 160 εκ.) το 2014. Καθώς η τάση κατανάλωσης προϊόντων της ευρύτερης κατηγορίας προϊόντων «υγιεινής διατροφής» εκδηλώνεται στην πολωνική αγορά -των 38,5 εκ. κατοίκων -με κάποια καθυστέρηση, σε σχέση με τις δυτικοευρωπαϊκές αγορές, ενισχύεται σταθερά στη πάροδο των χρόνων η αγοραστική συνείδηση που αφορά στη κατανάλωση προϊόντων υγιεινής διατροφής, άρα υπάρχει σημαντική ανάγκη αναπλήρωσης των ελλείψεων που παρουσιάζονται.

Παρ’ όλα αυτά, τα οικολογικά και βιολογικά προϊόντα εξακολουθούν να ανήκουν σε μια εξειδικευμένη αγορά (niche market), ενώ υπάρχουν ακόμη περιθώρια δραστηριοποίησης ξένων προμηθευτών, αφού η ποικιλία των εμπορευμάτων (βιολογικών προϊόντων) που παράγονται εγχωρίως παραμένει περιορισμένη.

Σύμφωνα με δηλώσεις του επικεφαλής της μεγαλύτερης πολωνικής επιχείρησης του κλάδου Bio Planet S.A. (www.bioplanet.pl), κ. Sylwester Struzyna, στην έγκριτη πολωνική εφημερίδα Rzeczpospolita, (σημειώνεται ότι  η Bio Planet είναι η ηγέτιδα εταιρεία του κλάδου και διευρύνει σταδιακά τη βάση διαμετακομιστικού εμπορίου της), εκτιμάται ότι, η ζήτηση βιολογικών προϊόντων θα μπορούσε να αυξηθεί στα 2,8 δισ. Ζλότυ (€ 660 εκ.) μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια (σε μια τέτοια περίπτωση, στα βιολογικά τρόφιμα θα αντιστοιχούσε το 1% της συνολικής αγοράς τροφίμων, από 0,2% που τούς αντιστοιχεί σήμερα).

Ειδικά και όσον αφορά στη  ‘’Bio Planet’’, σημειώνεται ότι είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και διανομέας βιολογικών προϊόντων στη χώρα (εδρεύει στο Leszno της δυτικής Πολωνίας). Από τις αρχές του 2015, η εταιρεία θα είναι εισηγμένη στην εναλλακτική πλατφόρμα συναλλαγών NewConnect του Χρηματιστηρίου Βαρσοβίας WSE, μαζί με την εταιρεία παραγωγής φυτικών βιολογικών προϊόντων Symbio Polska S.A. (www.symbio.pl) και τη μεγαλύτερη αλυσίδα λιανεμπορίου του κλάδου Organic Farma Zdrowia (www.organicmarket.pl), ενώ άλλες σημαντικές  επιχειρήσεις του κλάδου είναι οι χονδρεμπορικές EkoWital (www.eko-wital.pl) και Api-Eko (www.apieko.pl).

 Με την εισαγωγή των μετοχών της στο χρηματιστήριο, η Bio Planet επιδιώκει να εντλήσει χρηματοδότηση ύψους 2,7 εκ. Ζλότυ (€ 640.000). Η εταιρεία σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα νέο κέντρο logistics στην περιοχή της Βαρσοβίας, το οποίο θα έχει έκταση 6.500 τ.μ. και θα στοιχίσει 3,7 εκ. Ευρώ. Εφόσον το νέο κέντρο παραδοθεί – όπως προγραμματίζεται– στα τέλη του 2015, η εταιρεία θα τετραπλασιάσει την αποθηκευτική ικανότητά της. Μια τέτοια εξέλιξη θα ευνοούσε την υλοποίηση του σχεδιασμού της Bio Planet για αύξηση των πωλήσεών της και του μεριδίου που κατέχει στην αγορά βιολογικών προϊόντων (13% το 2014). Η εταιρεία εκτιμάται ότι θα έχει φέτος έσοδα της τάξης των 62 εκ. Ζλότυ (από 43 εκ. το 2013) και κέρδη 1,5 εκ. Ζλότυ (από 1 εκ. το 2013). Η Bio Planet συνεργάζεται με την αλυσίδα Organic Farma Zdrowia και την αλυσίδα Zolty Cesarz (www.zoltycesarz.pl). Στην τελευταία, που εκδίδει και το μηνιαίο περιοδικό “Wegetarianski Swiat” (www.wegetarianski.pl),  ανήκουν εννέα καταστήματα (3 στη Βαρσοβία, 2 στην Κρακοβία και από ένα σε Gdynia, Grudziadz, Torun και Bydgoszcz), μέσω των οποίων διακινούνται προϊόντα του κλάδου.

Επιπλέον, η Bio Planet προμηθεύει την αλυσίδα bars και εστιατορίων χορτοφαγίας και αυστηρής χορτοφαγίας (vegetarian/vegan) Green Way S.A. (http://www.greenway.pl/ ) – μεγαλύτερη εταιρεία εστίασης του τομέα χορτοφαγίας στη χώρα, με 50 καταστήματα – και συνεργάζεται με το κλαδικό περιοδικό/portal Bio Kurier (www.biokurier.pl).

Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις του κλάδου προμηθεύονται πρώτες ύλες από ξένες και εγχώριες αγροτικές επιχειρήσεις του τομέα βιολογικής καλλιέργειας. Ο αριθμός των εγχώριων αγροτικών επιχειρήσεων του τομέα έχει αυξηθεί τα τελευταία έτη, ανερχόμενος στις 27.093 στα τέλη του 2013 (στοιχεία Επιθεώρησης Αγροδιατροφικών Προϊόντων IJHARS, www.ijhar-s.gov.pl). Οι επιχειρήσεις αυτές καλλιεργούν 6.699,69 στρέμματα. Στα τέλη του 2013 υπήρχαν στην Πολωνία 407 μεταποιητικές επιχειρήσεις παραγωγής βιολογικών/οικολογικών τροφίμων (από 312 το 2012, 293 το 2010, 236 το 2008 και 170 το 2006). Εβδομήντα οκτώ (78) από αυτές εντοπίζονται στην περιφέρεια Mazowieckie της πρωτεύουσας Βαρσοβίας, 53 στην δυτική περιφέρεια Wielkopolskie (53) με πρωτεύουσα το Poznan, και 45 στην ανατολική περιφέρεια Lubelskie με πρωτεύουσα το Lublin.

Σε ολόκληρη τη χώρα, περίπου 600 μικρά και πολύ μικρά εξειδικευμένα καταστήματα (50% της συνολικής αγοράς βιολογικών) εμπορεύονται βιολογικά/οικολογικά προϊόντα, ενώ μερικά βιολογικά/οικολογικά προϊόντα συναντώνται και στα ράφια (συγκεκριμένων τμημάτων) ορισμένων supermarkets ή καταστημάτων πώλησης συμβατικών τροφίμων (25% συνολικής αγοράς βιολογικών).

Επίσης, όλο και πιο συχνά συναντώνται βιολογικά/οικολογικά προϊόντα στις λαϊκές αγορές (20% της συνολικής αγοράς βιολογικών). Δειγματοληπτικά σημειώνουμε ότι, η εταιρεία MyEcolife (http://myecolife.pl) διοργανώνει περιστασιακά ένα “BioBazar” στη Βαρσοβία και στο Katowice, ενώ επίσης στη Βαρσοβία στην οδό Zelazna, λειτουργεί κάθε Σάββατο λαϊκή αγορά με αποκλειστικά βιολογικά προϊόντα (κρέας, κοτόπουλο, φρούτα-λαχανικά, ψωμί, τυρί, γάλα, αυγά και καλλυντικά), με ολοένα αυξανόμενο αριθμό τόσο συμμετεχόντων εμπόρων, όσο και επισκεπτών.  

Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας ερευνών αγοράς Euromonitor International, το 2015 και το 2016 αναμένεται περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων συσκευασμένων βιολογικών τροφίμων και ποτών στην πολωνική αγορά :

Επισημαίνεται ότι τα βιολογικά τρόφιμα διατίθενται στην εγχώρια αγορά σε τιμές 50% έως 150% υψηλότερες εκείνων των ομοειδών συμβατικών (δηλ. μη βιολογικών) προϊόντων. Οι υψηλές τιμές αποθαρρύνουν αρκετούς υποψήφιους καταναλωτές και καθιστούν, εκ των πραγμάτων, τα εν λόγω προϊόντα προσιτά – πρωτίστως – στους εύπορους κατοίκους των αστικών κέντρων. Πέραν των υψηλών τιμών του λιανεμπορίου, εμπόδια για την περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς βιολογικών τροφίμων αποτελούν τα σχετικώς αναποτελεσματικά δίκτυα διανομής και το μικρό μέγεθος των παραγωγικών δομών.

Σύμφωνα με αναλυτές του κλάδου, οι τιμές θα υποχωρήσουν σημαντικά μόνον όταν η αγορά μεγεθυνθεί αρκετά και η ζήτηση αυξηθεί. Προς το παρόν, το υψηλό κόστος μεταφοράς αποτελεί τον κύριο παράγοντα διατήρησης των τιμών σε υψηλό επίπεδο, αφού δεν υφίστανται αρκετές χονδρεμπορικές επιχειρήσεις του κλάδου ή μεταφορικές εταιρείες που να ειδικεύονται στη διανομή των συγκεκριμένων προϊόντων. Λόγω της ανεπάρκειας των δικτύων διανομής, οι παραγωγοί αναγκάζονται συχνά να διαθέτουν τα προϊόντα τους μόνο μέσω τοπικών/περιφερειακών αγορών.

Όσον αφορά στο καταγεγραμμένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για τα βιολογικά τρόφιμα, σύμφωνα με έρευνες γνώμης, το 8% των Πολωνών καταναλωτών αγοράζει τέτοιου είδους τρόφιμα τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ η σχετική κατά κεφαλήν δαπάνη ανέρχεται στα 3 Ευρώ (μεγάλη διαφορά σε σύγκριση με χώρες όπως η Γερμανία, όπου η αντίστοιχη δαπάνη υπερβαίνει τα 70 Ευρώ), αν και τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία εμφανίζουν σημαντικές αποκλίσεις.