Βελτιώσεις σε έξι σημεία ζητά ο Π. Μαντάς, για τη ρεαλιστική αναδιάρθρωση ξερών σύκων και σταφίδας

Προτάσεις έξι σημείων με στόχο την καλύτερη κάλυψη των πραγματικών αναγκών των αγροτών και τη σημαντική βελτίωση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος αναδιάρθρωσης για τα αποξηραμένα σύκα και την κορινθιακή σταφίδα, κατέθεσε ο βουλευτής Μεσσηνίας Περικλής Μαντάς, σε συνέχεια της πρόσκλησης που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αναδιάρθρωση των δενδρωδών καλλιεργειών.

Στη σχετική Ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο κ. Μαντάς, γίνεται αναφορά στη μεγάλη αξία και των δύο αγροτικών προϊόντων δεδομένου ότι άνω του 90% της εγχώριας παραγωγής εξάγεται στο εξωτερικό, ενώ όπως τονίζει ο βουλευτής, το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης αποτελούσε εδώ και χρόνια ένα πολύ μεγάλο ζητούμενο για όλους τους παραγωγούς δενδρωδών καλλιεργειών. Ο κ. Μαντάς επίσης σημειώνει ότι πολύ ορθά η κυβέρνηση φρόντισε να ανταποκριθεί σε αυτό το αίτημα, μεριμνώντας για τη δέσμευση πόρων ύψους 170 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και προχωρώντας στη διαβούλευση του προγράμματος αναδιάρθρωσης, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται τόσο τα αποξηραμένα σύκα όσο και η κορινθιακή σταφίδα.

«Έξι σημεία όπου απαιτούνται διορθωτικές παρεμβάσεις»

Όπως σημειώνει ο βουλευτής, στην πρόσκληση που δόθηκε στη δημοσιότητα εντοπίζονται ορισμένες σημαντικές αποκλίσεις από όσα είχαν ανακοινωθεί αρχικά και σε κάποιες περιπτώσεις ζητούσαν οι παραγωγοί. Κατά τον κ. Μαντά είναι απαραίτητο να υπάρξουν παρεμβάσεις σε έξι σημεία της πρόσκλησης, ώστε αυτή να καταστεί πιο αποδοτική και να εξυπηρετήσει πληρέστερα τις ανάγκες των δικαιούχων. Ειδικότερα, θα πρέπει:

• να δίνεται με σαφήνεια η δυνατότητα διατήρησης της ίδιας ποικιλίας και να μην απαιτείται αντικατάσταση ήδη επιτυχημένων καλλιεργειών,
• να εμπλουτιστούν οι επιλέξιμες δαπάνες με δαπάνες συντήρησης και απώλειας εισοδήματος και να μην περιορίζονται μόνο σε δαπάνες εγκατάστασης,
• το μέγιστο ποσό ανά δικαιούχο να είναι αρκετά μεγαλύτερο του 1 εκ. ευρώ, ώστε να καλύπτονται με επάρκεια οι πιο μεγάλοι συνεταιρισμοί,
• το ποσοστό ενίσχυσης να ανέλθει από 50% σε 80%, όπως είχε αρχικά εξαγγελθεί,
• να επεκταθεί το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης από τους δεκαοκτώ μήνες στα πέντε έτη, ώστε η αναδιάρθρωση να υλοποιηθεί με ορθό τρόπο και χωρίς εμπορικούς κινδύνους και αχρείαστα ρίσκα,
• να δοθεί η δυνατότητα δικαιούχοι να είναι οι ίδιοι οι παραγωγοί, με την αρωγή και υποστήριξη των συνεταιρισμών, των ΔΑΟΚ και των Γεωπονικών Σχολών.

Ο βουλευτής σημειώνει τέλος ότι οι παραγωγοί αποξηραμένων σύκων και κορινθιακής σταφίδας αναμένουν εδώ και καιρό ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και γι’ αυτό ζητά «να εξαντληθεί κάθε περιθώριο αναθεώρησης των όρων της πρόσκλησης» με βάση τα παραπάνω σημεία.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

Αθήνα, 30/03/2022

ΕΡΩΤΗΣΗ

Θέμα: «Βελτίωση αναδιάρθρωσης

δενδρωδών καλλιεργειών (ξερά σύκα, κορινθιακή σταφίδα)»

Αξιότιμε κύριε υπουργέ,

Όπως γνωρίζετε οι καλλιέργειες τόσο του ξερού σύκου, όσο και της μαύρης κορινθιακής σταφίδας στην Ελλάδα αποτελούν δυναμικές, παραγωγικές και οικονομικά εύρωστες αγροτικές δραστηριότητες. Μέσα από υψηλών προδιαγραφών παραγωγικές διαδικασίες που ακολουθούνται από αγρότες και συνεταιρισμούς σε διάφορους νομούς της χώρας, η εγχώρια ετήσια παραγωγή και για τα δύο προϊόντα έχει οδηγηθεί σε εξαγωγή άνω του 90%, γεγονός που τελικά τα καθιστά ως δύο από τα πιο επιτυχημένα αγροτικά προϊόντα της ελληνικής γης.

Όσον αφορά στα αποξηραμένα σύκα, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει εμφανές κατόπιν σχετικών μελετών ότι η μέση απόδοση στις καλλιεργούμενες εκτάσεις της νοτίου Πελοποννήσου είναι ιδιαίτερα χαμηλή με πτωτικές τάσεις και κυμαίνεται περίπου στα 14 κιλά ανά δένδρο, αντί για την αναμενόμενη απόδοση των 25-50 κιλών ανά δένδρο. Το γεγονός αυτό καθιστά απαραίτητη την εκπόνηση ενός προγράμματος αναδιάρθρωσης των συκεώνων, όπως συνηθίζεται άλλωστε για το συγκεκριμένο προϊόν κάθε περίπου 20-25 έτη.

Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πολύ ορθά φρόντισε πριν λίγο καιρό να διαμορφώσει ένα τέτοιο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται τόσο τα αποξηραμένα σύκα όσο και η κορινθιακή σταφίδα, μεριμνώντας για τη δέσμευση των σχετικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι ανακοινώσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων τον περασμένο Μάιο στη Μεσσηνία, ο οποίος επισκέφθηκε τα φυτώρια και τις εγκαταστάσεις του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σύκων και Ξηρών Καρπών (ΣΥΚΙΚΗ) έκαναν λόγο για εκπόνηση του προγράμματος αναδιάρθρωσης με βάση τις προδιαγραφές που είχαν αποσταλεί. Επίσης έναν μήνα αργότερα, ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεσμεύθηκε παρουσία στελεχών της ΣΥΚΙΚΗΣ ότι η προγραμματιζόμενη αναδιάρθρωση θα έχει ποσοστό ενίσχυσης 80%, αντί του 30% που είναι το γενικό ποσοστό στήριξης για τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, πραγματοποιώντας ταυτόχρονα αναφορά σε «εμπεριστατωμένη» μελέτη για το θέμα που έχει υποβληθεί στο υπουργείο.

Πριν λίγο καιρό τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η σχετική πρόσκληση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την οριστικοποίηση του προγράμματος αναδιάρθρωσης δενδρωδών καλλιεργειών, η οποία όμως φαίνεται ότι απέχει αρκετά από τη μέχρι τώρα προσέγγιση. Ειδικότερα παρατηρούνται οι εξής σημαντικές αποκλίσεις:

1. Ο βασικότερος λόγος πραγματοποίησης μιας αναδιάρθρωσης είναι η αντικατάσταση των γερασμένων δένδρων μιας επιτυχημένης εμπορικά καλλιέργειας με νέα δένδρα, ώστε να υπάρξει ανανέωση του φυτικού κεφαλαίου, και όχι αλλαγή της ποικιλίας. Στην πρόσκληση γίνεται αναφορά σε αντικατάσταση της υφιστάμενης ποικιλίας με νέα, χωρίς να δίνεται με σαφήνεια η δυνατότητα διατήρησης της ίδιας ποικιλίας.
2. Οι επιλέξιμες δαπάνες ενός αποτελεσματικού προγράμματος πρέπει να αφορούν σε όλα τα επίπεδα δαπανών, δηλαδή σε δαπάνες εγκατάστασης (εκρίζωση, διαμόρφωση χώρου, ανάλυση χώματος, άροση, λίπανση, κλπ.), δαπάνες συντήρησης (καλλιεργητικές εργασίες για τα πρώτα έτη, μέχρι η καλλιέργεια να καταστεί παραγωγική) και δαπάνες απώλειας εισοδήματος (αντισταθμιστική ενίσχυση για την απώλεια εισοδήματος, μέχρι την παραγωγική εκμετάλλευση της φυτείας). Η πρόσκληση όμως αναφέρεται μόνο σε δαπάνες εκρίζωσης και σε δαπάνες προμήθειας νέων δενδρυλλίων, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως δαπάνες χαμηλού κόστους, ειδικά σε σχέση με τις δαπάνες απώλειας εισοδήματος που είναι σαφώς υψηλότερες.
3. Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης του προγράμματος οφείλει να είναι υψηλότερο, αφού ο περιορισμός στο ύψος του 1 εκ. ευρώ ανά δικαιούχο δεν καλύπτει επαρκώς τους συνεταιρισμούς, οι οποίοι έχουν μεγάλο πλήθος παραγωγών και ενδεχομένως δραστηριοποιούνται σε πέραν της μίας Περιφερειακές Ενότητες.
4. Το ποσοστό ενίσχυσης είχε ανακοινωθεί ότι θα βρίσκεται στο ύψος του 80%. Αντίθετα στην πρόσκληση γίνεται αναφορά σε ποσοστό ενίσχυσης που φθάνει στο 50% των επιλέξιμων δαπανών.
5. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης πρέπει να είναι σημαντικά μεγαλύτερης διάρκειας προσεγγίζοντας την πενταετία, ώστε να δίνεται η δυνατότητα αφενός να ολοκληρωθούν με ορθό τρόπο οι καλλιεργητικές παρεμβάσεις που απαιτούνται, η εκρίζωση, η προετοιμασία του εδάφους, τα οργώματα, οι λιπάνσεις, κλπ., αφετέρου να δίνεται η δυνατότητα επιλογής της κατάλληλης εποχής του έτους για τη νέα φύτευση, όπως και να υπάρχει περιθώριο για μικρή περίοδο αγρανάπαυσης που σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται. Αντίθετα στην πρόσκληση γίνεται αναφορά σε πρόγραμμα 18 μηνών, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε άμεση εκρίζωση ενήλικων δένδρων, μείωση της παραγόμενης ποσότητας, αχρείαστη απώλεια εισοδήματος για τους παραγωγούς, σημαντική και απότομη μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων του προϊόντος και κίνδυνος απώλειας ισχυρών θέσεων στις διεθνείς αγορές.
6. Οι δικαιούχοι πρέπει να είναι οι ίδιοι οι παραγωγοί (φυσικά πρόσωπα), ώστε να επιτευχθεί υψηλότερη αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή του προγράμματος. Με αυτή την προσέγγιση, κάθε παραγωγός είναι σε θέση να υποβάλλει το δικό του επιχειρηματικό σχέδιο βάσει του τεχνικού δελτίου προϋποθέσεων και της βαθμολογίας, ενώ στη συνέχεια αυτό μπορεί να αξιολογείται από μια ανεξάρτητη Επιτροπή στην οποία μπορούν να συμμετέχουν συνεταιρισμοί, ΔΑΟΚ και Γεωπονικές Σχολές.

Το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης δενδρωδών καλλιεργειών αποτελεί εδώ και χρόνια πάγιο αίτημα και προτεραιότητα για τους παραγωγούς αποξηραμένων σύκων και κορινθιακής σταφίδας, που περιμένουν από την πολιτεία να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να στηρίξει με τον κατάλληλο τρόπο δύο τόσο επιτυχημένα, αναγνωρίσιμα και κατά την πλειονότητά τους εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα. Δεδομένου ότι η κάλυψη των πραγματικών αναγκών των παραγωγών βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε επιτυχημένου προγράμματος αναδιάρθρωσης, είναι σημαντικό να εξαντληθεί κάθε περιθώριο που υπάρχει για την αναθεώρηση των όρων της πρόσκλησης, λαμβάνοντας υπόψη τα σημεία που προαναφέρθηκαν.

Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάσθε:

1. Εξετάζει η κυβέρνηση την αναθεώρηση των προδιαγραφών του προγράμματος ώστε να υπάρχει δυνατότητα διατήρησης της ίδιας ποικιλίας (σημείο 1);

2. Εξετάζει η κυβέρνηση τη διεύρυνση του πεδίου επιλέξιμων δαπανών (σημείο 2);

3. Εξετάζει η κυβέρνηση την αύξηση του μέγιστου ποσού ενίσχυσης ανά δικαιούχο που προβλέπεται από το πρόγραμμα (σημείο 3);

4. Εξετάζει η κυβέρνηση την αύξηση το ποσοστού ενίσχυσης από το 50% στο 80% της δαπάνης, όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί (σημείο 4);

5. Εξετάζει η κυβέρνηση τη διεύρυνση του χρονοδιαγράμματος ώστε να είναι περισσότερο προσαρμοσμένο στις πραγματικές απαιτήσεις σε χρόνο (σημείο 5);

6. Εξετάζει η κυβέρνηση τη θέσπιση των παραγωγών ως δικαιούχων του προγράμματος, ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητά του (σημείο 6);