Γλυκό Καλαμπόκι: Μια ενδιαφέρουσα καλλιέργεια στην κατηγορία των «φρέσκων και μεταποιημένων λαχανικών»

Του Σταμάτη Σεκλιζιώτη

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα καλλιέργεια στην κατηγορία των «φρέσκων και μεταποιημένων λαχανικών» αλλά και με διαδεδομένη παρουσία στους εδώδιμους κήπους και στους λαχανόκηπους...Πλούσιο σε βιταμίνες Β1-Β9, άμυλο, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, φωσφόρο κάλιο και μαγνήσιο, σε αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες, αντιμετωπίζει αναιμία και χοληστερίνη. Μπορεί να απολαμβάνεται με πολλούς τρόπους, είτε φρέσκο, μαγειρεμένο, είτε διατηρημένο στην ψύξη ή κονσερβοποιημένο, ή ακόμα και αλεσμένο (γλυκό καλαμποκάλευρο..). Ένα πράγμα είναι σίγουρο - αν δεν έχετε γευτεί ποτέ μια ρόκα καλαμποκιού γλυκιά και ζουμερή (καλύτερα με βούτυρο...), τότε χάνετε..!!

Το γλυκό καλαμπόκι δεν είναι παρά ένα κοινό καλαμπόκι όπως τα υπόλοιπα με την μόνη διαφορά ότι «εξελικτικά» το έχει «τροποποιήσει» η ίδια η φύση και πρόκειται για καλαμπόκι με περισσότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα και πρωτεΐνες. Πριν αυτή την εξέλιξη το καλαμπόκι αυτό ήταν πολύ πιο πλούσιο σε άμυλο και λιγότερο «γλυκό»…!! Πρωτοκαλλιεργήθηκε συστηματικά σε πολλές χώρες του κόσμου αλλά κυρίως στην Αμερικανική Ήπειρο όπου και η πατρίδα του καλαμποκιού (περίπου το έτος 1700 στην Pennsylvania). Η πρώτη εμπορική ποικιλία καλλιεργήθηκε το 1779.

Τα τελευταία 25 χρόνια, έγιναν πολλές γενετικές βελτιώσεις του γλυκού καλαμποκιού και δημιουργήθηκαν ποικιλίες με πολύ υψηλά επίπεδα σακχάρων έως και πάρα πολλά (super sweet corn). Συγκομίζεται πριν ωριμάσει για τα καλά όταν η "γλυκύτητα" βρίσκεται στο maximum.... Πολλοί παραγωγοί άρχισαν να καλλιεργούν το γλυκό καλαμπόκι σε θρεπτικά υποστρώματα (μέσα σε μαύρο πλαστικό) ως λαχανικό πλέον, βοηθώντας για πιο γρήγορη ωρίμανση και επεκτείνοντας την παρουσία του προϊόντος στην αγορά.. Με τα χρόνια το γλυκό καλαμπόκι από καλλιέργεια και προϊόν κατανάλωσης αυθημερόν, εξελίχθηκε σε προϊόν μεγαλύτερης διάρκειας και άρχισε να ταξιδεύει σε μεγάλες αποστάσεις μέσω του εμπορίου χωρίς να αλλοιώνεται.

ΟΙ ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ…!!

Η καλλιέργεια του γλυκού καλαμποκιού στις ΗΠΑ, αλλά λιγότερο στην Ευρώπη, έχει εξελιχθεί σε πολύ δημοφιλή ενασχόληση για όσους διαθέτουν κήπο και είναι πολλές οι ποικιλίες που συνιστώνται για τον σκοπό αυτό με τα χαρακτηριστικά τους και οδηγίες για όσους φτιάχνουν "εδώδιμους" κήπους (λαχανόκηπους) για ίδια κατανάλωση... Ενδιαφέρον χρωματικό και γευστικό, αλλά και θρεπτικό, παρουσιάζουν και οι έγχρωμες ποικιλίες γλυκού καλαμποκιού (π.χ. η κυανόμαυρη Blue Hopi, η κόκκινη Ruby Queen, η λευκή Silver Queen, η κιτρινόλευκη Nirvana, και άλλες...). Καλλιεργείται για νωπή κατανάλωση, αλλά και για κατεψυγμένο και κονσερβοποιημένο. Στις ΗΠΑ η κατανάλωση υπολογίζεται στα 11 κιλά ετησίως κατά κεφαλή (4 κιλά νωπό, 4 κιλά κατεψυγμένο και 3 κιλά κονσερβοποιημένο) όπου κατέχει την τέταρτη θέση προτίμησης μεταξύ των λαχανικών.

Στις ΗΠΑ περί το 1,5 εκ. ΜΤ ετησίως γλυκού καλαμποκιού αξίας $842.3 εκατομμύρια οδεύει για την νωπή κατανάλωση, σύμφωνα με την Εθνική Αγροτική Στατιστική Υπηρεσία της χώρας (NASS) και παράγεται σε 50 πολιτείες. Οι αποδόσεις στις ΗΠΑ είναι 1-1,5 τόνους ανά στρέμμα με αξία παραγωγής μεταξύ 850 – 1000 δολάρια/στρέμμα. Καλλιεργούνται πολλά και διάφορα υβρίδια γλυκού καλαμποκιού στις ΗΠΑ. Ο κύκλος των περισσότερων υβριδίων είναι 68 έως 85 ημέρες... (από το φύτρωμα μέχρι τη συγκομιδή)...

Τα γλυκό καλαμπόκι είναι εποχιακό προϊόν, πωλείται στη νωπή αγορά λαχανικών και στις αγορές των αγροτών (farmer markets) ή με «συμβόλαια» για κατάψυξη και κονσέρβα. Περί τους 2,6 εκ. ΜΤ πάνε στη μεταποίηση στις ΗΠΑ (κατάψυξη και κονσέρβα). Άλλες χώρες παραγωγής είναι ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ισπανία, η Ταϊλάνδη, η Ν. Ζηλανδία και η Κίνα. Οι χώρες αυτές είναι και εξαγωγικές. Ο ανταγωνισμός κυρίως σε καταψυγμένο και κονσερβοποιημένο προϊόν με τις ΗΠΑ είναι μεγάλος. Οι ΗΠΑ εξάγουν φρέσκο γλυκό καλαμπόκι αξίας περί τα 54 εκ. δολάρια και άλλα 82 εκ. δολάρια σε αξία καταψυγμένου προϊόντος, αλλά προβαίνουν και σε εισαγωγές από το Μεξικό, το Περού, τον Καναδά και την Κίνα συνολικής αξίας 32-35 εκ. δολάρια ετησίως.

ΣΤΗΝ EU-28

Στην ΕΕ-28 καλλιεργούνται περί τα 700-800.000 στρέμματα με γλυκό καλαμπόκι (σχεδόν τριπλάσια καλλιεργούνται στις ΗΠΑ...) με τα μισά περίπου στην Ουγγαρία, ενώ η παραγωγή υπολογίζεται στους 600.000 ΜΤ περίπου. Στις ΗΠΑ η καλλιέργεια του GMO καλαμποκιού (όλες οι ποικιλίες για ζωοτροφή, βιομηχανία αιθανόλης και τροφή) ξεπερνάει το 90%, ενώ στην Ευρώπη μόλις αγγίζει το 2% χωρίς να περιλαμβάνει GMO γλυκό καλαμπόκι. To 80% του Ευρωπαϊκού γλυκού καλαμποκιού παράγεται από την Γαλλία και την Ουγγαρία. Η Γαλλία έρχεται Τρίτη στη σειρά παραγωγής γλυκού καλαμποκιού μετά τις ΗΠΑ και την Ουγγαρία. Η Γαλλία είναι πιο οργανωμένη στην μεταποίηση και την συσκευασία (αναπτυγμένη γεωργική βιομηχανία) και εξάγει στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Γερμανία, το Βέλγιο, την Ισπανία και κάποιες λίγες ποσότητες στην Ελλάδα σε καταψυγμένο και σε κονσερβοποιημένο. Οι ποσότητες Γαλλικού κονσερβοποιημένου καλαμποκιού σε μικτό βάρος φτάνουν τους 270 -280.000 ΜΤ ανάλογα με τη χρονιά, και περί τους 40.000 ΜΤ το καταψυγμένο.

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΓΛΥΚΟ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ (GMO)

Σήμερα, περισσότερο από το 90% της σόγιας, του καλαμποκιού, του βαμβακιού και της ελαιοκράμβης (canola) που καλλιεργούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες παράγεται από γενετικά τροποποιημένους σπόρους (GMO seed). Αυτό οδήγησε πολλούς καταναλωτές να πιστέψουν ότι το καλαμπόκι που ψήνουμε στα κάρβουνα ή αγοράζουμε κατεψυγμένο, έχει υποστεί μετάλλαξη DNA, όχι στην Ευρώπη όπου απαγορεύεται η καλλιέργεια, αλλά σίγουρα στις ΗΠΑ και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Περίπου το 40% του GMO καλαμποκιού στην Αμερική μεταποιείται σε βιοαέριο (αιθανόλη για καύσιμο κινητήρα), σε ποσότητα περίπου όσο χρησιμοποιείται για ζωοτροφές και το υπόλοιπο χρησιμοποιείται σε μεταποιημένα τρόφιμα...

Μόνο περίπου το 1 τοις εκατό του καλαμποκιού που καλλιεργείται στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι γλυκό καλαμπόκι. Το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό, δεν είναι γενετικά τροποποιημένο. Οι εταιρίες Bayer-Monsanto και η Syngenta εμπορεύονται ποικιλίες GMO σε γλυκό καλαμπόκι, αλλά οι αγρότες διστάζουν να το καλλιεργήσουν ακόμη και στις ΗΠΑ. Υπάρχουν οι δύο κατηγορίες Τροποποιημένου γλυκού Καλαμποκιού, το Bt-Cotn και το Glyphosate..., όπως και για τις περισσότερες καλλιέργειες που έχουν υποστεί τροποποίηση...

Σύμφωνα με τον Bill Tracy, καθηγητή Γεωπονικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν στο Madison, κανένα από τα κονσερβοποιημένα ή κατεψυγμένα καλαμπόκια στα ράφια τροφίμων δεν είναι Γενετικά Τροποποιημένο. Επειδή τα πρότυπα σήμανσης (αναγραφή στην ετικέτα συσκευασίας) που θεσπίζονται από τον "Εθνικό Αμερικανικό Νόμο περί την Γνωστοποίηση Τροφίμων που έχουν υποστεί Γενετική τροποποίηση ή εμπεριέχουν GMO συστατικά (National Bioengineered Food Disclosure Law) δεν είναι υποχρεωτικά μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, τα καταστήματα πώλησης δεν υποχρεούνται να υποδείξουν ποιο καλαμπόκι είναι GMO και ποιο όχι.. Σύμφωνα με πηγές σε ΗΠΑ και Καναδά, από το 2018 και μετά μόνο το 10% περίπου της έκτασης γλυκού καλαμποκιού που φυτεύτηκε (ετησίως) στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά τροποποιήθηκε γενετικά.

Εξ αιτίας της Γενετικής Τροποποίησης, οι ΗΠΑ παραδοσιακός εξαγωγέας τελικών καταναλωτικών προϊόντων γλυκού καλαμποκιού προς την ΕΕ, φαίνεται να χάνει συνεχώς έδαφος λόγω της Ευρωπαϊκής απαίτησης για «σήμανση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων» ή «τροφίμων που περιέχουν συστατικά από καλλιέργειες GMO»… Η πώληση όμως "συμβατικών σπόρων" γλυκού καλαμποκιού για φύτευση από τις ΗΠΑ υπάρχει ανθεί και αρκετά υβρίδια καλλιεργούνται στην ΕΕ και στη χώρα μας. Το γεγονός της μη σήμανσης αμερικανικών προϊόντων, έχει μειώσει τις αμερικανικές πωλήσεις κονσέρβας και λοιπών προϊόντων γλυκού καλαμποκιού σε ελάχιστες ποσότητες ετησίως (παλαιότερα ξεπερνούσαν τις 2-3000 ΜΤ), ενώ το Ευρωπαϊκό κενό καλύπτουν τώρα προϊόντα προέλευσης Ουγγαρίας, Ισπανίας, Ταϊλάνδης, κ.ά.

Το Ευρωπαϊκό γλυκό καλαμπόκι επειδή δεν είναι GMO προτιμάται πλέον του Αμερικανικού από τους καταναλωτές και από τον κλάδο εστίασης. Ακριβώς πριν 16 χρόνια (Μάιος 2004) με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θετική εισήγηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) εγκρίθηκε να εισαχθεί στην ΕΕ το Γενετικά Τροποποιημένο γλυκό Καλαμπόκι Bt-11 της Εταιρίας Syngenta για ανθρώπινη κατανάλωση με την προϋπόθεση ότι θα φέρει σήμανση ότι είναι ποικιλία Γενετικά Τροποποιημένη (GMO). Δημοσιεύματα ότι το εν λόγω προϊόν ενοχοποιείται για αλλεργίες και τοξικότητα σε ποντίκια αλλά και το οργανωμένο Ευρωπαϊκό κίνημα κατά των Γεν. Τροποποιημένων, υπήρξαν η αιτία για κάθετη πτώση των εισαγωγών από τις ΗΠΑ. Η επιστημονική βάση γι' αυτές τις αντιδράσεις συζητήθηκε για πολύ, με την Εταιρία να προβάλλει τις δικές της.

Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές είναι γενικά πιο ευαίσθητοι στα θέματα διατροφής λόγω και πληρέστερης ενημέρωσης, όταν στις ΗΠΑ και παρά τις συνεχώς εντεινόμενες πιέσεις από τις καταναλωτικές οργανώσεις, οι Αμερικανοί πολίτες καταναλώνουν προϊόντα χωρίς σημάνσεις για Γενετικά Τροποποιημένη προέλευση ή για τυχόν περιεχόμενο συστατικών GM. Μερικές Πολιτείες έχουν ήδη αρχίσει να νομοθετούν τη "σήμανση" λόγω της μεγάλης κινητοποίησης των τοπικών κοινωνιών.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Καλλιεργούνται συνολικά περί τα 8000 στρέμματα (δεν υπάρχουν επακριβή στοιχεία - πιθανόν να είναι πολλά περισσότερα αν συμπεριληφθούν και ιδιωτικοί λαχανόκηποι, οι συγκαλλιέργειες με άλλα είδη, κλπ). Η εκτίμηση αυτή κρίνεται τελείως προσεγγιστική (όλες οι "επίσημες" στατιστικές & εκτιμήσεις παραγωγής στη χώρα μας είναι "στο περίπου"...!!!) δεδομένου ότι το γλυκό καλαμπόκι ως λαχανικό καλλιεργείται από χιλιάδες κάτοικους της Ελληνικής υπαίθρου για ίδια χρήση (on farm) σε κήπους και λαχανόκηπους μόνο του, ή σε συγκαλλιέγεια με άλλα ετήσια ψυχανθή όπως είναι τα φρέσκα φασολάκια, τα μπιζέλια, κλπ. Επομένως η έκταση ενδέχεται να ξεπερνά και τα 10.000 στρέμματα... (τα "τρία αδέλφια" πάντως που πάνε συχνά παρέα, είναι τα φασολάκια, το γλυκό καλαμπόκι και τα κολοκυθάκια..., συνηθίζεται και ο ηλίανθος...)... Η βιβλιογραφία αναφέρει και την συγκαλιέργεια με πεπόνι ή καρπούζι, αρωματικά φυτά, άνηθο ο οποίος βελτιώνει την γεύση του καλαμποκιού και προσελκύει ωφέλιμα έντομα, το θυμάρι το οποίο απομακρύνει το σκουλήκι του καλαμποκιού, κ.ά...

Η στρεμματική απόδοση, ανάλογα με την καλλιεργητική περίοδο αλλά και την ποικιλία, κυμαίνεται από 2.500-3.000 τεμάχια το στρέμμα (5-9 ρόκες ανά φυτό), που αντιστοιχεί σε έναν συνολικό όγκο γλυκού καλαμποκιού στη χώρα μας που διαμορφώνεται στο επίπεδο των 20-25 εκατομμύριων τεμαχίων (ρόκες) ανά καλλιεργητική περίοδο. Καταναλώνεται σε ρόκες ψητές, βραστό και καταψυγμένο, σκέτο ή με ανάμεικτα λαχανικά, αλλά στη χώρα μας δεν γίνεται ακόμα κονσερβοποίηση. Όσον αφορά την χρονική περίοδο που εξαπλώνεται η καλλιέργεια του γλυκού καλαμποκιού στη χώρα, αυτή χωρίζεται σε τρεις περιόδους, την πρώιμη, τη μεσαία και την όψιμη καλλιέργεια και εξαπλώνονται από την περιοχή της Δυτικής Πελοποννήσου μέχρι τις περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδος (κυρίως στον Ν. Έβρου) και στη μεσαία και την όψιμη την οποία συναντάμε σε πιο ψηλά σημεία αργά το καλοκαίρι. Τελευταία έχουμε και καλλιέργειας στο θερμοκήπιο για υπέρ πρώιμη συγκομιδή. Όσο αφορά τις τιμές παραγωγού, αυτές κινούνται ανάλογα με την χρονιά μεταξύ 15-20 λεπτά το τεμάχιο.

Η κατανάλωση στη χώρα μας εκτιμάται επίσημα σε 1500 -2000 περίπου ΜΤ και ανεπίσημα (μη καταγεγραμμένη) σε 2500 - 3000 ΜΤ περίπου. Δυστυχώς το πολύ ελκυστικό αυτό λαχανικό – σιτηρό δεν έχει βρει πολλούς φίλους στη χώρα μας όπως στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, υστερεί σε προώθηση, σε διαφήμιση της υψηλής του διατροφικής αξίας και έχει δημιουργηθεί και μια τελείως αδικαιολόγητη παρεξήγηση ότι το «καλαμπόκι το τρώνε μόνο οι κότες......» όταν σε δύσκολες ημέρες έσωσε ζωές…!! Στην EE και κυρίως στην Ελλάδα το σνομπάρουν και δεν το τρώνε οι πολλοί όπως στις ΗΠΑ, με το γνωστό κατοχικό "στίγμα" της "μπομπότας", η οποία όμως υπήρξε "εθνικά σωτήρια" τροφή.... Τα τελευταία όμως χρόνια κερδίζει συνεχώς έδαφος και στη χώρα μας, όπου θάπρεπε να αποτελεί βασική λαχανοκομική καλλιέργεια και σύνηθες λαχανικό, με ευρύτητα χρήσης και συνταγών...

Στη Γαλλία η κατανάλωση είναι περί τα 14 κιλά κατά κεφαλή και στην Ελλάδα περίπου 450 γραμμάρια κατά κεφαλή (!!!!) και αυτό πιστοποιεί και το παραπάνω το επιχείρημα. Τα δε 450 γραμμάρια μάλλον οφείλονται στην τουριστική ζήτηση μέσα από αλυσίδες σίτισης τους θερινούς κυρίως μήνες. Τους θερινούς μήνες η ζήτηση ανεβαίνει κατακόρυφα και πέφτει στην ψυχρή περίοδο...

Το γλυκό καλαμπόκι παραμένει εύκολο να καλλιεργηθεί λαχανικό, υπάρχουν πρώιμες, όψιμες και ανθεκτικές ποικιλίες πολλές μάλιστα και ντόπιες. Πλούσια πηγή πρωτεΐνης για μια οικογένεια που έχει τη δυνατότητα να το καλλιεργήσει στο χωριό ή και στην πόλη (χώροι αστικής γεωργίας) ή να το αγαπήσει και να το αναζητά στα σημεία πώλησης. Φυτεύονται περίπου 2-3 σπόροι ανά 45 εκατοστά σε βάθος 2,5 εκατοστών, σε εδαφική θερμοκρασία πάνω από 16 βαθμούς C και από τα φυτρωμένα κρατάμε το πιο γερό και ζωηρό....

Στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής μπορεί να αποτελέσει «αναπτυσσόμενη» εποχιακή βιολογική καλλιέργεια σε συμβολαιακό πλαίσιο με παράλληλη προώθηση του προϊόντος πανεθνικά.

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

Το γλυκό καλαμπόκι χωρίζεται σε 5 τύπους ποικιλιών:

(1) του κανονικού σακχάρου (normal sugary - SU),

(2) του εμπλουτισμένου σακχάρου (sugary enhancer - SE) που είναι και οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες

(3) στις υπέργλυκες (supersweet - Sh2) οι οποίες κρίνονται ως οι καταλληλότερες για τις συνθήκες μεταφοράς και την συντήρηση.

(4) Τις συνεργητικές (Sy) π.χ. με συνδυασμό 25% Sh2, 25% SE και 50% SU δίχρωμων και τρίχρωμων κόκκων στη ρόκα και

(5) Ποικιλίες τύπου «υπερ-supersweet» που συνδυάζουν πολλαπλά γονίδια από τις παραπάνω ποικιλίες επί πλέον των Sh2. Οι ποικιλίες αυτές έχουν στο 100% των κόκκων γονίδια της ποικιλίας Sh2, αλλά επίσης περιέχουν σε κάποιο ποσοστό και γονίδια SE και SU. Όπως π.χ. το υβρίδιο Miral το οποίο περιέχει τα γονίδια Sh2, SE και SU σε όλους τους κόκκους.

Μια συνοπτική λίστα ποικιλιών (συμβατικών και όχι Γενετικά τροποποιημένων) δίδεται στον σύνδεσμο: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_sweetcorn_varieties.

Ποικιλίες που προωθούνται και καλλιεργούνται στη χώρα μας θα αποφύγουμε να αναφέρουμε για λόγους αποφυγής έμμεσης διαφήμισης. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να προσεγγίσουν το εμπόριο σπόρων στην περιοχή τους για περισσότερες πληροφορίες. Καλό θα ήταν να αναζητούνται και να αναδεικνύονται τα πλεονεκτήματα σπόρων από ντόπιες κατά τόπους ποικιλίες οι οποίες κατορθώνουν ακόμα να επιβιώνουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδος πολύ πλούσιες σε κόκκους και σε γεύσεις, συλλέγονται, διατηρούνται και διανέμονται από πολλές οργανώσεις (Βλ. Δίκτυο Πελίτι, Συλλέκτες σπόρου ή Κατακρατητές σπόρου από δικές τους φυτείες, κ. ά.).

ΜΕΡΙΚΑ ΠΙΑΤΑ:

• Ψητές ρόκες στα κάρβουνα BBQ
• Βραστές ολόκληρες και μισές ρόκες με διάφορα βούτυρα, μπέικον, κ. ά.
• Καλαμπόκι με τηγανητό ρύζι και κρεμμύδι
• Συνοδευτικό σε σαλάτες
• Mexican salad
• Κοτόπουλο με κινόα και γλυκό καλαμπόκι στο φούρνο
• Γαρνιτούρες διάφορες
• Πουτίγκες από γλυκό καλαμπόκι
• Γλυκό καλαμπόκι με Curry
• Τηγανητό γλυκό καλαμπόκι
• Γλυκό καλαμπόκι τυροκεφτέδες
• Πάπια με γλυκό καλαμπόκι
• Asian noodles με γλυκό καλαμπόκι
• Grilled Slaw (λαχανοσαλάτα από ψητά λαχανικά με γλυκό καλαμπόκι)
• Σούπες με γλυκό καλαμπόκι
• Σολομός με γλυκό καλαμπόκι κρεμώδες…
• Λοιποί συνδυασμοί
• Μπατζίνα - καλαμποκόπιτα
• Μπομπότα
• Πλαστός
• Ψητό στα κάρβουνα

ΚΑΠΟΙΕΣ ΔΙΜΟΦΙΛΕΙΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ (υβρίδια) ΣΤΙΣ ΗΠΑ: (συμβατικές & όχι GMO)

• η κυανόμαυρη Blue Hopi,
• η κόκκινη Ruby Queen,
• η λευκή Silver Queen,
• η κιτρινόλευκη Nirvana
• Γλυκό καλαμπόκι στον λαχανόκηπο
• Συγκαλλιέργεια (κολοκυθάκι, γλυκό καλαμπόκι, φασολάκι)
• Εδώδιμος κήπος & Γλυκό καλαμπόκι σε containers