Γ. Κομιανός στο Agrocapital: Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για τους Έλληνες αγρότες

Η βιώσιμη γεωργία αποτελεί πλέον μονόδρομο για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και τη διατήρηση της αγροτικής παραγωγής. 

Στο πλαίσιο αυτό, η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2027, όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αποτελεί μια φιλόδοξη αλλά κρίσιμη πρόκληση. 

Μιλώντας στο Agrocapital και στο Γιώργο Μπακόλα ο CEO της Andermatt Anthesis και Πρόεδρος της Ένωσης Βιολογικής και Οικολογικής Φυτοπροστασίας (ΕΒΙΟΦ), Γιώργος Κομιανός, αναλύει τις προοπτικές , τις τεχνολογικές λύσεις και τις στρατηγικές που μπορούν να οδηγήσουν στη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μοντέλο γεωργίας, ενώ φωτίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες σε αυτό το ταξίδι αλλαγής.
 

* Ακολουθεί η συνέντευξη του κ. Κομιανού στο Agrocapital

Ερ.: Ποιος είναι ο στόχος για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2027, και ποιες προκλήσεις πιστεύετε ότι αντιμετωπίζουν οι αγρότες για να πετύχουν αυτόν τον στόχο:

Απ.: Ο στόχος για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2027 έχει τεθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο». Αποσκοπεί στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της γεωργίας, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στη διασφάλιση της υγείας των καταναλωτών και των αγροτών.

Οι αγρότες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου, όπως:

Οικονομική βιωσιμότητα, Ανάγκη για νέες τεχνολογίες και υποδομές, Ελλιπής κατάρτιση και εκπαίδευση, Κλιματική αλλαγή, Ρυθμιστικό πλαίσιο.

Έχουν γίνει κάποια βήματα. Πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα, πολύ συντομότερα. Η έλλειψη ενός κεντρικού αποτελεσματικού στρατηγικού πλάνου και η έλλειψη πολιτικής αποφασιστικότητας και η μείωση της εξάρτησης του πρωτογενούς παραγωγικού τομέα από επιδο

Ερ.: Ποιες τεχνολογίες γεωργίας ακριβείας μπορούν να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης φυτοφαρμάκων; Πώς μπορούν αυτές οι τεχνολογίες να γίνουν προσιτές για τους μικρούς και μεσαίους αγρότες;

Απ.: Ορισμένες από τις βασικές τεχνολογίες που μπορούν να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης φυτοφαρμάκων είναι:

Δορυφορικές εικόνες ή drones για την παρακολούθηση της υγείας των καλλιεργειών. Αισθητήρες και Σύστημα Ανάλυσης Εδάφους  για την παρακολούθηση παραμέτρων όπως η υγρασία, η θερμοκρασία και οι θρεπτικές ουσίες.

Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να γίνουν πιο προσιτές σε συνεργατικά σχήματα και Συνεταιρισμούς. Όμως για παράδειγμα η συλλογή και επεξεργασία δεδομένων για τον προσδιορισμό της βέλτιστης χρονικά εφαρμογής με τις βέλτιστες επιλογές λύσεων σε ένα πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης δεν είναι οικονομικά δυσπρόσιτο.

Ερ.: Ποια είναι τα εμπόδια στην ευρύτερη χρήση βιολογικών παραγόντων για φυτοπροστασία; Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των αγροτών σε αυτές τις λύσεις;

Απ.: Οι βιολογικές λύσεις φυτοπροστασίας είναι κυρίως προληπτικές και όχι κατασταλτικές , πρέπει να εφαρμόζονται την σωστή χρονική στιγμή με τις σωστές συνθήκες και η κάθε λύση «κουμπώνει» σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης καλλιεργειών που αποτελείται από ένα σύνολο φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών και κάποιων χημικών, μόνο σε περίπτωση που δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

Η δημιουργία, κατάρτιση και γενικότερη αποδοχή των γεωργικών συμβούλων μαζί με την διαρκή τεχνική υποστήριξη των ειδικέυμένων στελεχών των εταιρειών στον αγρό δημιουργεί την συνθήκη ορθής εφαρμογής και εμπιστοσύνης των αγροτών στις βιολογικές λύσεις.

Επιπλέον απαιτείται:

• Διαρκή ενημέρωση και παρεκολούθηση των παραγωγών,
• Οικονομική στήριξη και κίνητρα ώστε να μάθουν να χρησιμοποιούν ορθά και να εκτιμήσουν τα πολλαπλά οφέλη από τις φιλοπεριβαλλοντικές λύσεις
• Συνεργασίες με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, πειραματικά και αποδεικτικα για την ανάδειξη της αποτελεσματικότητας και των μακροπρόθεσμων οφελών.
• Διαφορετική προσέγγιση σχετικά με την έγκριση τους (κόστος παραβολών, χρόνος αξιολόγησης).

Ερ.: Πώς μπορεί να υποστηριχθεί ο ανασχεδιασμός των συστημάτων καλλιέργειας για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων; Υπάρχουν συγκεκριμένες προληπτικές στρατηγικές που θεωρείτε ότι έχουν μεγάλες δυνατότητες;

Απ.: Μπορεί να υποστηριχθεί με διάφορες προληπτικές στρατηγικές που εστιάζουν στη δημιουργία ανθεκτικών οικοσυστημάτων και στη βελτιστοποίηση των γεωργικών πρακτικών, όπως

• Αμειψισπορά και ποικιλία καλλιεργειών,
• Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών,
• Διατήρηση βιοποικιλότητας,
• Αυξημένη χρήση βιολογικών προϊόντων,
• Στρατηγικές διαχείρισης εδάφους,
• Σωστός Χωροταξικός σχεδιασμός καλλιεργειών
• Μεγαλύτερες εκτάσεις εφαρμογής έπεται βελτίωση ελέγχου, αποτελεσματικότητας και κόστους των βιοφυτοπροστατευτικών.

Ερ.: Ποιος είναι ο ρόλος της ολιστικής προσέγγισης στη φυτοπροστασία, και πώς μπορούν όλοι οι παράγοντες της αλυσίδας αξίας να συνεργαστούν για τη μείωση των κινδύνων από τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων;

Απ.: Η ολιστική προσέγγιση στη φυτοπροστασία επικεντρώνεται στη διαχείριση των αγροτικών οικοσυστημάτων με τρόπο που συνδυάζει φυσικές, βιολογικές, και χημικές μεθόδους προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη τη μακροπρόθεσμη υγεία του περιβάλλοντος και της παραγωγής. Αυτή η προσέγγιση αυξάνει ουσιαστικά τα εργαλεία στα χέρια του παραγωγού και στοχεύει στη μείωση της χρήσης και της επικινδυνότητας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων με στρατηγικό και συντονισμένο τρόπο.

O ρόλος της ολιστικής προσέγγισης συγκεντρώνεται κυρίως στην προληπτική διαχείριση, στην συνεργασία των επιστημών, στη διαχείριση των οικοσυστημάτων.

Η μείωση των κινδύνων από τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια από όλους τους παράγοντες της αλυσίδας αξίας, όπως:

Αγρότες, Ερευνητές και Πανεπιστήμια, Κατασκευαστές Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, Κυβερνήσεις και Ρυθμιστικοί Φορείς, Καταναλωτές.

Ερ.: Πώς μπορούν οι εταιρείες και οι καταναλωτές να συμβάλλουν στη μετάβαση σε πιο βιώσιμα συστήματα παραγωγής; Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε αυτή την κατεύθυνση;

Απ.: Η συνεισφορά των εταιρειών συγκεντρώνεται στην ανάπτυξη βιώσιμων προϊόντων, στην προώθηση ολοκληρωμένων πρακτικών διαχείρισης, στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, στην εκπόνηση στρατηγικών εφοδιασμού.

Ενώ η συνεισφορά των καταναλωτών συγκεντρώνεται στην ενημέρωση και επιλογή «καθαρών» προϊόντων, στην υποστήριξη τοπικών παραγωγών, στη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας και  στη συμμετοχή σε κινήματα βιωσιμότητας.

Πρωτοβουλίες που Έχουν Αναληφθεί

Προγράμματα Πιστοποίησης, Πρωτοβουλίες Συνεργασίας, Δημόσιες Πολιτικές και Εκπαιδευτικά Προγράμματα.

Ερ.: Πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση και η συμβουλευτική για τη μετάβαση σε πρακτικές γεωργίας με λιγότερα φυτοφάρμακα; Τι θα μπορούσε να γίνει για να βελτιωθεί η εκπαίδευση των αγροτών;

Απ.: Η Σημασία της Εκπαίδευσης και Συμβουλευτικής στους αγρότες είναι σημαντική. Χρειάζονται ενημέρωση και υποστήριξη από τους Γεωπόνους και από το Κράτος σχετικά με τις εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης παρασίτων (όπως η ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων, IPM) που μπορούν να μειώσουν την ανάγκη για χημικά φυτοφάρμακα.

Μέσω της εκπαίδευσης, οι αγρότες μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για την εφαρμογή νέων τεχνικών και εργαλείων που προάγουν τη βιωσιμότητα.

Η εκπαίδευση και η τεχνική υποστήριξη από τους Γεωπόνους στον αγρό μπορεί να διασφαλίσει ότι οι γεωργοί είναι ενήμεροι για τις τελευταίες καινοτομίες και τεχνολογίες στον πρωτογενή τομέα, επιτρέποντάς τους να υιοθετήσουν πιο αποτελεσματικές και λιγότερο επιβλαβείς πρακτικές.

Επιπλέον, η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να συνδεθούν με άλλους παραγωγούς και επαγγελματίες του τομέα, προάγοντας την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων.

Οι εκπαιδευμένοι αγρότες είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν βιώσιμες πρακτικές που ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Μερικές από τις προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαίδευσης των αγροτών είναι οι εξής: 

- Δημιουργία Προγραμμάτων Εκπαίδευσης, Συνεργασία με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα, Προγράμματα Mentorship,  Χρήση Ψηφιακής Τεχνολογίας,  Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση του Κοινού, Προώθηση Χρηματοδότησης και Επιδοτήσεων βιολογικών πρακτικών και παρακολούθηση της εξέλιξης τους με αριθμοδείκτες.

Μέσω αυτών των στρατηγικών, η διαρκής ενημέρωση και η συμβουλευτική τακτική παρακολούθηση μπορούν να αποτελέσουν ισχυρούς παράγοντες για τη στήριξη της μετάβασης σε γεωργικές πρακτικές με λιγότερα φυτοφάρμακα, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των αγροτικών οικοσυστημάτων και προάγοντας τη βιωσιμότητα.

Η μετάβαση σε γεωργικές πρακτικές με λιγότερη χρήση φυτοφαρμάκων δεν είναι απλώς μια υποχρέωση που πηγάζει από τους κανονισμούς, αλλά μια ανάγκη για την προστασία της φύσης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του πρωτογενούς τομέα.